تعریف اختیار خرید و اختیار فروش

اختیار معامله

این ابزارها به‌منظور کاهش یا انتقال ریسک ایجاد شده‌اند. یکی از این ابزارها اختیار معامله یا معاملات آپشن است که بیشتر در بورس کالا مورداستفاده قرار می‌گیرد.

در این مقاله قصد داریم به تعریف قرارداد اختیار معامله، سازوکارهای آن و نقشی که در کاهش ریسک دارد بپردازیم.

اختیار معامله چیست؟

اختیار معامله به ابزارهای مالی گفته می‌شود که بر اساس ارزش اوراق بهادار اساسی مانند سهام مشتقه هستند.

اختیار معامله مشتقات مالی هستند که به خریداران حق استفاده، اما نه تعهدی را برای خرید یا فروش دارایی اساسی با قیمت و تاریخ توافق شده می‌دهند.

قرارداد اختیارات به خریدار امکان خرید یا فروش دارایی (بسته به نوع قرارداد) را ارائه می‌دهد.

در معاملات آپشن این امکان به دارنده داده می‌شود که دارایی را در یک بازه زمانی مشخص با قیمت مشخص شده خریداری کند یا دارایی را در یک بازه زمانی مشخص با قیمت مشخص شده بفروشد.

هر قرارداد اختیار تاریخ انقضا مشخصی دارد که دارنده می‌تواند از فرصت خود استفاده کند.

اختیار معامله معمولاً از طریق کارگزاران آنلاین خریداری و فروخته می‌شوند.

بر اساس این قرارداد، طرفین معامله با یکدیگر توافق می‌کنند که معامله را در تاریخ سررسید آینده انجام دهند.

به هنگام عقد قرارداد خریدار معامله اختیار معامله با پرداخت مبلغ مشخص، حق خرید یا فروش را طبق زمان مشخص شده در قرارداد کسب می‌کند.

در طرف مقابل، فروشنده قرارداد اختیار معامله نیز آمادگی خود برای فروش را طبق مفاد قرارداد اعلام می‌دارد.

در قراردادهای آتی، برخلاف قراردادهای اختیاری خریدار ملزم به ایفای تعهد است و بدون توجه به وضعیت بازار، در تاریخ مشخص شده ملزم به ایفای تعهد است (حتی اگر متضرر شود).

در قرارداد اختیار معامله بدون هیچ‌گونه اجبار و تعهدی می‌توانید تصمیم به معامله بگیرید یا به عبارتی به اختیار خود عمل کنید.

در قرارداد اختیار معامله به خریدار این امکان داده می‌شود که پس از بررسی بازار و تمام جوانب معامله ایفای نقش کنند. در صورت متضرر شدن، می‌تواند به تعهد خود عمل نکند

چنین می‌توان نتیجه گرفت که در بین ابزارهای مالی، اختیار معامله نسبت به سایر ابزارها از امکانات بیشتری برخوردار است به همین خاطر قیمت آن نیز نسبت به مابقی ابزارها بیشتر است.

خود قرارداد اختیار معامله به‌تنهایی ارزشی ندارد بلکه ارزشش را از دارایی دیگر مانند ارز، سهام، اوراق قرضه و یا کالا می‌گیرد، به همین خاطر یک ابزار مشتقه نامیده می‌شود.

بااین‌حال، عوامل زیادی نیز وجود دارند که بر سودآوری قرارداد اختیار تأثیر می‌گذارند.

برخی از این عوامل شامل قیمت یا حق بیمه اختیار سهام، مدت‌زمان باقی‌مانده تا انقضا قرارداد و ارزش اوراق بهادار سهام یا ارزش سهام است.

معامله گران باید از این متغیرها آگاهی داشته باشند تا بتوانند در مورد زمان معامله آگاهانه تصمیم بگیرند

نحوه خرید و فروش اختیار معامله

قیمت‌گذاری اختیار معامله

یکی از محرک‌های قرارداد اختیار معامله، ارزش ذاتی است. ارزش ذاتی این است که چه مقدار از حق بیمه از اختلاف قیمت بین قیمت سهام فعلی و قیمت اعمال تشکیل شده است

قیمت اختیار که به‌عنوان حق بیمه شناخته می‌شوند، از مجموع ارزش ذاتی و زمانی آن تشکیل شده است.

ارزش ذاتی تفاوت قیمت بین قیمت سهام فعلی و قیمت اعمال است.

زمانی ارزش زیاد است که تا زمان انقضا فرصت بیشتری باقی‌مانده باشد زیرا احتمال سودآوری سرمایه‌گذاران قرارداد بیشترمی باشد.

قرارداد اختیار معامله بر روی حجم مشخصی از دارایی پایه انجام می‌شود.

برای به‌دست‌آوردن حق اختیار، خریدار باید مبلغی تحت عنوان صرف به فروشنده بپردازد.

اختیار معامله بین دو طرف معامله (خریدار و فروشنده) انجام می‌شود و در این قرارداد مواردی چون؛ دارایی مورد معامله، قیمت توافقی، تاریخ سررسید باید ذکر شود.

انواع اختیار معامله از لحاظ حق اختیار

دو نوع قرارداد اختیار معامله وجود دارد:

اختیار خرید (Call Option)

زمانی که فردی سهام‌دار تعداد مشخصی از سهام است اما باتوجه‌به تحلیل‌های خود حدس می‌زند که ارزش سهمش در آینده افت پیدا خواهد کرد، می‌تواند با بررسی سهام خود حق اختیار منتشر نماید.

در این زمان، فرد دیگری که بررسی کرده است و فکر می‌کند ارزش سهم در آینده افزایش پیدا خواهد کرد اما در حال حاضر برای خرید آن پول ندارد، می‌تواند در قالب اختیار معامله، اختیار خرید سهم را در ازای پرداخت مبلغی مشخص از دارنده سهم خریداری کند.

در زمان سررسید مشخص شده اگر قیمت سهم مطابق با پیش‌بینی‌های خریدار، پیش رفته باشد می‌تواند تعهد خرید خود را ایفا نموده و از اختیار خود استفاده کنند، درغیر این صورت، اگر قیمت اختیار بالاتر از قیمت در بازار آزاد باشد، اجباری بر ایفای تعهد نخواهد بود.

