درآمد عملیاتی و درآمد غیر عملیاتی

آشنایی با سرفصل سایر درآمد ها و هزینه های عملیاتی

🔹سود و زیان ناشی از فعالیتهای شرکت که مربوط به عملیات درآمد عملیاتی و درآمد غیر عملیاتی آن بوده لیکن مرتبط با عملیات اصلی واحد تجاری نمی باشد ، تحت سرفصل سایر درآمدها و هزینه های عملیاتی ثبت و در صورت سود و زیان طبقه بندی می گردد .

🔹این سرفصل شامل مواردی از قبیل کسری و اضافات انبار ( ناشی از انبارگردانی ) ، فروش ضایعات ( با توجه به حواله انبار و مدارک مزایده یا فروش صورت گرفته) ، زیان کاهش ارزش موجودی ها ( در راستای بکارگیری قاعده اقل بهای تمام شده و خالص ارزش فروش در قیمت گذاری پایان دوره موجودی ها طبق استاندارد حسابداری ) ، سود و زیان تسعیر ارز ( ناشی از تفاوت نرخ ارز مربوط به اقلام پولی در پایان سال مالی طبق استاندارد حسابداری تسعیر ارز ) و . می باشد .

ثبت های حسابداری مربوط به رویداد های فوق به شرح ذیل است ：

1-اضافات انبارگردانی :
مبنای ثبت ، مدارک انبارگردانی و تاریخ ثبت پس از عملیات انبارگردانی پایان سال بشرح ذیل صورت می پذیرد :
موجودی مواد و کالا (بدهکار )
سایر درآمد ها و هزینه های عملیاتی/ کسری و اضافات انبارگردانی (بستانکار)

2-کسری انبارگردانی :
مبنای ثبت ، مدارک انبارگردانی و تاریخ ثبت پس از عملیات انبارگردانی پایان سال بشرح ذیل صورت می پذیرد :
سایر درآمدها و هزینه های عملیاتی /کسری و اضافات انبارگردانی (بدهکار)درآمد عملیاتی و درآمد غیر عملیاتی
موجودی مواد و کالا (بستانکار)

3-فروش ضایعات :
مبنای ثبت ، صورتحساب فروش ضایعات و حواله انبار می باشد و بشرح ذیل ثبت می گردد :
سایر حسابها و اسناد دریافتنی تجاری (بدهکار)
سایر درآمد ها و هزینه های عملیاتی / فروش ضایعات (بستانکار)
سایر درآمد عملیاتی و درآمد غیر عملیاتی حسابها و اسناد پرداختنی / مالیات بر ارزش فروش (بستانکار)

4-زیان کاهش ارزش موجودی ها
مبنای ثبت : محاسبات کاهش ارزش موجودیها و تاریخ ثبت در پایان سال مالی می باشد و به صورت زیر ثبت می گردد :
سایر درآمد ها و هزینه های عملیاتی / زیان کاهش ارزش موجودیها (بدهکار)
موجودی مواد و کالا ( بستانکار)

5-سود زیان ناشی از تسعیر ارز ( موجودی نقد نزد بانکهای ارزی ):
مبنا و تاریخ ثبت نرخ ارز در پایان سال مالی می باشد و بشرح ذیل ثبت می گردد :

🔹الف -درصورت وجود درآمد عملیاتی و درآمد غیر عملیاتی سود تسعیر ارز
موجودی نقد نزد بانکها / بانک های ارزی (بدهکار)
سایر درآمد ها و هزینه های عملیاتی / سود و زیان تسعیر ارز (بستانکار)

🔹ب- در صورت وجود زیان تسعیر ارز
سایر درآمد ها و هزینه های عملیاتی / سود و زیان تسعیر ارز (بدهکار)
موجودی نقد نزد بانکها / بانک های ارزی (بستانکار)

