ارز فیات در مقابل استاندارد طلا​

ارز فیات چیست و چه تفاوتی با ارز رمز پایه دارد؟

اگر بخواهیم ارز فیات را به ساده ترین شکل ممکن تعریف کنیم باید بگوییم ارزی است بدون پشتوانه که اعتبار خود را از دولت ها و عرضه و تقاضای مردم دریافت می کند. دلار و ریال دو نمونه از ارز های فیات هستند اما چرا ارز های فیات به وجود آمدند و اولین Fiat Currency ها چه بودند؟

قبل از ارز های فیات

اگر از دوران مبادلات کالا به کالا بگذریم، به دورانی خواهیم رسید که مردم برای پرداخت هزینه های خود از سکه هایی از جنس طلا، نقره و یا سایر فلزات ارزشمند استفاده می کردند. استاندارد طلا و یا سیستم پولی با پشتوانه طلا به قرن ها پیش باز می گردد. مردم با ضرب سکه هایی از این جنس، به داد و ستد می پرداختند. بعد ها اسکناس رواج پیدا کرد. تمامی پول ها در این زمان بر مبنای طلا بودند. پشتوانه تمام این پول ها فلز ارزشمند طلا بود. منظور از پشتوانه به زبان ساده یعنی معادل اسکناسی که در دست دارید می توانید طلا دریافت کنید. مثلا دولت ایران تعیین می کند که هر اونس طلا قیمتی 500 هزار ریال دارد، به این واسطه مشخص شده است که ارزش ریال یک پانصد هزارم یک اونس طلاست.

چین اولین کشوری بود که تصمیم گرفت پول بدون پشتوانه طلا ایجاد کند. هرچند در قرن 13 ارائه این سیستم پولی موجب شد امپراطوری حاکم بر چین در آن دوران سقوط کند. اما بعد از رکود اقتصادی بریتانیا تصمیم گرفت طلا را از سیستم خود حذف کند. پس از بریتانیا باقی کشور ها نیز کم کم از سیستم پول بدون پشتوانه استقبال کردند. هر چند که در ابتدا در برخی کشور ها با شکست هایی مواجه می شد. این گونه بود که ارز های فیات به وجود آمدند.

ارز فیات چیست؟

ارز فیات ارزی است که توسط دولت یک کشور توزیع می شود. دولت اعلام می کند که این ارز، پول رایج برای پرداخت است، اما این ارز با هیچ کالایی مثل طلا، پشتیبانی نمی شود. منظور اینکه معادل دلار های آمریکا بانکی طلا نگهداری نمی کند!

ارزش این پول از ارتباط عرضه و تقاضا و ایمان مردم به آن پول تامین می شود، و به خاطر ارتباط آن با دولت است که ارزش آن همواره حفظ می شود. دلار آمریکا نمونه ای از ارز فیات است. این پول توسط هیچ نوع کالای فیزیکی پشتیبانی نمی شود، و ارزش آن تماما به دولت آمریکا بستگی دارد. البته این ارزش، از طریق روش مدیریت اقتصاد توسط دولت آمریکا نشات می گیرد و همواره در حال تغییر است. این جا است که در هنگام تبدیل یک ارز فیات به یک پول دیگر، نرخ تبدیل ارز به میان می آید. با این که ارز فیات می تواند کارآمد باشد، اما همین تفکر بی ارزش بودن که در پس آن هست، در نظر افرادی که محتاط هستند خوش نمی آید.

اما این تنها ارز فیات در مقابل استاندارد طلا​ نکته منفی در خصوص پول های فیات نیست که این ارز را زیر سوال می برد.

معایب پول های فیات

قبل از اینکه معایب Fiat را برشمریم، باید واژه نقدینگی آشنا شوید. نقدینگی از واژه نقد گرفته شده است. پول نقد همان پولی است که شما می توانید با آن مبادله کنید. نقدینگی واژه ای عمومی تر است.

نقدینگی به درجه نقد شوندگی دارایی های مختلف در قیمت مشخص اطلاق می شود. مثلا فرض کنید شما برای خرید یک خانه به یک میلیارد پول نیاز دارید اما فقط 800 میلیون پول در بانک دارید. برای 200 میلیون باقی مانده شما باید ماشین خود را بفروشید. در این مثال اگر شما در نهایت یک میلیارد پول برای خرید خانه دارید اما سرعت تامین این دارایی متفاوت است. به زمانی که طول می کشد دارایی شما به پول نقد تبدیل شود، درجه نقدشوندگی گفته می شود.

چک ها نیز نوعی پول نقد محسوب می شوند. چرا که شما با داشتن یک چک روز، می توانید به بانک مراجعه کنید و پول نقد دریافت کنید.

به طور کلی به مجموعه پول شامل سپرده‌های بخش غیر دولتی نزد بانک‌ ها و اسکناس و سکه ها در دست اشخاص و شبه پول شامل سپرده‌های سرمایه‌ گذاری مدت‌ دار، سپرده‌ های قرض‌ الحسنه پس‌ انداز و سپرده‌ های متفرقه نقدینگی گفته می‌شود.

حال ارتباط نقدینگی با پول فیات چیست؟

پیشتر گفتیم این دولت ها هستند که ارزش یک پول را تعیین می کنند. میزان چاپ پول نیز در اختیار دولت هاست. زمانی که پول نقد به مقدار زیادی وجود داشته باشد، قدرت خرید مردم بالا می رود و این موضوع سبب می شود که کالا ها به قیمتی بیشتر از ارزش واقعی خود به فروش برسند. زمانی که سطح پایه ای کالایی افزایش غیر متناسبی را داشته باشد، تورم بالا شکل می گیرد.

از این رو یکی از خطراتی که ارز های فیات در صورت کنترل نکردن درست دولت ها، به وجود می آورند، تورم است.

اگر یک دولت فاسد به چاپ پول ادامه دهد، و اگر مدیریت آن ها نیز ضعیف باشد، تورم بالا به سرعت فراگیر شده و ارز را نابود می کند. از آن جایی که هیچ کالایی از این ارز پشتیبانی نمی کند و یا محدودیتی برای عرضه آن نیست، به سادگی می تواند از کنترل خارج شود، و این موضوع یکی از دلایل و مشکلات اصلی است که برای مقابله با آن، ارزهای رمز پایه ایجاد شدند.

فواید پول های فیات

با این وجود، پول فیات مزایایی نیز دارد. این که این نوع پول به طلا وابسته نیست، باعث می شود کنترل کردن آن آسان تر باشد، و در نتیجه از وقوع فاجعه جلوگیری شود. برای مثال دولت ایالات متحده آمریکا می تواند با کنترل ارزش دلار آمریکا، از اتفاقات و رویدادهای مصیبت بار جلوگیری نماید، مانند رکود اقتصادی سال 2008 که در پی سقوط ارزش پول به وجود آمده بود.

از آن جایی که ارزش قابل تبدیل دلار آمریکا ثابت است، در مقایسه با ارزی که ارزش آن مدام در حال تغییر و بالا و پایین رفتن است، کار را برای اهداف تجاری و ذخیره سازی نیز آسان تر می کند.

ارز فیات در مقایسه با ارز رمز پایه

ارز های دیجیتال دارای شباهت ها و تفاوت هایی با پول های رایج هستند. یکی از شباهت های این دو ارز، نبود پشتوانه فیزیکی برای هر دو است. اما در مقایسه با ارز های فیات عمومیت بهتری دارند. به این معنا که شما با خرید بیت کوین در ایران می توانید در تمام دنیا با آن معامله کنید و نیاز به تغییر ارز با تغییر مرز های جغرافیایی نیست.

رمز ارز ها امنیت بیشتری نسبت به سایر دارایی ها دارند. و از همه مهم تر آنکه تورم ارز های دیجیتال را تهدید نمی کند و این ارز ها را به یک پایگاه امن برای ذخیره دارایی ها تبدیل می کند.