بنابراین قرارداد اختیار معامله تنها ریسک معامله شما را کمتر می‌کند.

اختیار فروش (Put Option)

اختیار فروش، اختیار اما نه تعهد، فروش مقدار مشخصی از اوراق بهادار با قیمت از پیش تعیین شده در یک بازه زمانی مشخص است. به این قیمت از پیش تعیین شده که خریدار اختیار خرید می‌تواند در آن سهم بفروشد، قیمت اعمال گفته می‌شود.

با کاهش قیمت سهام پایه، اختیار خرید ارزش بیشتری پیدا می‌کند. برعکس، یک اختیار خرید با افزایش قیمت سهام پایه ارزش خود را از دست می‌دهد.

اختیار فروش معمولاً باهدف مصون‌سازی از اقدام نزولی قیمت استفاده می‌شود.

این استراتژی به‌عنوان نوعی بیمه سرمایه‌گذاری و برای اطمینان از جلوگیری از ضرر و زیان دارایی از یک مقدار مشخص (یعنی قیمت اعمال شده در اختیار) استفاده می‌شود.

با نزدیک شدن به زمان انقضا، چون زمان کمتری برای تحقق سود حاصل از معامله وجود دارد، ارزش حق کاهش خواهد یافت.

در استفاده از اختیارها هیچ اجباری وجود ندارد. سرمایه‌گذاران این اختیار را دارند که بورس سهام را با قیمت بالاتر فعلی بازار بفروشند، نه اینکه لزوماً به قیمت اعمال شده در قرارداد اختیار مجبور به فروش باشند.

فاکتورهای مختلفی وجود دارد که باید در هنگام فروش اختیارهای خرید به‌خاطر بسپارید. درک اهمیت ارزش و سودآوری قرارداد اختیار در هنگام معامله از اهم موارد است، زیرا در غیر این صورت خطر سقوط سهام از حد سودآوری را وجود دارد.

نحوه خرید و فروش اختیار معامله

برای انجام معامله اختیار همانند سایر معاملات، داشتن کد معاملاتی لازم است.

در بورس تهران ۱۰ شرکت مجاز به معامله اختیار معاملات هستند. در ایران عمده معاملات به‌صورت اختیار خرید انجام می‌شود و به دلیل شرایط بازار، موقعیت اختیار فروش برای سرمایه‌گذاران جذاب نیست.

معاملات اختیار به‌صورت غیرخودکار و از طریق کارگزاری انجام می‌شوند؛ بنابراین برای انجام معاملات اختیار، باید درخواستتان را به کارگزاری اعلام نمایید و از طریق کارگزاری برای اتاق پایاپای ارسال می‌شود.

اتاق پایاپای باتوجه‌به اعلام سایر مشتریان، نوع تسویه را تعیین کرده و به اطلاع مشتریان می‌رساند. تسویه در معاملات اختیار به سه طریق انجام می‌شود:

نکته مهم کارمزد در قرارداد اختیار معامله این است که در جهت کمک به توسعه بازار در سه ماه نخست قرارداد اختیار معاملات، کارمزد همه ارکان معامله به‌غیراز کارگزار، صفر است.

تخصیص در قراردادهای اختیار معامله

دارندگان موقعیت بازخرید بر اساس اعلام نوع تسویه خود به هنگام تخصیص به‌صورت زیر مرتب و اولویت بندی می‌شوند:

مثال نحوه خرید و فروش اختیار معامله:

برای درک بهتر مفهوم اختیار خریدوفروش به مثال ذکر شده دقت نمایید:

فرض کنید سهمی را بررسی کرده‌اید و به این نتیجه رسیده‌اید که در چند ماه آتی قیمت سهم به بیش از ۲ برابر ارزش فعلی (برای مثال در حاضر ۱۰۰۰ تومان) خواهد رسید.

از طرفی، فردی دیگر که سهم را دارد به این نتیجه رسیده است که بازار دچار اصلاح خواهد شد و ارزش سهمش به کمتر از قیمت خرید (مثلاً ۵۰۰ تومان) خواهد رسید.

در این زمان شما به‌عنوان خریدار، حق اختیار خرید در ازای مبلغ مشخصی که در قرارداد ذکر می‌شود را معامله می‌کنید و توافق می‌کنید که در تاریخ سررسید سهم را به قیمت توافق شده خریداری کنید یا خیر!

تابلو اختیار معامله

جهت خرید اختیار معاملات از سامانه معاملاتی اوراق بهدار (tsetmc.com) باید اقدام کنید.

برای ثبت درخواست خود باید از کارگزاری بورس اقدام کنید تا دسترسی شما را افزایش دهند.

در طی روز معاملاتی در تابلوی معاملات اختیار بورس نماد اختیار را در سایت بورس کالا https://www.ime.co.ir/Gharardad-Ekhtiar-Moamele.html جست‌وجو می‌کنید. سپس نماد معاملاتی را انتخاب کنید. بازه زمانی را نیز می‌توانید مشخص نمایید، اختیارهای معامله شده نمایش داده می‌شوند.

در تابلوی معاملات نماد اختیار معامله خرید با حرف "ض" و نماد اختیار معامله فروش نیز با حرف "ط" در ابتدای نام اصلی نماد نوشته می‌شود.

قیمت اعمال و تاریخ سررسید نیز در کنار حروف به عدد نوشته می‌شود.

برای مثال: " ضپاس 7026" نماد اختصاری اختیار معامله خرید وپارس (بانک پارسیان) می‌باشد.

در "اختیارخ وپارس -1600-1400/07/28 " اختیار خ بیانگر نوع قرارداد که اختیار خرید و"وپارس" نماد اصلی می‌باشد و تاریخ اعمال آبان 1400 است.

جمع‌بندی

اختیار معامله ابزاری است که در جهت کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در اختیار سرمایه‌گذاران قرار گرفته است و به‌تنهایی ارزشمند نیست، بلکه ارزش خود را از ارز، سهام، کالا و. که معامله می‌شوند به دست می‌آورد.

دارندگان اختیار خرید تعهدی به انجام معامله ندارند بلکه خریدار می‌توانند در تاریخ سر رسید قرارداد تصمیم به ایفا یا عدم ایفای تعهد بگیرند.