تجدید ارزیابی دارایی شما هزینه است یا درآمد غیر عملیاتی؟

اگر بخواهیم ارزش دارایی های شرکت، کارخانه، تولیدی و یا هر واحد دیگر را به روز کنیم به زبان ساده آن را تجدید ارزیابی می نامیم. درواقع افزایش مبلغ دفتری یک دارایی درنتیجه تجدید ارزیابی آن مستقیماً تحت عنوان مازاد تجدید ارزیابی ثبت و در ترازنامه به‌عنوان بخشی از حقوق صاحبان نمایش داده می‌شود.
منظور از دارایی، دارایی‌هایی است که مطابق استاندارد حسابداری قابل‌تجدید ارزیابی است و شامل مواردی از قبیل دارایی‌های ثابت مشهود، سرمایه‌گذاری بلندمدت و دارایی زیستی مولد است.
لغت ارزیابی در واژگان لغت به معنی تعیین ارزش چیزی است. ارزیابی در حسابداری معنا و مفهوم ویژه ایی دارد. امروزه در بازار سرمایه هر روز ارزش دارایی ها تغییر می کند و باید میزان استهلاک و سود دارایی ها و ارزش کنونی مورد بررسی قرار بگیرد. بعد از پاسخ به این سؤال که تجدید ارزیابی چیست، باید شرایط و عوامل مختلفی را مورد بررسی قرار داد و با توجه به آن ها اقدام کرد.
تجدید ارزیابی روشی است که برای ارزش ثبت شده دارایی انجام می شود تا دقیقا ارزش آن در بازار فعلی را منعکس کند به این منظور باید نسبت به این که تجدید ارزیابی چیست و چه منفعتی دارد، آگاهی کسب درآمد عملیاتی و درآمد غیر عملیاتی کرد. با استفاده از نرم افزار صورتحساب، پیگیری ارزش دارایی های شما راحت تر از همیشه است به هر حال باید درباره مدیریت دارایی شرکت اطلاعات بیشتری کسب کنید.

تجدید ارزیابی

تجدید ارزیابی دارایی ها، مخصوصا در شرایط تورمی میتواند ارزش های مطلوبتری را در گزارش های مالی انعکاس دهد.

در استاندارد 11 حسابداری و بند 9 این استاندارد بیان شده است که پس از شناخت دارایی ثابت مشهود، چنانچه ارزش منصفانه به گونه ای اتکاپذیر قابل اندازه گیری باشد، باید آن را به مبلغ ارزیابی یعنی ارزش منصفانه در تاریخ تجدید ارزیابی پس از کسر استهلاک انباشته و کاهش ارزش انباشته بعد از تجدید ارزیابی، ارائه کرد.

تجدیدارزیابی درآمد عملیاتی و درآمد غیر عملیاتی باید در فواصل زمانی منظم انجام شود تا اطمینان حاصل شود مبلغ دفتری دارایی تفاوت با اهمیتی با ارزش منصفانه آن در تاریخ ترازنامه ندارد. پس از انجام تجدید ارزیابی، استهلاک انباشته قبلی حذف و مبلغ تجدیدارزیابی، از هر نظر جایگزین ناخالص مبلغ دفتری قبلی آن دارایی خواهد شد.

افزایش ارزش دفتری یک قلم دارایی ثابت مشهود و در نتیجه تجدیدارزیابی آن ( درآمد غیر عملیاتی تحقق نیافته ناشی از تجدید ارزیابی ) مستقیما تحت عنوان مازاد تجدیدارزیابی ثبت و در ترازنامه به عنوان بخشی از حقوق صاحبان سهام طبقه بندی و در صورت سود و زیان جامع انعکاس می یابد.

هر زمان که افزایش مزبور برعکس یک کاهش قبلی ناشی از تجدیدارزیابی باشد که به عنوان هزینه شناسایی گردیده، در این صورت این افزایش تا میزان هزینه قبلی شناسایی شده در رابطه با همان دارایی به عنوان درآمد به حساب سود و زیان دوره منظور می شود. کاهش مبلغ دفتری یک قلم دارایی ثابت مشهود در نتیجه تجدیدارزیابی آن به عنوان هزینه شناسایی می شود.

هرگاه کاهش مزبور برعکس یک افزایش قبلی ناشی از درآمد عملیاتی و درآمد غیر عملیاتی تجدید ارزیابی باشد که به حساب مازاد تجدیدارزیابی منظور شده، در اینصورت این کاهش تا میزان مازاد تجدید ارزیابی مربوط به همان دارایی به حساب مازادتجدید ارزیابی بدهکار و در صورت سود و زیان جامع منعکس می شود و مابقی به عنوان هزینه شناسایی می شود.

به طور کلی لازم است تا دارایی ها تجدید ارزیابی شود.با البته برای این امر باید روش و اصول آن رعایت شود. در روزهای آتی بیشتر در این خصوص توضیح خواهیم داد.

تهاتر کردن درآمد و هزینه

بر اساس استاندار حسابداری ایران، دارائی ها و بدهی ها به طور مطلق، درآمد ها و هزینه ها به طور نسبی با یکدیگر تهاتر نمی شود، مگر اینکه در هر چهار مورد تهاتر آنها طبق استاندارد حسابداری دیگری الزامی یا مجاز باشد.

🔻 اقلام درآمد و هزینه تنها زمانی باید تهاتر شود که :

۱️⃣ یک استاندارد حسابداری تهاتر مزبور را الزامی یا مجاز کرده باشد.

۲️⃣ درآمدها و هزینه های غیر عملیاتی که از معاملات و رویدادهای واحد یا مشابه حاصل می شود، با اهمیت نباشد.