آیا ارزهای رمز پایه می توانند جایگزین پول فیات شوند؟

این موضوع به نظر ممکن و شدنی می آید، و در حقیقت هم اکنون دولت هایی نیز در پی معرفی ارز رمز پایه خودشان هستند.برای این که یک ارز رمز پایه متمرکز بتواند جایگزین ارزهای فیات شود، در قدم اول باید قابل اعتماد بودن خودش را اثبات کند، همچنین احتمالا آن نیز باید یک دارایی وابسته باشد تا بتواند از پس وظایف دلار آمریکا برآمده و باز هم دارای مزایای رمز نگاری باشد.

آینده ارز فیات

به نظر می رسد که در دولت های آینده، بحث معرفی ارزهای رمز پایه داغ تر شود؛ ارزهای فیات جدید که دیجیتال باشند. ایجاد یک ارز غیر متمرکز بعید به نظر می رسد، اما یک سکه رمز گذاری شده که توسط دولت ایجاد شده باشد، می تواند توانایی ردیابی بسیار خوبی را به لطف بلاکچین ارائه دهد.

در آن زمان احتمالا پول کاغذی حذف خواهد شد، اما اصول فیات باقی می مانند، تا کنترل کامل بر همه چیز وجود داشته باشد. البته ارزهای رمز پایه سنتی نیز همانند همیشه به خوبی در کنار آن ها عمل خواهند کرد. این موضوع چگونه بر نحوه انجام تجارت در دنیا تاثیر می گذارد؟ برای پاسخ به این سوال باید منتظر باشیم.

آیا طلا بهتر از بیت کوین است؟ برای کنترل تورم کدام بهتر هستند؟

زمان آعاز حمله نظامی ارتش روسیه به اوکراین، رشد طلا افزایش پیدا کرد و به اوج قیمتی مربوط به مرداد سال 99 رسید. با این حال، قیمت بیت کوین که به‌‌ گفته مایکل سیلور، بهترین منبع برای ذخیره ارزش است، در یک روز 14 درصد سقوط کرد.

رشد قیمت طلا و سقوط قیمت بیت کوین در 24 فوریه (5 اسفند) پایان ماجرا نبود. پس از آنکه دولت اوکراین به ‌طور رسمی اعلام کرد از طریق بیت کوین و اتریوم کمک مالی جمع‌آوری می‌کند، قیمت طلا تقریباً خیلی سریع کاهش یافت و بیت کوین بیش از 17 درصد رشد کرد. کمک‌هایی که در قالب ارز دیجیتال برای اوکراین فرستاده شد، خیلی سریع نقد و به پول‌های فیات ارز فیات در مقابل استاندارد طلا​ تبدیل شد. دولت این کشور هرگز قصد نداشت این بیت کوین‌ها را انباشت کند و به ‌محض دریافت ارزهای دیجیتال آن‌ها را خواهد فروخت. این نیاز به تأمین مالی جنگ در اوکراین بود که باعث شد که فشار فروش بازار افزایش یابد.

رقابت بین بیت کوین و طلا در ابتدای هفته هم ادامه داشت. امروز، طلا از نظر بازدهی از بیت کوین سبقت گرفت و در بالاترین سطح به 2٬002 دلار رسید. با این حال، طلا فقط 5 درصد از اوج تاریخی خود در 2075 فاصله دارد و به‌ احتمال قوی، این سطح به ‌عنوان مقاومت محکمی عمل خواهد کرد. در عین حال، بیت کوین رفته ‌رفته به حمایت‌های 37700 و 35254 دلاری نزدیک می‌شود که سطوح حمایتی تاریخی آن محسوب می‌شوند. تماشای اتفاقاتی که در آینده قرار است رخ دهد، خیلی هیجان‌انگیز خواهد بود؛ اما پرسشی که مطرح می‌شود این است که این اتفاقات روی این ادعا که بیت کوین بهترین ابزار برای ذخیره ارزش است، تأثیری می‌گذارد یا خیر؟

آموزش جامع خرید و فروش ارزهای دیجیتال با استاندارد؛ برای اطلاعات بیشتر به لینک سوپر دوره ارز دیجیتال مراجعه کنید

طلا ابزار بهتری برای ذخیره ارزش است یا بیت کوین؟

سال‌ها است که بسیاری از معامله‌گران درباره این بحث می‌کنند که بیت کوین برای ذخیره ارزش بهتر است یا طلا. برخی از افراد معتقدند که پتانسیل بالای بیت کوین برای رشد نشان می‌دهد که می‌تواند عملکرد بهتری نسبت به طلا داشته باشد. با این حال، این نظریه که بیت کوین واقعاً وسیله‌ای برای ذخیره ارزش است، در زمان‌های آشفته‌ای مثل اکنون، هنوز به‌ درستی بررسی نشده است.

پیتر شیف (Peter Schiff)، منتقد معروف بیت کوین، دو روز پیش در توییتی گفته بود: مردم روسیه می‌خواهند ثروت خود را به ‌گونه‌ای ذخیره کنند که دولت نتواند آن را توقیف کند. آن‌ها به ‌جای بیت کوین، طلا را انتخاب خواهند کرد. بیت کوین هم‌چنان ریسک زیادی دارد و پناهگاه امنی برای ذخیره ارزش محسوب نمی‌شود. بیت کوین نتوانست اولین آزمون مهم خود را با موفقیت بگذراند. فکر نمی‌کنم که این ارز دیجیتال بتواند شانس دومی به دست بیاورد. اما آیا واقعاً حق با او است؟ آیا این روزها زمان مهمی برای سرنوشت بیت کوین محسوب می‌شود؟

مسئله این است که با توجه به اتفاقات اقتصادی خردی که در روزهای خاصی رخ داده است، نمی‌توان ادعا کرد که بیت کوین یا هر دارایی دیگری قابلیت ذخیره ارزش برای بلندمدت را دارند یا نه. برای بررسی این ادعا باید نگاهی به فناوری بلاک چین بیندازیم و سرعت توسعه فضای آن را بررسی کنیم. تحلیلگران انتظار دارند که اندازه بازار بلاک چین طی چهار سال پیش رو به 67 میلیارد دلار برسد. در این صورت، نرخ رشد مرکب سالانه این بازار 68.4 درصد خواهد بود. علاوه بر این، مردم به‌ راحتی می‌توانند بیت کوین خود را برای اعضای خانواده، دوستان و خیریه‌هایی در سراسر جهان ارسال کنند و این یکی از ویژگی‌های این ارز دیجیتال است.

این در حالی است که انسان برای هزاران سال از طلا به‌ عنوان وسیله‌ای برای ذخیره ارزش استفاده می‌کند و هنوز نمی‌تواند خود طلای فیزیکی را با استفاده از برنامه‌ای در موبایلش برای اعضای خانواده‌اش بفرستد. با این حال، هر انسانی می‌تواند ارزش بیت کوین را تنها در چند دقیقه برای کسانی بفرستد که دوستشان دارد.

حال سؤال این است که چه چیزی باعث می‌شود یک دارایی در سال 2022 وسیله‌ای برای ذخیره ارزش باشد؟ اگر این وسیله قرار باشد از ما در برابر نوسانات روزانه بازارهای مالی ارز فیات در مقابل استاندارد طلا​ محافظت کند، نمودار بالا نشان می‌دهد که نه طلا و نه بیت کوین قابلیت انجام این کار را ندارند. از طرف دیگر، اگر تعریف ما از ابزار ذخیره ارزش چیزی است که می‌تواند در یک بازه زمانی طولانی ‌مدت ارزشمندتر شود یا اینکه حداقل ارزشش را حفظ کند، می‌توان گفت که بیت کوین هنوز در آزمونش مردود نشده است.