دو نوع اختیار معامله وجود دارد: اختیار خرید و اختیار فروش. در ایران اختیار فروش رواج کمتری دارد و بیشتر اختیار خرید معامله می شود.

تعریف اختیار خرید و اختیار فروش

تعریف

اختیار معامله قراردادي دوطرفه بین خریدار و فروشنده است که براساس آن خریدار قرارداد حق (نه الزام و تعهد) دارد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت معین و در زمانی مشخص بخرد یا بفروشد.

چنانکه از تعریف قرارداد اختیار معامله پیداست، دارنده قرارداد (خریدار) در اعمال حق خود مختار است و به عبارت دیگر هیچ تعهد و الزامی ندارد و در صورت صرف نظر وي از اجراي قرارداد، مبلغی را که در ازاي این حق، پرداخته است از دست میدهد. از طرف دیگر فروشنده در صورت خواست خریدار، مجبور به اجراي قرارداد است .برای جلوگيری از امتناع فرو شنده اوراق از انجام قرارداد، فرو شنده ضمن قرارداد متعهد مي شود مبلغي را به عنوان وجه تضمين نزد كارگزار بورس يا اتاق پاياپای قرار دهد و متناسب با تغييرات قيمت اوراق اختيار معامله، آن را تعديل كند.

قراردادهاي اختیار معامله از نظر سررسید به دو نوع آمریکایی و اروپایی تقسیم میشوند. اختیار معاملۀ آمریکایی قراردادي است که از هنگام عقد قرارداد تا سررسید آن، قابل اجراست. یعنی در طول دورة قرارداد هر وقت که خریدار بخواهد میتواند آن را به اجرا بگذارد. حال آنکه اختیار معاملۀ اروپـایی فقـط در سررسید یا دورة کوتاهی که به مثابه دورة سررسید در نظر گرفته میشود قابل اجراست و خریدار فقط در دورة سررسید میتواند آن را به اجرا بگذارد.

فروشنده قرارداد اختیار معامله (از نوع خرید یا فروش) : متعهد به خرید یا فروش قرار داد اختیار معامله

خریدارقرارداد اختیار معامله ( از نوع خرید یا فروش) : پرداخت وجه توسط خریدار به فروشنده قرارداد اختیار معامله

انواع اختیار معامله؛ اختیار فروش چیست؟

در پی راه اندازی قریب الوقوع معاملات قراردادهای اختیار معامله (آپشن) زعفران در بورس کالای ایران در مطالبی آموزشی به معرفی این قرارداد می پردازیم که در این مطلب «اختیار فروش» توضیح داده می شود.

به گزارش «کالاخبر»، سرمایه گذاران و فعالان بازارهای مختلف همواره تمایل دارند از ابزارهای معاملاتی مختلفی استفاده کنند تا ریسک معاملاتی خود را به حداقل رسانده و به نوعی خود را در مقابل نوسانات احتمالی بیمه کنند. در همین زمینه و همراه با فعال شدن ابزارهای معاملاتی جدید در بازار سرمایه و به ویژه بورس کالای ایران، شناخت این راهبردها می‌تواند برای فعالان بازارها بسیار سودبخش باشد. در یادداشت قبلی به توضیح قرارداد اختیار خرید و نحوه کارکرد آن پرداختیم، در این بخش به شرح قرارداد اختیار فروش خواهیم پرداخت.

اختیار فروش

این نوع اختیار معامله به خریدار خود این اجازه را می‌دهد که مقدار مشخصی از یک دارایی را در زمانی مشخص در آینده و با قیمتی معین به فروشنده اختیار معامله بفروشد. در واقع اختیار فروش به خریدار آن، حق فروش دارایی را می‌دهد.

در ادامه با ذکر یک مثال به توضیح نحوه کارکرد آن می‌پردازیم.

فرض کنید کشاورزی قصد دارد تا برای فروردین ماه ۹۸ محصول زعفران خود را به فروش رساند و نگران است تا در زمان فروش، قیمت زعفران کاهش یافته و نتواند محصول خود را به قیمتی که در نظر دارد، بفروشد. در حال حاضر قیمت نقدی زعفران به ازای هر گرم ۱۲۵۰۰ تومان می‌باشد و قرارداد اختیار فروش با قیمت اعمال ۱۳۰۰۰ تومان برای سررسید فروردین ماه ۹۸ در بورس کالای ایران تعریف شده‌است.

از آنجایی که این کشاورز پیش‌بینی کاهش قیمت را دارد، به طور مثال، می‌تواند با پرداخت ۶۰۰ تومان، قرارداد اختیار فروش با قیمت اعمال ۱۳۰۰۰ تومان را خریداری کند. به بیان دیگر شخص مذکور ۶۰۰ تومان به فروشنده پرداخت می‌کند و این حق را برای خود قائل می‌شود که در سررسید، چنانچه قیمت نقدی در بازار کاهش یافته و به ۱۲۰۰۰ تومان برسد، از حق خود برای فروش زعفران به قیمت هر گرم ۱۳۰۰۰ تومان استفاده نماید.

معاملات آپشن یا قرارداد اختیار معامله در بازار ارز دیجیتال چیست؟

در بازار پرنوسان کریپتوکارنسی، با بهره‌گیری از تعریف اختیار خرید و اختیار فروش ابزارها به همراه آموزش ترید ارز دیجیتال می‌توانید میزان ریسک معاملات خود را کاهش دهید. قرارداد اختیار معامله یا معاملات آپشن (option trading) یکی از ابزارهای مشتقه در بازارهای مالی همانند سهام، ارز دیجیتال و شاخص‌های مالی است. از این نوع قراردادها معمولاً برای پوشش ریسک معاملات و قراردادهای موجود استفاده می‌شود و مدت‌زمان کوتاهی است که پای این تعریف اختیار خرید و اختیار فروش نوع معاملات از طریق پلتفرم‌هایی مانند بکت (bakkt) به بازار کریپتوکارنسی باز شده‌است. بسیاری از معامله‌گران و سرمایه‌گذاران بازار کریپتو از اختیار معامله در بازار ارز دیجیتال برای پوشش ریسک در معاملات بلندمدت و کوتاه‌مدت استفاده می‌کنند.

این نوع قراردادها بسیار قدیمی هستند و گفته می‌شود قدمت آن به زمان یونان باستان باز می‌گردد. در این مقاله از بلاگ والکس قصد داریم به معرفی «قرارداد اختیار معامله» بپردازیم و نقاط ضعف و قوت آن را بررسی کنیم. پس خواندن این مقاله را از دست ندهید.

آشنایی کامل با قرارداد اختیار معامله

آپشن‌ها یا قرارداد اختیار معامله، ابزارهای مشتقه‌ای در بازارهای مالی هستند که به خریدار، حق خرید و یا روش دارایی مورد نظر را در یک تاریخ و قیمت از پیش تعیین شده می‌دهد. قرارداد اختیار خرید (Call) به دارندگان حق خرید می‌دهد، در حالی که اختیار فروش (Put) حق فروش را به خریدار می‌دهد. قراردادهای تسویه نشده (Open Interest) به‌ تمامی قراردادهای خریدوفروش گفته می‌شود که صورت پذیرفته‌اند اما توسط یک قرارداد دیگر سربه‌سر نشده‌اند. خریدار قرارداد اختیار خرید در خصوص شرایط بازار بسیار خوش‌بین است و انتظار افزایش قیمت را از بازار دارد، در حالی که خریدار قرارداد فروش معتقد است قیمت کاهش پیدا می‌کند.

در حقیقت معاملات آپشن، توافقی است که در آن خریدوفروش یک دارایی در قیمتی تعیین شده و در تاریخ مشخص واگذار می‌شود. این نوع قرارداد شبیه به قرارداد آتی است؛ البته معامله‌گرانی که قرارداد اختیار معامله انجام می‌دهند مجبور نیستند مواضع خود را در تاریخ مشخص تسویه کنند. این نوع قراردادها همچنین می‌توانند از شاخص‌های مالی مشتق شوند. معاملات آپشن معمولاً جهت پوشش ریسک در مواضع موجود و معاملات “Speculative Trading” به کار می‌رود. برای مثال، به‌تازگی معامله‌گران حرفه‌ای به خرید قرارداد اختیار معامله می‌پردازند تا در برابر کاهش مستمر قیمت اتریوم بتوانند از سرمایه خود مراقبت کنند.

بررسی یک مثال برای درک بهتر معاملات آپشن

در نظر می‌گیریم که شما قصد خرید ۱ بیت کوین را دارد. در حال حاضر قیمت هر واحد بیت کوین ۱۹۰۰۰ هزار دلار است و شما حدس می‌زنید که تا ۲ ماه دیگر قیمت آن به ۲۵۰۰۰ هزار دلار می‌رسد. ۲ راه وجود دارد شما می‌توانید به یک صرافی مراجعه کنید و با استفاده از روش‌های معمولی یک بیت کوین را خریداری کنید و ۲ ماه صبر کنید تا نتیجه را ببینید. در این میان احتمال خطا وجود دارد؛ زیرا هیچ تضمینی برای تحلیل و پیش‌بینی وجود ندارد و ممکن است در این زمان بیت کوین به ۱۵ هزار دلار سقوط کند. به همین جهت بهتر است برای کاهش ریست و کسب سود بیشتر از قرارداد اختیار معامله استفاده کنید.

می‌توانید در یکی از صرافی‌های ارز دیجیتال که در آن معاملات آپشن انجام می‌شود یک قرارداد تنظیم کنید. در این قرارداد تعیین می‌کنیم که قصد خرید ۱ بیت کوین، در تاریخ ۲ ماه آینده با قیمت توافقی ۲۲ هزار دلار را دارید و برای وجه تضمین به فروشنده در زمان خرید مبلغ ۴۰۰ دلار را پرداخت می‌کنید. پس از ۲ ماه در زمان خرید ۲ سناریو وجود دارد، ممکن است بیت کوین به بالای ۲۲ هزار دلار برسد و یا همچنان روند نزولی را پیش بگیرد. چنانچه بیت کوین به ۲۵ هزار دلار رسیده باشد، شما می‌توانید با پرداخت ۲ هزار دلار یک بیت کوین دریافت کنید و با فروش آن سود کنید. چنانچه قیمت بیت کوین به ۲۲ هزار دلار نرسیده باشد و همچنان کمتر باشد، شما این اختیار را دارید که معامله را انجام ندهید و فقط آن ۴۰۰ دلار را پرداخت کنید.

در مقابل اگر پیش‌بینی شما مبنی بر سقوط قیمت بیت کوین بود، می‌توانستید از قرارداد اختیار فروش استفاده کنید تا در صورت کاهش قیمت این کوین سود کنید. بسیاری از ماینرها برای کاهش میزان ریسک احتمالی خود از معاملات آپشن استفاده می‌کنند.

نحوه کار قرارداد اختیار معامله

همان‌طور که گفتیم دو نوع اختیار معامله وجود دارد به اختیار خرید و فروش (Puts and Calls ) مشهور هستند. معامله‌گران زمانی اختیار خرید را انتخاب می‌کنند که انتظار دارند قیمت دارایی رو به افزایش باشد. در مقابل زمانی اختیار فروش را انتخاب می‌کند که انتظار کاهش قیمت دارایی دیجیتالی را در بازار داشته باشد. برخی از معامله‌گران نیز با امید ثبات قیمت‌ها از قرارداد اختیار معامله جهت شرط‌بندی در نوسانات بازار استفاده می‌کنند.

معرفی مؤلفه های اصلی معاملات آپشن

اندازه (Size): مقدار سفارش به تعداد قراردادهایی که معامله می‌شود اشاره دارد. برای مثال، خرید ۲ بیت کوین یا فروش ۵ اتریوم.

تاریخ سررسید (Expiration Date): زمانی است که پس از آن دیگر قراردادهای اختیار معامله قابل خرید و فروش نیست و پیش از رسیدن به این تاریخ باید تکلیف معامله مشخص شود.

قیمت توافقی (Strike Price): قیمت اعمال یا قیمت توافقی به قیمتی گفته می‌شود که در ابتدای قرارداد توسط دو طرف تعیین می‌شود و دارایی به آن قیمت فروخته و یا خریداری خواهد شد.