برای شروع به آموزش رایگان ارز دیجیتال مراجعه کنید

چشم‌انداز رمزارزها در 2022

دوسال اخیر برای رمزارزها بازار سبزی را به ارمغان داشته است. بیت‌کوین از ابتدای سال میلادی جاری، 67 درصد بازده را تاکنون ثبت کرده است. بازار آلت‌کوین‌ها بسیار داغ‌تر از بیت‌کوین بوده است. برای مثال توکن GALA با 57 هزار درصد بازده از ابتدای سال تاکنون بیشترین بازده را بین توکن‌های بازار رمزارزها داشته است. رشدی که توانست زمینه‌های جدیدی را در حوزه تکنولوژی به جهان معرفی کند که مهم‌ترین آن‌ حوزه NFT و Metaverse بود. با نزدیک شدن به انتهای سال 2021 سوال اینجا است که آیا بازار رمزارزها همچنان پرسود خواهد بود یا دیگر نمی‌توان بازده سال 2021 را در سال 2022 انتظار داشت؟ که برای پاسخ به این سوال، موارد زیر مطرح هستند:

• شرایط سیاسی بازار رمزارزها

رشد سال 2021 باعث شده سرمایه بسیاری جذب بازار رمزارزها شود به‌ طوری که ارزش این بازار از حدود 770 میلیارد دلار به بیش از 2/2 تریلیون دلار رسید. هجوم این‌ چنینی به بازار رمزارزها مسیر کلاهبرداری را برای برخی از افراد هموار کرد و این موضوع باعث جلب‌ توجه دولت‌ها به این حوزه شد. سیاست‌مداران در کشورهای مختلف سیاست‌های متفاوتی را در قبال شرایط پیش آمده اتخاذ کردند.

سخت‌ترین سیاست‌ها علیه رمزارزها توسط دولت چین اعمال شد. در ابتدا معاملات ان‌اف‌اتی در این کشور ممنوع شد. سپس به سراغ استخراج‌کنندگان رمزارزها رفته و استخراج رمزارز در این کشور ممنوع اعلام شد که باعث شد بسیاری از ماینرها به کشورهای همسایه مهاجرت کنند. در نهایت ممنوعیت معاملات بانکی مرتبط با رمزارزها تیر آخر را بر پیکره نیمه جان معاملات بازار در این بازار وارد کرد که باعث سخت‌تر شدن معاملات برای معامله‌گران خرد این کشور شد.

در برابر این تصمیمات، دولت ایالات ‌متحده تصمیمات آسان­تری را در خصوص رمزارزها در پیش گرفت. غیر از اعمال مالیات بر کارگزاران معاملات رمزارزها که برای تامین لایحه بودجه زیرساخت‌های آمریکا ارائه شد، باقی تصمیمات اتخاذ شده تقریبا در راستای رشد این بازار بوده و پیش‌بینی می‌شود چنین سیاست‌هایی در سال 2022 افزایش یابد.

آموزش دوره جامع متاورس؛ برای آشنایی با لینک دوره متاورس مراجعه نمایید

• شرایط اقتصادی بازار رمزارزها

با توجه به سیاست‌های اتخاذ شده در دوران شیوع کرونا، تورم در سطح جهان شیب صعودی به خود گرفت. بسیاری از تحلیلگران بر این عقیده‌اند که پول‌پاشی و سیاست‌های حمایتی دولت‌ها در طول شیوع بیماری کرونا یکی از عوامل اصلی رشد بازارهای مالی به خصوص بازار رمزارزها در این دوره است.

تاثیر تورمی سیاست‌های حمایتی کم‌کم درحال پدیدار شدن است. برای مثال تورم نقطه به نقطه ایالات‌ متحده در ماه نوامبر برابر با 8/6 درصد گزارش شده که در 39 سال اخیر بی‌سابقه بوده است. فعالان بازار رمزارزها معتقدند که این دارایی‌ها در دسته دارایی‌های ریسکی قرار می‌گیرند، ولی بیت‌کوین و اتریوم از این قاعده مستثنی هستند. در نتیجه بسیاری بر این عقیده‌اند که یکی از گزینه‌های صعود سال 2022 اتریوم و دیگری بیت‌کوین‌ خواهد بود که معامله‌گران برای پوشش ریسک‌های ناشی از تورم به آن‌ها روی خواهند آورد. البته باید به خاطر داشت که طلا و اوراق قرضه رقبای اصلی و کارکشته بیت‌کوین در این زمینه هستند.

• شرایط قیمتی بازار رمزارزها

در حال حاضر بیت‌کوین در محدوده 40 تا 50 هزار دلار درحال نوسان است. کانال 40 هزار دلار مهم‌ترین سطح حمایتی و کانال 70 هزار دلار نیز مهم‌ترین سطح مقاومتی بیت‌کوین است. بسیاری از تحلیلگران بر این عقیده‌اند که با عبور بیت‌کوین از 70 هزار دلار باید منتظر بیت‌کوین 100 هزار دلاری بود. اتریوم نیز یکی از پویاترین اکوسیستم‌های بلاک‌چینی بود و بسیاری از تکنولوژی‌های تازه روی این شبکه ایجاد شدند. با توجه به رشد روزافزون پروژه‌های مختلف بر بستر اتریوم مانند NFT، DeFi و… انتظار رشد قیمت اتریوم نیز دور از انتظار نخواهد بود.

مقایسه خرید طلا و بیت کوین

در دوران رکود اقتصادی ناشی از همه‌گیری ویروس کرونا، حفظ ارزش دارایی‌ها به یکی از دغدغه‌های اصلی مردم تبدیل شده است. بسیاری از سرمایه گذاران برای در امان ماندن از آسیب‌های ناشی از تورم به سراغ دارایی‌هایی همچون طلا و بیت کوین می‌روند، بلکه بتوانند از این راه، مانع از افت ارزش دارایی‌های خود شوند. طلا، یکی از نخستین ابزارهای ذخیره ارزش است که پیشینه‌ای هزاران ساله دارد و همگان آن را به عنوان یک پناهگاه امن دارایی و سپر تورم می‌شناسند. اما کمی بیش از یک دهه است که رقیبی تازه ‌نفس برای این فلز گران‌بها در بازارهای مالی جهان، سر برآورده و آن چیزی نیست جز بیت کوین. طی دهه اخیر، بهای بیت کوین با رشدی انفجارگونه مواجه شده است. این رمز ارز همچون طلا مزیت‌های ویژه خود را دارد؛ اما هر دو معایبی نیز دارند که نباید از آن‌ها غافل شد.

مزایا و معایب خرید بیت کوین

در سال 2008، فرد یا گروه ناشناسی با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو، بیت کوین را به عنوان یک پول نقد الکترونیکی فرد به فرد به جهانیان معرفی کرد. ناکاموتو، بیت کوین را سامانه‌ای توصیف کرده که به افراد اجازه می‌دهد بتوانند به طور مستقیم و بی‌واسطه و بدون اتکا به هیچ شخص ثالثی با هم تراکنش مالی انجام دهند. خرید بیت کوین در مقایسه با طلا به مراتب سریع‌تر و مخصوصا نگهداری آن راحت‌تر است.

محبوبیت فزاینده بیت کوین به چند دلیل اصلی باز می‌گردد؛ اما یکی از این دلایل را می‌توان نقش این رمز ارز در تنوع‌ بخشی به سبد سرمایه گذاری جست و جو کرد؛ درست همانند نقشی که فلز گران ‌بهای طلا ایفا می‌کند. بیت کوین از این قابلیت برخوردار است که ابزاری برای ذخیره ارزش در افق زمانی بلند مدت باشد. این رمز ارز، برخلاف ارزهای رایج و رسمی، بر هیچ پشتوانه فیزیکی متکی نیست و عنان کنترل آن نه در دست دولت‌ها بلکه در اختیار جوامع نامتمرکز است.

اقبال فزاینده به ارزهای دیجیتال باعث شده تا این پدیده نوپا بتواند حامیان پروپاقرصی برای خود دست و پا کند. کسانی که به این ارزها ایمان قلبی دارند، می‌گویند که افزایش بهای آن‌ها تنها نوک کوه یخ است و باید منتظر پیامدهای انقلابی این پدیده بر اقتصاد جهانی باشیم. از میان کارآفرینان نیز چهره‌های سرشناسی، آشکارا به حمایت از بیت کوین برخواسته‌اند که از میان آن‌ها می‌توان به مایک نووگراتز، مدیرعامل شرکت گلکسی دیجیتال اشاره کرد. وی پیش‌بینی کرده که دیر یا زود، ارزش بازار بیت کوین از ارزش ذخایر طلا در جهان پیشی خواهد گرفت. از این رو، بسیاری، بیت کوین را طلای دیجیتال نامیده‌اند.