قیمت قرارداد اختیار معامله (Premium): هزینه‌ای است که سرمایه‌گذار در ازای به دست آوردن حق اختیار باید آن را به فروشنده پرداخت کند. به همین جهت، خریدار قرارداد را از فروشنده با توجه به ارزش اختیار در زمان معامله که با نزدیک‌تر شدن تاریخ سررسید، دائماً تغییر می‌کنند به دست می‌آورد. در نتیجه خریداران قرارداد، بر اساس قیمت قرارداد فروشندگان خرید خود را انجام می‌دهند.

مقایسه اختیار خرید و اختیار فروش در معاملات آپشن

قیمت قرارداد اختیار معامله مانند معامله فیوچرز دائماً در حال تغییر است؛ زیرا هر چقدر زمان می‌گذرد به تاریخ انقضا قرارداد نزدیک‌تر می‌شود. چنانچه قیمت توافقی از قیمت بازار کمتر باشد، تریدر می‌تواند دارایی را با تخفیف بخرد و بعد از احتساب قیمت قرارداد از قرارداد اختیار معامله بهره بگیرد و سود کسب کند. در مقابل اگر قیمت اعمال بیشتر از قیمت بازار باشد، معامله‌گر هیچ دلیلی برای استفاده از معاملات آپشن ندارد و این نوع قرارداد کاملاً بدون استفاده است. چنانچه از قرارداد معامله استفاده شود، تریدر به‌اندازه قیمت قرارداد ضرر می‌کند. خریداران می‌توانند بین استفاده کردن و یا نکردن از قرارداد اختیار معامله انتخاب کنند اما در مورد فروشندگان کاملاً به تصمیم خریداران بستگی دارد. به طور ساده‌تر، اگر فرد خریدار در قرارداد اختیار معامله بخواهد از اختیار خود استفاده کند، فروشنده مجبور به فروش دارایی خود است. به طور کلی فروشندگان در این نوع قراردادها نسبت به خریدارها در معرض ریسک بیشتری قرار دارند. در مقابل زیان خریدارها فقط به مبلغ پرداختی قیمت قرارداد محدود می‌شود. فروشندگان در این بازار بسته به قیمت دارایی مستعد زیاد بیشتری هستند.

برخی از قراردادهای اختیار معامله حق استفاده از آن را پیش از تاریخ انقضا به معامله‌گران اعطا می‌کنند. این نوع قرارداد معمولاً به قرارداد اختیار معامله آمریکایی محدود می‌شود و در نمونه اروپایی اختیار معامله تعریف اختیار خرید و اختیار فروش تنها می‌توان در تاریخ انقضا استفاده کرد.

معرفی استراتژی معاملاتی قرارداد اختیار معامله

استراتژی که شما برای معاملات آپشن انتخاب می‌کنید، تعیین کننده میزان موفقیت شما در معاملات است. این قراردادها به خریداران و فروشندگان این فرصت را می‌دهد که از سرمایه خود محافظت کنند. چنانچه در زمان سررسید قرارداد، قیمت دارایی از قیمت توافق شده بیشتر باشد، فردی که قرارداد اختیار خرید را خریده سود می‌کند. در مقابل اگر قیمت دارایی کمتر از قیمت توافق شده باشد، خریدار قرارداد اختیار فروش سود می‌کند. به طور کلی ۴ استراتژی در معاملات آپشن وجود دارد که می‌توانید از آنها استفاده کنید.

در بازار گاوی (Bull markets)

خرید قرارداد اختیار خرید: در این استراتژی فرد معامله‌گر معتقد است که در این بازار صعودی قیمت دارایی دیجیتالی هم بالا خواهد رفت. اما ریسک چنین معاملاتی هم بالاست و می‌تواند با خرید قرارداد اختیار خرید، میزان ریسک معامله خود را کم کند.

فروش قرارداد اختیار فروش: در این نوع قرارداد اختیار که با دید صعودی بودن بازار انجام می‌شود، معامله‌گر فکر می‌کند قیمت دارایی افزایش خواهد یافت و یک قرارداد اختیار فروش را می‌فروشد. با این فروش معامله‌گر می‌پذیرد که در زمان سررسید قرارداد، چنانچه خریدار بخواهد از حق خود برای فروش دارایی استفاده کند آن را با قیمت توافقی خریداری کند. اگر قیمت دارایی در زمان سررسید قرارداد از قیمت توافقی بیشتر باشد، خریدار قرارداد ترجیح می‌دهد دارایی را نفروشد. در همین جهت فروشنده قرارداد به‌اندازه قیمت قرارداد اختیار سود می‌کند.

در بازار خرسی (Bear markets)

خرید قرارداد اختیار فروش: این قرارداد با دید نزولی بودن بازار انجام می‌شود. چنانچه تصور معامله‌گر از آینده قیمت دارایی نزولی باشد، می‌تواند اقدام به خرید قرارداد اختیار فروش کند. این قرارداد به خریداران اختیار می‌دهد که دارایی را با قیمت توافقی و برخلاف روند بازار بفروشند. این نوع قرارداد ریسک افزایش قیمت را به‌اندازه قیمت قرارداد کاهش می‌دهد.

فروش قرارداد اختیار خرید: این استراتژی یکی از گزینه‌هایی است که معامله‌گران پیش‌بینی می‌کنند قیمت دارایی افت خواهد کرد. با فروش یک قرارداد اختیار فروش، تریدرها موافقت می‌کنند که اگر خریدار بخواهد از حق خود برای خرید دارایی استفاده کند، دارایی موردنظر را با قیمت توافقی به خریدار بفروشد. در این روش خریدار دارایی می‌تواند از حق خود برای خرید استفاده نکند. این مورد زمانی رخ می‌دهد که قیمت دارایی در سررسید قرارداد پایین‌تر از قیمت توافقی باشد. چنانچه قیمت در سررسید بیشتر از قیمت توافقی باشد، فروشنده قرارداد خرید باید دارایی را با قیمت کمتری بفروشد.

کاربردهای رایج اختیار معامله در بازار ارز دیجیتال

معمولاً از معاملات آپشن برای پوشش ریسک در دارایی موجود و همچنین شرط‌بندی قیمت یک دارایی در آینده مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما رایج‌ترین کاربردهای قرارداد اختیار معامله به شرح زیر است:

مدیریت ریسک با معاملات آپشن: افرادی که می‌خواهند بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال قدرتمند را نگه‌دارند اما از نوسانات بازار می‌ترسند، می‌توانند از گزینه‌هایی برای کاهش ریسک با پوشش ریسک برای حرکات احتمالی بازار استفاده کنند. فرض کنید شما یک هولدر بیت کوین هستید، اما بر اساس تحلیل بازار معتقد هستید که یک اصلاح بازار در راه است، در این مواقع به‌جای فروش بیت کوین خود می‌توانید قرارداد فروش را بخرید. چنانچه قیمت کاهش یابد، تنها هزینه‌ای که باید پرداخت کنید هزینه قرارداد است. روش دیگر برای مدیریت ریسک با استفاده از معاملات آپشن، کاهش سرمایه مورد تعریف اختیار خرید و اختیار فروش نیاز برای شروع سرمایه‌گذاری است. با صرف مقدار پول مورد نیاز برای خرید یک قرارداد اختیار معامله، باقی‌مانده سرمایه خود را می‌توانید در جای دیگری سرمایه‌گذاری کنید.

معاملات پرریسک: قرارداد اختیار معامله به شکل گسترده‌ای در معاملات پرریسک کاربرد دارد. برای مثال، معامله‌گری که پیش‌بینی می‌کند قیمت یک دارایی در حال افزایش است، می‌تواند اختیار خرید را بخرد. چنانچه قیمت دارایی از قیمت توافقی بیشتر شود، معامله‌گر می‌تواند اختیار معامله را اجرا کند و با تخفیف آن دارایی را خریداری کند. در این مواقع هنگامی که قرارداد سودآور باشد می‌گویند اختیار معامله در سود است. وقتی قرارداد به ضرر معامله‌گر باشد می‌گویند اختیار معامله در ضرر است و زمانی که قرارداد نه سود می‌دهد و نه زیان، می‌گویند اختیار معامله در نقطه سربه‌سر است.

مزایا و معایب معاملات آپشن

اختیار معامله در بازار ارز دیجیتال مانند سایر استراتژی‌های سرمایه‌گذاری مانند لوریج دارای نقاط قوت و ضعف است که دانستن آنها موجب جلوگیری از اشتباهات در زمان معامله‌گری می‌شود.

مزایا

• معاملات آپشن نقدشوندگی بسیار بالایی نسبت به سایر حوزه‌های سرمایه‌گذاری دارند که مزیت بسیار مهمی به شمار می‌رود. به‌گونه‌ای که حتی می‌توان با مبالغ بسیار کم هم شروع به سرمایه‌گذاری کرد.
• با استفاده از استراتژی‌های قرارداد اختیار معامله در سبد سرمایه‌گذاری می‌توانید میزان ریسک را به حداقل برسانید و از ضررهای مالی جلوگیری کنید.

معایب

در برخی مواقع قرارداد اختیار معامله می‌تواند بسیار خطرناک‌تر و پر ریسک‌تر از خرید سهام، اوراق قرضه باشد. پیش‎‌بینی قیمت در ارزهای دیجیتال اصلاً کار آسانی نیست و اگر تحلیل شما درباره بازار درست نباشد، ممکن است قراردادهای اشتباهی را خریداری کنید.

بهترین صرافی‌ های قرارداد اختیار معامله کدامند؟

چندین پلتفرم معاملاتی برای قرارداد اختیار معاملات مناسب و مؤثر وجود دارد که با بررسی‌های خود می‌توانید یکی از آنها را انتخاب کنید. البته بهتر است در ابتدا چندین مورد از بهترین پلتفرم‌های معاملاتی قرارداد اختیار ثبت‌نام کنید. این امکان برای شما فراهم می‌شود که به طور مستقیم ببینید که هر کدام چه چیزی را برای ارائه دارند. در حال حاضر صرافی‌های آنلاین زیادی وجود دارند که امکان معاملات آپشن را فراهم کرده‌اند. از جمله این پلتفرم‌ها می‌توان به صرافی بای بیت (Bybit)، دلتا اکسچنج (Delta Exchange)، بایننس (Binance)، اوکی ایکس (OKX) و بیت دات کام (Bit.com) اشاره کرد.

قرارداد اختیار معامله

به طور کلی قرارداد اختیار معامله نوعی ابزار مشتقه است که با کمک آن از حق خریدوفروش یک دارایی دیجیتالی را در قیمت و تاریخ مشخص به فرد معامله‌گر داده می‌شود. این نوع قرارداد بسیار شبیه به معاملات آتی است با این تفاوت که زمان استفاده از آتی بعد از تاریخ انقضا است؛ ولی در معاملات آپشن تا پیش از سررسید قابل استفاده است. در قرارداد آتی اختیاری نیز وجود ندارد و در سررسید طرفین قرارداد مجبور به مبادله هستند.

با این وجود، بهتر است بدانید که معاملات آپشن هم مانند بسیاری دیگر از استراتژی‌های معاملاتی در دنیای کریپتو ریسک خاص خودش را دارد و به همین جهت پیش از استفاده از این نوع قراردادها، باید درک کاملی از نحوه سازوکار آنها داشته باشید. بهتر است به‌عنوان یک معامله‌گر برای کاهش میزان ضرردهی‌های بالقوه از استراتژی‌های مدیریت ریسک، تحلیل تکنیکال و تحلیل فاندامنتال استفاده کنید.

آیا به‌کارگیری از اختیار معامله در بازار ارز دیجیتال را به دیگر معامله‌گران پیشنهاد می‌کنید؟ نظرات خود را با دیگر معامله‌گران به اشتراک بگذارید.

اختیار معامله و کاربرد آن | انواع اختیار معامله کدامند؟

همانطور که می‌دانید، تورم و منابع مالی سرگردان تاثیرات منفی زیادی در اقتصاد کشور داشته است. راهکاری که برای مهار این مهم وجود دارد، ابزارهای مالی هستند. ابزارهای مالی و تنوعی که در آنها وجود دارد، می‌تواند در اقتصاد کشور بسیار تاثیرگذار باشد. اما متاسفانه، در ایران این ابزارها بسیار اندک است و با وجود ریسکی که در بازار سرمایه وجود دارد، شورای بورس اوراق بهادار تصمیم گرفت برای کاهش ریسک موجود، معاملات اوراق اختیار را تصویب کند. از آنجایی که، استفاده از این اوراق در بازار سرمایه بسیار اندک است و استفاده چندانی از این اوراق نمی‌شود، نیاز به فرهنگ‌سازی بین سهامداران دارد. در مقاله پیش رو، قصد داریم به عنوان یک سهامدار شما را با اوراق اختیار در بورس آشنا کنیم.