از سویی دیگر، برخی از جمله پیروان جنبش سرمایه گذاری مسئولانه موسوم به SRI بیت کوین را به باد انتقاد گرفته‌اند و گفته‌اند که بقای این ارز دیجیتال، مستلزم صرف انرژی گزافی است. پیش‌تر هم تسلا، سازنده خودروهای الکتریکی اعلام کرد که به همین دلیل، دیگر پذیرای بیت کوین به عنوان یک ابزار پرداخت نیست. همزمان با اعلام این خبر در رسانه‌ها و اشاره ایلان ماسک، مدیرعامل پرآوازه شرکت تسلا به پیامدهای زیست‌محیطی زیان‌بار بیت کوین، بهای این رمز ارز با افتی نابهنگام مواجه شد. افزون بر این، نگرانی‌هایی نیز در مورد امنیت معامله‌گری در حوزه ارزهای دیجیتال وجود دارد که باعث نگرانی نهادهای نظارتی شده است.

مزایا و معایب خرید طلا

هزاران سال است که طلا نقشی استثنایی در ذخیره ارزش دارد و همچنان هم در بر همین پاشنه می‌چرخد. افزون بر این، این فلز گران‌بها یک دارایی ملموس و مشهود است که طی نسل‌ها به راحتی می‌تواند منتقل شود. یکی از مزیت‌های انکارپذیر طلا، فرهنگی است که پیرامون آن شکل گرفته است. بدون شک، این فلز گران‌بها را می‌توان یک دارایی اصلی قلمداد کرد که تمامی معامله‌گران در هر شرایطی می‌توانند به آن دسترسی پیدا کنند. بنابراین، سرمایه گذاران خرده‌پایی که میانه خوبی با رمز ارزها ندارند، می‌توانند برای ذخیره ارزش، سراغ طلا بروند.

اعتقاد به طلا، تنها مختص مردم عادی نیست و بانک‌های مرکزی نیز برای ضمانت پایداری اقتصادی بر این فلز گران‌بها متکی‌اند. برای نمونه، ایالات متحده آمریکا تا دهه 1970 میلادی از استاندارد طلا برای چاپ و نشر پول و اسکناس استفاده می‌کرد. هنوز هم بسیاری از سرمایه گذاران می‌گویند که استاندارد طلا، روشی امن‌تر برای چاپ پول است و می‌تواند مانع از بروز نوسانات در نرخ برابری ارزها شود. عده‌ای دیگر هم بر این باورند که اطمینان‌پذیری و پایایی طلا حتی از ارزهای دیجیتال آینده دار بسیار بالاتر است.

سیلویا کاراسکو، مدیرعامل و هم‌بنیان‌گذار گلدکس از جمله افرادی است که حامی این باور است. کاراسکو می‌گوید که تا به حال، چندین رمز ارز با سد مستحکم دولت‌ها مواجه شده‌اند و بیت کوین نیز شاید به سرنوشت مشابهی دچار شود. با این حال، نباید از این واقعیت غافل شد که ارزش طلا همیشه یکسان نیست. قیمت این فلز گران‌بها همیشه در حال نوسان است و نمی‌تواند همچون دیگر دارایی‌های سرمایه‌ای، جریان درآمدی قدرتمندی ایجاد کند.

افزون بر این، استخراج و نگهداری طلا هم خالی از پیامدهای زیست ‌محیطی نیست. استخراج این فلز در بسیاری از موارد با ریسک‌هایی همچون آلودگی آب، انتشار سموم کشنده و کاهش تنوع زیستی همراه است. همچنین پیشینه‌ای طول و دراز از نقض حقوق بشر و درگیری‌های مسلحانه در کارنامه استخراج و جابه‌جایی طلا وجود دارد.

پول فیات (کاغذی)

ارز فیات یا فیات کارنسی (Fiat Currency) که به آن پول بی پشتوانه یا حکمی نیز گفته می‌شود، پولی است که ارزش ذاتی ندارد و نشأت گرفته از اقدامات دولتی چاپ و تکثیر است. کلمه فیات (Fiat) در زبان لاتین به معنای «بگذارید انجام شود» است. از پول بدون پشتوانه به عنوان جایگزین پول پرداختی برای کالاها استفاده می‌شود. دلار آمریکا، پوند انگلستان و ریال ایران، همگی نوعی ارز فیات محسوب می‌شوند.

پول فیات چیست؟

در باور عامه مردم تمام ارزها و پول‌های جهان، دارای پشتوانه طلا، نقره و یا هرگونه کالای فیزیکی واقعی هستند. در گذشته این باور مردم درست بود اما امروز دیگر این چنین نیست. به زبان ساده، ارزهای فیات، کالایی هستند که ارزش خود را از کالاهای فیزیکی نمی‌گیرند، بلکه ارزش خود را از دولت صادر کننده آن می‌‌گیرند. در گذشته، ارزش پول به طلا و نقره ذخیره شده در خزانه‌های یک کشور وابسته بود؛ اما در مورد پول فیات، ارزش آن‌ها به ارتباط میان عرضه و تقاضا و ثبات اقتصادی کشور صادرکننده آن وابسته است.

در دنیا همچنان پول‌هایی وجود دارند که ارزش آن‌ها به پشتوانه کالایی آن‌هاست که به این پول، پول کالایی یا Commodity Money می‌گویند و در نقطه مقابل پول فیات قرار دارند. پوند، یورو، پوند و بسیاری دیگر از ارزهای مطرح در جهان، ارز فیات یا پول بدون پشتوانه به شمار می‌روند.

مفهوم پول در تاریخ بشر در گونه‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گرفته است. کاربرد و هدف اصلی ایجاد پول، تسهیل در انجام مبادلات میان انسان‌ها است. در مصر باستان مردم برای انجام مبادلات خود از فلز استفاده می‌کردند. همانطور که در متون اقتصادی نوشته شده، در منطقه جغرافیایی ترکیه کنونی، قوم Lydians برای اولین بار از سکه‌های طلا و نقره برای مبادلات خود استفاده می‌کرده‌اند.

تاریخچه پیدایش پول کاغذی

سیستم ارزی فیات قرن‌ها پیش در چین ابداع شد. ایالت سوچوان آغازکننده‌ استفاده از پول کاغذی در قرن یازدهم بود. در ابتدا، از این پول‌ها برای مبادله‌ی ابریشم، طلا و نقره استفاده می‌شد، اما پس از به قدرت رسیدن کوبلای خان (از نوادگان چنگیزخان) در قرن سیزدهم، سیستم جامع ارز فیات رسمی شد. بر اساس ادعای مورخان، پیدایش این پول با هزینه‌های زیاد و تورم بیش از اندازه‌ای که ایجاد کرد، نقش مهمی در «سقوط امپراتوری مغول» داشته است.

ارز فیات در طول قرن هفدهم با پذیرش توسط کشورهایی از جمله اسپانیا، سوئد و هلند وارد قاره اروپا شد. این سیستم در سوئد شکست خورد تا دولت استفاده از فلز نقره را جایگزین کند. اما طی دو قرن بعد، فرانسه‌نو (کانادا)، مستعمرات سیزده‌گانه ایالات متحده، و در نهایت حکومت فدرال ایالات متحده نیز به استفاده از پول بی ‌پشتوانه روی آوردند.

در حدود قرن بیستم، ایالات متحده به صورت محدود، مجددا به استفاده از ارز مبتنی بر کالاها روی آورد. دولت آمریکا در سال 1933 میلادی، سرانجام به استفاده از پول کاغذی برای مبادله طلا پایان داد. تا سال 1972 و در دوره ریاست جمهوری ریچارد نیکسون، ایالات متحده به طور کامل استفاده از استاندارد طلا به عنوان ارز را کنار گذاشت و تصمیم به استفاده از سیستم پولی فیات گرفت. این کار با استقبال جهانی همراه بود و باعث شد استفاده از پول بدون پشتوانه در سراسر کشورها رواج پیدا کند.