تاریخچه

قرارداد اختیار معامله از قرن‌ها پیش به عنوان معاملات آپشن نیز شناخته شده است. معاملات قرارداد اختیار معامله، اولین بار در یونان باستان (حق اختیار برداشت از باغ‌های زیتون) صورت گرفت. اولین شخصی که از قراردادهای اختیار معامله استفاده کرد، تالس، فیلسوف یونانی بود. پس از یونان، در سال 1973 در شیکاگو بورس اختیار معامله تاسیس شد. بنابراین، در شیکاگو فرم استانداردی که کلیه فعالیت‌های تجاری در ارتباط با این موضوع بود در قالب این فرم‌های استاندارد راه‌اندازی شد. به همین دلیل، در حال حاضر اکثر قراردادهای اختیار معامله در قالب این فرم‌های استاندارد قابل معامله است.

اختیار معامله چیست؟

اختیار معامله، قراردادی دو طرفه بین خریدار و فروشنده است.
بر اساس این قرارداد، خریدار حق دارد مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت معین و در زمان مشخص خریداری کند. همینطور، فروشنده بر اساس این قرارداد حق دارد (نه الزام و تعهد) مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت معین و در زمان مشخص بفروشد.
همانطور که پیش‌تر اشاره شد، خریدار یا فروشنده هیچ الزام و تعهدی در این قرارداد ندارد. به عبارتی، دارنده قرارداد در اعمال حق خود مختار است. نکته قابل توجه اینکه، در صورت درخواست خریدار برای لغو قرارداد، فروشنده ملزم به اجرای آن است. در صورتی که فروشنده از اجرای قرارداد امتناع کند، باید مبلغی تحت عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای یا کارگزار بورس قرار دهد و متناسب با تغییرات قیمت اوراق اختیار معامله، آن را تعدیل کند.

* اختیار معامله در دسته‌بندی اوراق بهادار مشتقه قرار دارد. در ادامه، به توضیح مختصری از اوراق مشتقه می‌پردازیم.

اوراق مشتقه

اوراقی که دارای ریسک بالا و به هم ریختن بازار می‌شوند را اوراق مشتقه می‌گویند.
مشتقه؛ به معنی وابستگی چیزی به چیز دیگر است. به عبارت دیگر، قیمت یک چیز به چیز دیگری وابسته است. به طور مثال؛ آبمیوه به میوه وابسته است و سس کچاپ به گوجه فرنگی وابسته است. بنابراین، آبمیوه و سس کچاپ مشتق از میوه و گوجه فرنگی هستند.
قراردادهای اختیار معامله نیز به این دلیل که ارزش آنها به ارزش دارایی‌های دیگر بستگی دارد، اوراق مشتقه می‌باشند. مثل: قرارداد سلف، پیمان‌های آتی و …
بهتر است قبل از اینکه سرمایه گذاری کنید یا قراردادهای اختیار معامله را بین خود و طرف مقابل منعقد کنید، به چگونگی استفاده شرکت‌ها از اختیار معامله بپردازید. همانطور که می‌دانید، امروزه بسیاری از شرکت‌های چند ملیتی از قراردادهای اختیار معامله استفاده می‌کنند.

انواع قراردادهای اختیار معامله

همانطور که پیش‌تر اشاره شد، قرارداد اختیار معامله قراردادی بین خریدار و فروشنده است که در ازای پرداخت مبلغ معینی از طرف خریدار، منعقد می‌شود. با این حال، قرارداد اختیار معامله دستورالعمل‌های متفاوت (اوراق بهادار و . ) و انواع مختلفی دارد که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.

قرارداد اختیار معامله خرید

در قرارداد اختیار معامله خرید، کسی که دارنده اختیار خرید است حق خرید مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت مشخص و دوره زمانی تعیین شده دارد.

قرارداد اختیار معامله فروش

قرارداد اختیار معامله فروش به این صورت است که، حقی را برای دارنده سهام یا کالا اعمال می‌کند. از این رو، دارنده حق دارد مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را در زمان مشخصی با قیمت توافقی بفروشد. در این حالت، خریدار به امید آن که قیمت کالا یا سهام افزایش پیدا می‌کند، آن را از فروشنده خریداری می‌کند. به طور کلی می توان گفت، قراردادهای اختیار معامله نوعی بیمه محسوب می شوند.

* برای درک بهتر اختیار معامله ، به مثال زیر توجه کنید؛

فرض کنید نماد فملی امروز 1000 تومان می‌باشد. شخص الف با بستن قرارداد 3 ماهه تعریف اختیار خرید و اختیار فروش این سهم را خریداری می‌کند و بابت هر سهم 100 تومان پرداخت می‌کند. (مبلغ 100 تومان بابت سررسید قرارداد اختیار معامله است.) حال، با گذشت 3 ماه قیمت سهم فملی 1700 تومان شده است. با احتساب پرداخت 100 تومان برای سررسید قرارداد اختیار معامله ، پرداختی شخص الف برای هر سهم فملی 110 تومان بوده است و سود این شخص به ازای هر سهم 600 تومان می‌باشد.
حال فرض کنید، به جای روند مثبت و رشدی که سهم فملی داشته، روند منفی و ریزشی در پیش گرفته باشد و طی این 3 ماه سهام فملی از 1000 تومان به 500 تومان رسیده است. در این صورت، شخص الف باید به خاطر قراردادی که 3 ماه پیش منعقد شده است، دوباره 110 تومان پرداخت کند. اما، چون سهام روند منفی و ریزشی داشته است، این شخص می‌تواند قرارداد اختیار معامله را فسخ کند و فقط همان مبلغ سررسید (100 تومان) را پرداخت کند.

چند نکته درباره قرارداد اختیار معامله فروش

• اولین نکته مهمی که باید به آن اشاره نمود، همان بیمه شدن سهم است. یعنی، شخص اگر در طول زمان مقرر، مقدار معین شده در قرارداد اختیار معامله فروش ضرر کند، در صورت افزایش ریزش سهام یا کالا، شخص همان مقدار مقرر را ضرر کرده است. (در مثال بالا این مسئله کاملا روشن است.)
• شخص علاوه بر مبلغی که به عنوان اجرت برای خریدن قرارداد اختیار معامله می‌پردازد، درصد ریزش سهام را نیز از دست خواهد داد.
• در صورت تمام شدن تاریخ انقضای قرارداد اختیار معامله ، این قرارداد هیچ گونه ارزشی نخواهد داشت.
• از مزایایی که قراردادهای اختیار معامله دارند می‌توان به قابل استفاده بودن آنها در همه انواع اوراق بهادار مالی از جمله؛ اوراق بهادار، ارز و .. اشاره کرد.

انواع قراردادهای اختیار معامله از نظر سبک اعمال

قراردادهای اختیار معامله از نظر سبک اعمال به سه دسته تقسیم می‌شوند که در ادامه، هر کدام همراه با توضیحات آورده شده است.

قرارداد اختیار معامله اروپایی

قراردادهای اختیار معامله اروپایی فقط در زمان سررسید مقرر شده، اعمال می‌شوند. خریدار این نوع قراردادها قبل از زمان سررسید آن، نمی‌تواند از آنها استفاده کند. در بورس کالای ایران معمولا، این نوع قراردادهای اختیار معامله استفاده می‌شود.

قرارداد اختیار معامله آمریکایی

قراردادهای اختیار معامله آمریکایی، در هر زمان قبل از زمان سررسید نیز قابل اعمال هستند. مثلا؛ قراردادی از این نوع برای مدت 10 ماه بسته شده است، اما این قرارداد بعد از 8 ماه قابل استفاده و اعمال است. بنابراین، می توان تفاوت عمده این نوع قرارداد را با قرارداد اختیار معامله اروپایی فقط در زمان اعمال آنها دانست.

قرارداد اختیار معامله برمودایی

قرارداد اختیار معامله برمودایی در واقع ترکیبی از قراردادهای اختیار معامله آمریکایی و اروپایی می‌باشد. به این صورت که، تاریخ‌هایی را از قبل یا برای قبل از سررسید مشخص کرده باشند.

تفاوت اختیار معامله و بازار آتی

• تعهد طرفین
• وجه تضمین
• پرداخت بین طرفین
• بروز رسانی حساب ها
• ریسک طرفین
• حداقل تغییر قیمت هر سفارش (Tick Price)
• اندازه قرارداد
• کارمزد معاملات
• حداکثر حجم هر سفارش
• حد نوسان قیمت
• ساعات معامله
• فرایند تحویل
• جریمه نکول
• نحوه سفارش دهی
• واریز و برداشت وجه
• کال مارجین
• میزان موجودی لازم
• برابری وجه تضمین اولیه در سررسیدها (نمادها)

* مثالی برای تفاوت اختیار معامله و بازار آتی؛

تصور کنید دارای یک برند زعفران هستید، در تلاش هستید که به خاطر جذب مشتری قیمت محصول خود را زیاد تغییر ندهید و دارای نوسان زیادی نباشد. در بازار سنتی اگر بخواهید نوسان قیمتی را از بین ببرید باید سرمایه زیادی داشته باشید و همینطور، جنس زیادی را انبار کنید. اما، در بازار آتی می‌توانید به قرارداد با تحویل 3 ماه آینده با 10 درصد ارزش کل، اجناس خود را با قیمت مشخص شده خریداری کنید. در این صورت می‌توان گفت، شما دغدغه قیمت زعفران را تا 3 ماه آینده ندارید.

✔️ تفاوت اصلی بازار آتی و اختیار معامله در این است که، شما اگر قرارداد آتی با سر رسید 3 ما آتی خریداری می‌کنید، باید در روز قرارداد، کالای مورد نظر را تحویل بگیرید. اما، در بازار اختیار معامله خریدار انتخاب می‌کند که در سر رسید، سهام خود را تحویل بگیرد یا خیر!

کاربردهای اختیار معامله

کاربردی که قرارداد اختیار معامله دارد تطبیق‌پذیری آن جهت ارتباط برقرار نمودن با دارایی‌های سنتی است. اختیار معامله، شرایطی که ممکن است در بازار به وجود بیاید را تنظیم و کنترل می‌کند. به طور مثال؛ از اختیار معامله می‌توانیم نوعی سپر دفاعی نام ببریم. به دلیل سقوطی که در بازار بورس وجود دارد، با استفاده از اختیار معامله می‌توانیم تا حدودی این ریزش و ضرر را کاهش دهیم. گاهی نیز برای پیش‌بینی نمودن شرایط بازار می‌توان از آن استفاده کرد. به دلیل کاربردهایی که نام برده شد و همینطور، کاربردهای دیگری که دارد از اختیار معامله می‌توان به عنوان یک استراتژی بزرگ برای سرمایه گذاری یاد کرد. به طور کلی، افرادی که در بازارهای مالی به دنبال ریسک و ضرر کمتری هستند، می‌توانند از اختیار معامله جهت کاهش این ریسک و ضرر استفاده کنند.

مزایای اختیار معامله

• اهرم مالی
• کاهش ریسک
• کسب درآمد
• کسب سود از نوسان قیمت سهم
• استفاده از مزیت زمانی جهت تصمیمات آتی
• متنوع‌سازی سبد سرمایه گذاری

کلام آخر.

ممکن است یک شخص مبتدی که سرمایه چندانی ندارد، اختیار معامله را نوعی معجزه در بازارهای مالی بداند و جذب آن شود! به دلیل پرداخت مبلغ کمی به عنوان مبلغ قرارداد اختیار معامله، سود خوبی را به دست می‌آورد و در صورت متضرر شدن، درصد ناچیزی از سرمایه را دچار ضرر شده باشد. اما در حقیقت، قراردادهای اختیار معامله بر پایه پیش‌بینی آینده بازار توسط تحلیلگران به وجود آمده است و سرمایه گذاری در آنها هم آنچنان ساده نیست.
بهترین زمانی که شما می‌توانید از قرارداد اختیار معامله استفاده کنید، زمانی است که شما به درک خوبی از بازار بورس رسیده باشید. همینطور، یادگیری روش‌های انواع تحلیل را فرا گرفته باشید و بدون هیچگونه ترسی معاملات خود را انجام دهید.