تغییر پول در قرن بیستم

پس از جنگ جهانی اول، دولت‌ها و کشورها متعهد شدند که در صورت تقاضای افراد، پول کاغذی کشور خود را با کالاهای موجود در کشورشان (عموما طلا) بازخرید کنند. به عبارتی در آن سال‌ها دولت‌ها متعهد بودند که اگر فردی پول کاغذی را به دولتی ارائه دهد، آن دولت باید معادل طلای آن را پرداخت کند. با این‌حال، هزینه‌های جنگ و مشکلات اقتصادی بعد از آن به قدری بالا بود که کشورها مجبور به دریافت وام از سایر کشورها شدند و هزینه توسعه مجدد کشور، به شدت بالا رفت.

این افزایش هزینه‌ها مانع از عملیاتی کردن صددرصد تعهد دولت‌ها شد. کم کم دولت‌ها تعهدات خود را زیر پا گذاشتند و حاضر به دریافت پول و پرداخت معادل کالایی آن نشدند؛ در واقع امکان چنین کاری برای آنها وجود نداشت. کم کم پول چاپ شده توسط دولت‌ها بدون ایجاد پشتوانه کالایی آن رواج یافت. نتیجه چنین تصمیمی، افزایش تورم و کاهش ارزش پول کشورها بود.

پول بدون پشتوانه چطور کار می‌کند؟

دلیل ارزشمند بودن پول فیات فقط به خاطر تلاش دولت صادرکننده آن به منظور حفظ این ارزش یا توافق دو طرف مبادله‌کننده بر سر آن است. چندین دهه قبل، دولت‌ها از یک کالای فیزیکی باارزش نظیر طلا و نقره سکه ضرب می‌کردند. روش جایگزین ضرب سکه، صدور اسکناس‌های کاغذی بود که می‌توانست برای مقدار مشخصی از کالای فیزیکی بازخرید شود. وضعیت پول فیات متفاوت است؛ پول بدون پشتوانه یک حامی فیزیکی باارزش ندارد. ارز فیات غیر قابل تبدیل و غیر قابل بازخرید است.

از آن جایی که این پول به ذخایر فیزیکی از جمله ذخیره ملی طلا یا نقره یک کشور متصل نیست، ممکن است در پی بروز تورم از ارزشش کاسته شده یا حتی به خاطر درگیر شدن یک جامعه با ابرتورم، به طور کامل بی‌ارزش شود. در صورتی که ایمان مردم به پول ملی کشورشان از بین برود، دیگر هیچ ارزشی نخواهد داشت.

از این نظر ارز فیات و بی پشتوانه با پول حمایت‌ شده توسط طلا (یا هر ماده دیگر) متفاوت است؛ پول نوع دوم دارای ارزش ذاتی است، چرا که دنیا برای ساخت جواهرات و دکوراسیون، ساخت لوازم الکترونیکی و قطعات کامپیوتر، همچنین ایجاد فضاپیماها و بسیاری دیگر از کاربردها، به طلا نیاز دارد.

مقایسه استاندارد طلا و ارز فیات

سیستم استاندارد طلا، اجازه‌ی تبدیل پول کاغذی به طلا را می‌داد. در واقع، تمام پول‌های کاغذی توسط مقدار محدودی طلا که نزد دولت نگهداری می‌شد، حمایت می‌شدند. دولت‌ها و بانک‌ها بر پایه‌ی یک سیستم ارزی مبتنی بر کالاها فقط در صورت داشتن ذخایر کافی از طلا، می‌توانستند ارزهای جدید را وارد چرخه‌ی اقتصاد کنند. این سیستم جلوی توانایی دولت‌ها برای ایجاد پول و افزایش ارزش پول آن‌ها بر اساس عوامل اقتصادی را محدود می‌کرد.

اما در آن سمت، پول کاغذی تحت نظر ارز فیات نمی‌تواند به هیچ چیزی تبدیل شود. مسئولان با پول فیات می‌توانند به صورت مستقیم روی ارزش پول خود تأثیرگذار باشند و آن را به شرایط اقتصادی ربط دهند. دولت‌ها و بانک‌های مرکزی، کنترل بیشتری روی سیستم ارزی دارند. آن‌ها می‌توانند با استفاده از ابزارهای مختلفی مانند ایجاد بانکداری ذخیره کسری (Fractional Reserve Banking) و اعمال آزادسازی کمی (Quantitative Easing) به رویدادها و بحران‌های مالی واکنش نشان دهند.

حامیان استاندارد طلا اعتقاد دارند که سیستم ارزی مبتنی بر کالاها پایدارتر است، زیرا توسط چیزی حمایت می‌شود که فیزیکی و باارزش است. در سمت دیگر، حامیان پول بی پشتوانه ادعا می‌کنند که قیمت طلا بی‌ثبات است. در این فضا، ارزش یا بهای ارز مبتنی بر کالا می‌تواند دچار نوسان شود. اما با بهره‌گیری از سیستم ارز فیات دولت‌ها در مواجهه با شرایط اضطراری اقتصادی می‌توانند با انعطاف‌پذیری بیشتری وارد عمل شوند.

مقایسه ارز فیات با ارز دیجیتال

پول فیات و رمز ارزها، در این مورد که توسط یک کالای فیزیکی حمایت نمی‌شوند، با یکدیگر مشترک هستند. البته این اشتراک در همینجا به پایان می‌رسد. ارز فیات توسط دولت‌ها و بانک‌های مرکزی کنترل می‌شود، اما بیشتر رمز ارزها به خاطر استفاده از بلاک چین غیر متمرکز هستند.

یکی دیگر از تفاوت‌های قابل توجه آن‌ها، نحوه تولید ارز است. بیت کوین مانند اکثر ارزهای دیجیتال، عرضه کنترل شده و محدودی دارد. در آن سو، بانک‌ها با قضاوت بر نیازهای اقتصادی یک کشور، می‌توانند هر چقدر که می‌خواهند پول فیات چاپ کنند.

کریپتوکارنسی به عنوان یک نوع دیجیتالی از ارزها، هیچ همتای فیزیکی نداشته و بدون مرز است و همین باعث می‌شود برای انجام تراکنش‌های مالی بین‌المللی جذابیت بیشتری داشته باشد. همچنین، این معاملات غیرقابل بازگشت هستند و این برخلاف سیستم ارزی فیات، پیگیری را سخت‌تر می‌کند. از طرف دیگر، بازار ارزهای مجازی کوچکتر بوده و همین باعث بی‌ثبات‌تر بودن آن‌ها نسبت به بازارهای سنتی شده است. این می‌تواند یکی از دلایلی باشد که منجر به پذیرفته نشدن گسترده‌ی ارزهای دیجیتال شده است. با این حال، به دنبال بلوغ اقتصاد رمزنگاری‌ شده، نوسانات پول‌های مجازی نیز کاهش پیدا می‌کند.

مزایا و معایب پول‌ فیات

متخصصین حوزه مالی و اقتصاددانان در حمایت از ارزهای فیات هم عقیده نیستند. مدافعان و مخالفان آن مزایا و معایب زیر را برای ارزهای فیات مطرح می‌کنند:

کمیابی (Scarcity): پول‌ فیات از کمیابی کالا یا دارایی فیزیکی مانند طلا تاثیر نمی‌پذیرد.

هزینه: خلق پول فیات از نظر اقتصادی نسبت به پول کالایی به‌صرفه‌تر است.

واکنش‌پذیر: پول فیات این قدرت را در اختیار دولت و بانک مرکزی قرار می‌دهد که نسبت به بحران‌های اقتصادی انعطاف کافی را داشته باشند.

مبادلات بین‌المللی: ارزهای فیات توسط تعداد زیادی از کشورها در سرتاسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرند. این باعث ارائه فرم قابل قبولی از پول برای مبادلات تجاری شده است.

راحتی: برخلاف طلا، پول فیات به ذخایر فیزیکی که نیازمند نگهداری، محافظت، نظارت و دیگر امور هزینه‌زا باشد، نیست.

نبود ارزش ذاتی: ارزهای فیات فاقد ارزش ذاتی هستند. این به دولت‌ها امکان «خلق پول از هیچ چیز» را می‌دهد که می‌تواند به ابرتورم و در نهایت سقوط سیستم اقتصادی یک کشور منجر شود.

سابقه تاریک: از نظر نمونه‌های تاریخی، پیاده‌سازی سیستم‌ ارزی فیات معمولاً به سقوط نظام‌های مالی ختم شده است که بیانگر خطرناک بودن استفاده از این سیستم پولی است.

نمونه‌ای از سقوط یک پول فیات

ابتدای قرن بیست و یکم، بانک مرکزی کشور زیمباوه به خاطر مواجه شدن با مشکلات اقتصادی فراوان، حجم چاپ و انتشار ارز فیات خود را شدیدا افزایش داد. در پی این تصمیم اشتباه، ابر تورم دامن زیمباوه را گرفت و سبب شد نرخ تورم در این کشور بین 230 الی 500 میلیارد درصد قرار بگیرد! باورکردنی نیست!

قیمت‌ها به سرعت افزایش یافته و شرایط به قدری بغرنج شد که مردم برای خرید خوراک ساده مجبور به حمل کیسه‌هایی پر از پول شده بودند. در اوج بحران اقتصادی این کشور، 100 تریلیون دلار زیمباوه‌، معادل 40 سنت آمریکا بود!

نگاهی به آینده پول فیات و رمزارزها

آینده‌ی هر دو شکل این نوع ارزها به هیچ عنوان مشخص نیست. در حالی که ارزهای دیجیتال راه طولانی برای طی کردن دارند و در این مسیر با چالش‌های مختلفی مواجه خواهند شد، گذشته‌ی ارز فیات می‌تواند آسیب‌پذیری این نوع پول را نشان دهد. این مهم‌ترین دلیلی است که باعث شده بسیاری از مردم احتمال حرکت به سمت سیستم رمز ارزها برای تراکنش‌های مالی آینده‌ی خود را بررسی کنند.

یکی از اصلی‌ترین ایده‌های شکل‌گیری بیت کوین و ارزهای دیجیتال، بررسی شکل جدیدی از پول است که روی شبکه همتا به همتا (P2P) توزیع شده باشد. این احتمال هم وجود دارد که بیت کوین به عنوان جایگزینی برای کل سیستم واحد پولی فیات به وجود نیامده باشد و هدف آن، صرفا ارائه یک شبکه اقتصادی جایگزین باشد. با این حال، خرید و فروش بیت کوین می‌تواند پتانسیل ساخت یک سیستم مالی بهتر برای جامعه‌ای بهتر را افراهم کند.

ابداع پول

پول یکی از اولین و حیاتی‏ترین آفریده‏های تمدن است و برای رشد تجارت و بازار، حیاتی است. بدون پول فقط تجارت پایاپای وجود خواهد داشت، شراکت بین دو نفر که هر کدام خواسته دیگری را دارند و به آن تجارت یکنواخت می‏گویند. به عنوان مثال، یک تجارت یکنواخت، مستلزم تعویض یک کیسه برنج با یک کیسه لوبیا است.

فقدان نرخ ارز ثابت، یکی از مشکل‏های اساسی اولین سیستم تجارت بود. اگر طرفین نتوانند در مورد ارزش محصولات یا خدمات مورد معامله به توافق برسند، یا اگر شخصی که به کالا یا خدمات نیاز دارد، چیزی را که نیاز دارد نداشته باشد، در مورد معامله به توافق نخواهند رسید. بنابراین، انسان‏ها پول را به عنوان راه حلی برای این مشکل، ابداع کردند. پول به ‏عنوان یک واسطه عمل می‏کند و به فروشنده اجازه می‏دهد تصمیم بگیرد که چه زمانی و کجا می‏خواهد خرید کند.

ابداع سکه

در حالی‏که استفاده از فلز برای پول، به بابل حدود 2000 سال قبل از میلاد برمی‏گردد، بعید است که سکه ‏های استاندارد و تایید شده، تا قرن هفتم قبل از میلاد وجود داشته باشند. مورخان بر این باورند که پادشاهی لیدیا اولین سکه ها را در همین زمان منتشر کرد. آنها از الکتروم، (ترکیبی از طلا و نقره) ساخته شده بودند و در زمان سلطنت پادشاه آلیاتس (حدود 610 – حدود 560 قبل از میلاد) ظاهر شدند.

ثبت طلا به عنوان پول

سکه های طلا در ابتدا حدود 700 سال قبل از میلاد ساخته شد و از آن زمان تاکنون از این فلز گرانبها به عنوان وسیله اصلی مبادله استفاده می‏شود. طلا وسیله ‏ای عالی برای مبادله بود، زیرا صرف نظر از آنچه مبادله می‏شد، کمیاب و بسیار ارزشمند بود. حالا در طول 2600 سال، طلا به پول تبدیل شده است.

سکه های طلا جای پول

استاندارد بر اساس طلا

این مدل استاندارد، یک سیستم اندازه گیری ارز است که ارزش پول را با استفاده از طلا تعیین می‏کند. این تضمین می‏کند که احتمالاً، پول در یک سیستم سنتی طلا با طلا معامله شود. استانداردِ طلا، به یک توافق اجتماعی و پولی اشاره دارد که در آن، پولی که مردم خرج می‏کنند و به‏دست می ‏آورند با پشتوانه طلا خواهد بود.

اختراع پول کاغذی

پول کاغذی اولین بار در حدود سال 910 میلادی در چین مورد آزمایش قرار گرفت؛ که سه قرن بعد مارکوپولو را شگفت‏زده کرد. حدود دو قرن دیگر طول کشید تا پول کاغذی در سراسر جهان پخش شود. در همین زمان بود که چین، یک بحران مالی بسیار پیشرفته را تجربه کرد؛ تولید پول کاغذی به حدی افزایش یافته بود که ارزش آن کاهش یافته بود و تورم افزایش پیدا کرده بود. در نتیجه، چین در سال 1455 استفاده از پول کاغذی را متوقف کرد و برای صدها سال دیگر، از آن استفاده نکرد.

زنی در دستانش پول های یورو است

پول فیات

مقررات دولتی علیرغم اینکه ارزش ذاتی ندارد، پول فیات را به عنوان پول قانونی تعیین می‏کند. از نظر تاریخی، ارزها توسط کالاهای قابل لمس مثل نقره و طلا حمایت می‏شدند؛ اما حالا اعتبار دولت صادرکننده، پشت پول فیات ایستاده است. پول فیات به عنوان جایگزینی برای پول رسمی معرفی شد و ارزش آن بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‏شود.

پول رسمی، همواره از فلزات گرانبها مانند طلا و نقره ساخته شده است، در حالی که پول‏های واقعی، مدعی کالای بازخرید شده هستند. برخلاف ارزهای متداول با پشتوانه کالا، ارز فیات قابل تبدیل یا بازخرید نیست؛ ارزش ذاتی ندارد و فقط با دستور دولت مورد استفاده قرار می‏گیرد. اختراع ارز فیات دلیل اصلی تبدیل شدن تجارت و بازاریابی به یک علم بود. آموزش مالی و سرمایه گذاری، به یک مدرک دانشگاهی تبدیل شد که در آن افراد سعی می‏کنند مهارت‏های تجاری و درک خود از بازار را بهبود بخشند. با این حال، یک ارز فیات باید از جعل محافظت شود و عرضه پول باید به درستی مدیریت شود.

استفاده از کارت اعتباری به جای پول

در حالی که اعتبار از ابتدای زمان وجود داشته است، تا سال 1950 اولین کارت اعتباری جهانی صادر نشد. «داینر کلاب» توسط رالف اشنایدر و فرانک مک نامارا در آن سال ایجاد شد. ما اعتبار IBM را، مدیون ابداع نوار مغناطیسی کارت‏های اعتباری که در دهه 1960، برای ذخیره اطلاعات حساب استفاده می‏شد، هستیم.

به دلیل این نوار، بازرگانان دیگر نیازی به تماس با شرکت‏های اعتباری برای دریافت مجوز نداشتند. کارت‌ها در دهه 1990 شروع به ترکیب تراشه‌ها کردند که امنیت بیشتری را برای رمزگذاری داده‌ها فراهم می‌کرد. سایر اصلاحات در مانده حساب انجام می‏شود. مشتریان کارت اعتباری باید ابتدا کل مبلغ را در پایان ماه پرداخت می‏کردند. اگرچه که سودآور بود، اما «امریکن اکسپرس» در نهایت به مصرف‌کنندگان اجازه داد تا موجودی‌های خود را داشته باشند، و سایر شرکت‌های اعتباری نیز از آن پیروی کردند.

چندین کارت بانکی بر روی میز

پرداخت های موبایلی

پرداخت‏های موبایلی و ارز مجازی دو شکل جدید پول نقد هستند که در قرن بیست و یکم ظهور کرده ‏اند. پول برای یک محصول یا خدمات از طریق یک دستگاه الکترونیکی قابل حمل مانند تلفن همراه، تلفن هوشمند یا تبلت که به عنوان پرداخت موبایلی شناخته می‏شود، مبادله می‏شود. در ابتدا، تعداد کمی از دستگاه‌های فروش کوکاکولا به مشتریان اجازه خرید از طریق موبایل را در سال 1997 می‌دادند؛ که این، نشان‌دهنده آغاز عصر پرداخت موبایلی بود.

مشتری برای خرید، کدی را به دستگاه خودپرداز پیامک می‏فرستاد، که دستگاه را برای توزیع محصول فعال می‏کرد. پرداخت‏های موبایلی از آن زمان تاکنون مورد استفاده قرار گرفته است. تا همین اواخر که ارز مجازی ظهور کرد و بیت کوین معرفی شد، روز به روز محبوبیت بیشتری پیدا کرد.

پرداخت موبایلی در سوپرمارکت

بیت کوین، پول دیجیتال

بیت کوین یک دارایی دیجیتال است که در سال 2009 ایجاد شد و از یک شبکه همتا به همتا استفاده کرد تا امکان انتقال سریع دارایی، بدون دخالت بانک‏ها یا مقامات مرکزی را فراهم کند. هیچ بیت‏کوین واقعی در گردش نیست؛ زیرا بیت کوین پول دیجیتال است. بیت کوین از طریق استخراج ساخته می‏شود، این، فرآیندی است که با اعتبارسنجی تراکنش‏ها در شبکه بیت‏کوین، بیت‏کوین ایجاد می‏کند. ماینرها، این اعتبار سنجی را انجام می‏دهند که هم‏ اکنون، هر 10 دقیقه 6.25 بیت‏کوین پرداخت می‏کنند و همچنین هزینه تراکنش برای هر تراکنش، زمانی که آنها با موفقیت یک بسته از تراکنش‏ها را تأیید کنند، پرداخت می‏شود؛ که این تعداد، پس از نصف شدن در سال 2024 به 3.125 بیت کوین کاهش می‏یابد. ماینرها به مجموعه‏ای از قوانین رمزنگاری پایبند هستند که ثبات، امنیت و حریم خصوصی شبکه را تضمین می‏کند. تراکنش‌های بیت‌کوین در بلاک‏چین، یک دفتر کل دیجیتال جهانی، ثبت و تأیید می‌شوند.

تاکنون تقریباً 19 میلیون بیت کوین استخراج شده است. تا سال 2140، انتظار می‏رود که 21 میلیون بیت کوین، (حداکثر مقدار مجاز در سیستم) وجود داشته باشد. بیت کوین، اولین و بزرگترین پول دیجیتال جهان، یک نام مستعار مرموز دارد: ساتوشی ناکاموتو. هیچ‏کس نمی‏داند او کیست. زمانی که ناکاموتو برگه سفید ارز دیجیتال را منتشر کرد، بلاک چین اولیه بیت‏کوین را نیز همزمان بازیابی کرد. بیت‏کوین از آن زمان تاکنون وجود داشته است و هیچ کس نمی‏تواند پیش‏بینی کند که آینده این پول دیجیتالی در حال رشد چه خواهد بود.

ارز فیات چیست و چه تفاوتی با ارزهای دیجیتال دارد؟

ارز فیات دقیقا هین پول هایی است که برای رد بدل کردن کالاهای خود استفاده میکنیم هر کشوری پول رایج خود را دارد در طول تاریخ بشریت همیشه برای مبادلات و رفع نیازهای انسان ها یک اوراق بها داری جابه جا شده و در نتیجه یک داد و ستد همیشه فروشنده و خریدار مبادلات خود را انجام داده اند. اما هیچ تضمینی برای آینده ارزهای فیات وجود ندارد.

دلیل اصلی آن هم تورم‌زا بودن ارزهای کاغذی یا همان فیاتمانی است. دلیل اصلی تورم‌زا بودن آن‌ها نیز حکومت‌های

کشورهای مختلف هستند که برای مقاصد مختلف دست به چاپ بدون حساب‌وکتاب ارز رایج خود می‌زنند . اما بیت کوین با توجه به محدود بودن تعداد و غیرمتمرکز بودن آن می‌تواند راه مناسبی برای جلوگیری از این ابر تورم‌ها در نظر گرفت. این در حالی است که رمز ارزها هنوز راه درازی را در پیش دارند.

تاریخچه پول کاغذی (فیات مانی)

مردم دنیا قرن ها پیش برای تبادل اقلام مورد نیاز خود از مبادله کالا به کالا استفاده می کردند. بعدها پول کاغذی در کشور چین چاپ شد. استان سی چوآن در قرن یازدهم میلادی صدور پول کاغذی یا همان فیات مانی را آغاز کرد. ابتدا امکان تبدیل این پول کاغذی به ابریشم، طلا و یا نقره وجود داشت ولی در نهایت طی قرن سیزدهم میلادی، یک سیستم ارز فیات تشکیل شد. مورخان نوشته اند که این سیستم پولی در سقوط امپراتوری مغول ها نقشی اساسی داشته است و هزینه‌ های بیش از اندازه و ابرتورم ریشه اصلی مشکلات آن بودند.

در قرن هفدهم میلادی، پول فیات در اروپا توسط کشورهای اسپانیا، سوئد و هلند مورداستفاده قرار گرفت. البته سیستم فیاتمانی در سوئد شکست خورد و دولت مجبور شد آن را کنار بگذارد و از نقره استفاده کند. در طول دو قرن بعدی فرانسه، مستعمرات آمریکا و سپس دولت فدرال ایالت متحده امریکا از ارز کاغذی یا همان فیاتمانی استفاده کردند و نتایج خوبی گرفتند. با فرارسیدن قرن بیستم میلادی، آمریکا دوباره استفاده از ارز کالا محور را در دستور کار قرارداد ، اما این بار به‌صورت محدود. در سال ۱۹۳۳ ، دولت امکان تبدیل پول کاغذی به طلا را از بین برد. در سال ۱۹۷۲ (دوران ریاست جمهوری نیکسون) ایالات‌متحده استاندارد طلا را کنار گذاشت و از سیستم ارز فیات یا همان پول کاغذی استفاده کرد. درنتیجه این اقدام، طلا در سطح جهانی از میان تبادلات و معاملات کنار گذاشته شد و کشورهای مختلف تصمیم گرفتند از فیات استفاده کنند. این سرآغاز پول‌های کاغذی از ابتدای تاریخ بشریت و تبادلات کالا به کالا تا به شکل امروزی بود.

ارزهای فیات چگونه کار می کنند؟

ارزهای فیات یا همان پول کاغذی امروزی توسط هیچ کالای فیزیکی پشتیبانی نمی شود، بلکه با اعتقاد افراد و دارندگان آن ارزشمند و به موجب دستورات دولتی و قانونی ارزش گذاری می شود. پول کاغذی به عنوان یک وسیله ذخیره سازی برای قدرت خرید و جایگزینی برای سیستم مبادله ای نقش بازی می کند. این به مردم اجازه می دهد تا محصولات و خدمات را همان طور که نیاز دارند، بدون نیاز به مبادله کالا با کالا خریداری کنند.

ارزش پول فیات بستگی به نحوه عملکرد اقتصادی یک کشور، نحوه اداره کشور و تأثیر این عوامل بر نرخ بهره بانکی دارد. کشوری که بی‌ ثباتی سیاسی را تجربه می‌ کند، احتمالاً دارای یک ارز فیات ضعیف و قیمت‌ های تورم زا است، که خرید محصولاتی که مردم نیاز روزانه دارند را برای آن ها دشوار می‌ کند. یک ارز فیات زمانی به خوبی کار می کند که عموم مردم به توانایی آن ارز اعتقاد و برای قدرت خرید، اعتماد کافی داشته باشند. همچنین باید اعتبار کامل دولت حاکم را برخوردار باشد و البته به میزان چاپ این ارزها توسط بانک های مرکزی دولت ها نیز مربوط است.

مزایا و معایب استفاده از ارز فیات

مهم ترین ویژگی ارزهای فیات، بر خلاف کالاهایی مانند طلا، مس و نقره، ثبات ارزش آن است. استفاده از پول فیات در قرن بیستم رایج شد، زیرا دولت ها و بانک ها برای محافظت از اقتصاد خود در برابر رکودهای مکرر چرخه تجاری وارد عمل شدند. ارزهای مبتنی بر کالا به دلیل چرخه تجاری منظم و رکودهای دوره ای نوسان داشتند. بانک های مرکزی می‌ توانند در صورت نیاز پول کاغذی را چاپ یا نگهداری کنند و بر روی آن ها کنترل بیشتری در عرضه پول، نرخ بهره و نقدینگی داشته باشند.

به عنوان مثال، کنترل فدرال رزرو بر عرضه و تقاضای پول، آن را قادر ساخت تا بحران مالی جهانی سال 2008 را از آسیب رساندن بیشتر به سیستم مالی ایالات متحده و اقتصاد جهانی مدیریت کند. اگر چه پول فیات به‌ عنوان ارز باثبات‌ تری در دنیا دیده می‌ شود که می‌ تواند در برابر رکود کاهش یابد، اما بحران مالی جهانی خلاف آن را ثابت کرد. حتی فدرال رزرو که عرضه پول را کنترل می کند، نتوانست از وقوع بحران جلوگیری کند. منتقدان پول فیات استدلال می‌کنند که عرضه محدود طلا آن را به ارز ثابت‌ تری نسبت به پول فیات که عرضه نامحدودی دارد، تبدیل می‌ کند.

شکست ارزهای فیات

در اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی، بانک مرکزی زیمباوه به علت مشکلات اقتصادی، چاپ پول ملی خود را به میزان شگفت‌ انگیزی افزایش داد. این اقدام منجر به ابرتورم در این کشور شد و در سال ۲۰۰۸ نرخ تورم این کشور بین ۲۳۰ تا ۵۰۰ میلیارد درصد قرار داشت. قیمت‌ ها به سرعت در حال افزایش بودند و شرایط به حدی بد شده بود که مشتریان برای خرید مایهتاج روزانه خود دچار مشکل شده بودند. آن ها محبور به حمل کیسه‌ هایی پر از پول بودند. در اوج بحران اقتصادی این کشور، ۱۰۰ تریلیون دلار زیمباوه‌ ای، معادل ۴۰ سنت از ارز کشور آمریکا بود.

تفاوت ارز فیات با طلا در چیست؟

طلا امکان تبدیل اسکناس‌ های کاغذی به طلا را فراهم می‌کرد و پشتوانه تمام پول‌ های کاغذی این سیستم، مقداری مشخصی از این فلز گران بها بود که توسط دولت نگهداری می‌ شد. در یک سیستم ارزی کالا محور، دولت‌ ها و بانک‌ ها تنها در صورتی می‌ توانند ارز جدید وارد چرخه اقتصاد کنند که مقدار متناسبی از طلا در ذخایر خود داشته باشند. چنین سیستمی توانایی دولت برای تولید پول و افزایش ارزش آن (صرفا بر اساس فاکتورهای اقتصادی) را محدود می‌ کند. در اکوسیستم ارزهای فیات، پول را نمی‌ توان به چیز دیگری تبدیل کرد.

در این سیستم، مسئولین می‌ توانند به صورت مستقیم روی ارزش پول تاثیر گذاشته و افزایش یا کاهش قیمت آن را به شرایط اقتصادی وابسته کنند. بنابراین دولت‌ ها و بانک‌ های مرکزی‌شان اختیارات بیشتری خواهند داشت و با به کار گیری ابزارهای مختلف می‌ توانند نسبت به انواع شرایط و بحران‌ های اقتصادی، واکنش مناسب نشان دهند. بانک داری ذخایر کسری (Fractional Reserve Banking) و کاهش کمی (Quantitative easing) از جمله ابزارهایی هستند که این سیستم در اختیار دولت‌ ها و بانک‌ ها قرار می‌ دهد. طرفداران طلا ادعا می‌ کنند سیستم یک ارز کالا محور به دلیل پشتوانه فیزیکی و ارزشمندش، ثبات بیشتری دارد. در مقابل، طرفداران سیستم پولی فیات می‌ گویند که قیمت طلا هرگز با ثبات نبوده است. نوسان و تغییر در میزان ارزش، هم برای ارز کالا محور و هم برای ارز فیات اتفاق می‌ افتد، ولی در سیستم فیات، دولت در شرایط اقتصادی اضطراری اختیار عمل بیشتری دارد.

تفاوت ارز فیات با ارزهای دیجیتال

ارز فیات و ارزهای دیجیتال پشتوانه فیزیکی ندارند و این تنها وجه تشابه آن ها با یکدیگر است. در حالی که پول فیات توسط دولت‌ ها و بانک‌ های مرکزی کنترل می‌ شود، رمز ارزها اصولا به خاطر یک دفتر کل توزیع شده به نام بلاک چین، ساختاری غیر متمرکز دارند. نحوه تولید این دو نوع پول نیز کاملا متفاوت است. بیت کوین مثل بیشتر کریپتوکارنسی‌ ها، یک موجودی محدود و کنترل شده دارد، اما در مقابل، بانک‌ ها می‌ توانند هر مقدار از ارز فیات را بدون هیچ پیش نیازی و با توجه به صلاح دیدشان برای اقتصاد کشور، تولید کنند.

رمز ارزها پول دیجیتالی هستند و معادل فیزیکی ندارند و مرزی برای آن ها تعیین نشده است. بنابر این برای انجام تراکنش‌ های بین‌‌المللی محدودیت‌ های کمتری دارند. علاوه بر این، تراکنش‌ ارز فیات در مقابل استاندارد طلا​ های رمزارزی برگشت‌ ناپذیر هستند و با توجه به ماهیت رمزارزها، دنبال کردن و پیگیری امور مالی در مقایسه با سیستم فیات بسیار دشوارتر خواهد بود. در حال حاضر، بازار ارزهای دیجیتال خیلی کوچک‌ تر و در نتیجه پُر نوسان تر از بازارهای سنتی است. این نوسان زیاد احتمالا یکی از دلایل اصلی پذیرفته نشدن رمزارزها در بخش اصلی اقتصاد بوده است، اما با ادامه رشد این اقتصاد نوپا و پخته شدن کاربران آن، نوسانات نیز کاهش خواهد یافت.

نظر شما در رابطه با ارز فیات و آینده آن ها چیست؟

دیدگاه خود را در بخش نظرات برای ما بنویسید.

سوالات متداول:

ارز فیات دقیقا هین پول هایی است که برای رد بدل کردن کالاهای خود استفاده میکنیم هر کشوری پول رایج خود را دارد در طول تاریخ بشریت همیشه برای مبادلات و رفع نیازهای انسان ها یک اوراق بها داری جابه جا شده و در نتیجه یک داد و ستد همیشه فروشنده و خریدار مبادلات خود را انجام داده اند. اما هیچ تضمینی برای آینده ارزهای فیات وجود ندارد.

تفاوت ارز فیات با ارزهای دیجیتال در چیست؟

ارز فیات و ارزهای دیجیتال پشتوانه فیزیکی ندارند و این تنها وجه تشابه آن ها با یکدیگر است. در حالی که پول فیات توسط دولت‌ ها و بانک‌ های مرکزی کنترل می‌ شود، رمز ارزها اصولا به خاطر یک دفتر کل توزیع شده به نام بلاک چین، ساختاری غیر متمرکز دارند. نحوه تولید این دو نوع پول نیز کاملا متفاوت است.