📌نکته : بر اساس استاندار حسابداری ایران، گزارش خالص دارایی ها یعنی دارایی ها پس از کسر اقلام کاهنده مربوط ( نظیر ذخیره کاهش ارزش موجودی های مواد و کالا، ذخیره مطالبات مشکوک الوصول و استهلاک انباشته دارایی های ثابت مشهود.) تهاتر نیست.

📌نکته : تهاتر درآمدها و هزینه های حاصل از فروش موجودی کالا ( درآمد فروش و بهای تمام شده کالای فروش رفته ) صحیح نیست.

روش های شناسایی درآمد در حسابداری

شرایط و روش های شناسایی درآمد در حسابداری چه در حالت عمومی و چه در حالت های خاص، همگی به اصل بینادین تحقق و به دو ملاک عمومی 1- تحقق یافتن یا تحقق یافتنی گشتن و 2 کسب شدن بر می گردد.

در حالتی که معامله فروش یا دریافت وجه(یا هردو) مقدم بر تولید و تحویل باشد. مانند آبونمان نشریات و مجلات که درآمد در زمان تحویل شناسایی می شود. نه در تاریخ وقوع معامله یا قرارداد فروش یا در تاریخ دریافت وجه. در واقع در موقع دریافت وجه یا وقوع معامله فروش پیش دریافت معامله ثبت می شود و در زمان تحویل نشریه پیش دریافت بدهکار و درآمد بستانکار می شود.

در حالتی که قرارداد ساخت و ساز با مشتری پیش ار تولید منعقد می شود. درآمد مربوط همراه با پیشرفت کار و متناسب با آن به شرطی که برآورد قابل اعتماد برای اندازه گیری پیشرفت کار میسر باشد، شناسایی می شود.

در حالتی که ارائه خدمات برای مشتری یا واگذاری حق استفاده از دارایی های موسسه به مشتری بر اساس قیمت های قراردادی معین و از پیش توافق شده با فراهم بودن اندازه درآمد عملیاتی و درآمد غیر عملیاتی گیری های قابل اعتماد به شیوه پیوسته در گذر زمان پیش می رود( مانند اجاره یا بهره وام). در این حالت می توان درآمد مربوط را با گذشت زمان کسب شده شمرد و بر این اساس مثلا ماهانه شناسایی کرد.

در حالتی که فرآورده یا دارایی های دیگری که فروش آنها به اسانی میسر باشد و به توان قیمت های آنها را با قابلیت اعتماد تعیین کرد(مانند برخی محصولات کشاورزی و فلزات گران بها با قیمت های تضمین شده) درآمدها را می توان در زمان تکمیل تولید و آماده شدن فرآورده شناسایی کرد.

هرگاه که به ازای فرآورده ها خدمات یا سایر دارایی ها دارایی های غیر نقدی دریافت شود. و این دارایی ها را نتوان به اسانی نقد کرد. درآمدها سود های غیر عملیاتی یا زیان های فراعملیاتی حاصل از معامله بر اساس کسب شدن و فرجام یافتن معامله شناسایی می شود. مشروط بر اینکه برآورد قابل اعتماد از ارزش درآمد عملیاتی و درآمد غیر عملیاتی بازار دارایی های دریافت شده میسر باشد.

این همان روش اقساطی در شناسایی درآمد است در حالتی که نتوان دریافت مابه ازای تعهد شده را در معامله فروش با قابلیت اعتماد برآورد کرد. و بنابراین شناسایی درآمد منوط به دریافت وجه نقد و متناسب با مبلغ آن است.

اگر تحقق قیمت فروش قابل پیش بینی نباشد درآمد یا سود غیرعملیاتی آن گاه شناسایی می شود که مبالغ وجه نقد معادل کل هزینه ها دریافت شده باشد.

به هرحال شناسایی درآمد(و تغییر خالص دارایی ها) در هر مرحله از مراحل پدیدآوردن فرآورده نهایی چه قبل و چه بعد از فرجام پذیرفتن فروش باید چنان باشد که اطلاع به جاتر درباره ماهیت عملیات موسسه به دست دهد و بر سودمندی گزارش حسابداری بیفزاید بی آنکه از قابلیت اعتماد محتوای آن بکاهد.

تجدید ارزیابی دارایی شما هزینه است یا درآمد غیر عملیاتی؟

اگر بخواهیم ارزش دارایی های شرکت، کارخانه، تولیدی و یا هر واحد دیگر را به روز کنیم به زبان ساده آن را تجدید ارزیابی می نامیم. درواقع افزایش مبلغ دفتری یک دارایی درنتیجه تجدید ارزیابی آن مستقیماً تحت عنوان مازاد تجدید ارزیابی ثبت و در ترازنامه به‌عنوان بخشی از حقوق صاحبان نمایش داده می‌شود.
منظور از دارایی، دارایی‌هایی است که مطابق استاندارد حسابداری قابل‌تجدید ارزیابی است و شامل مواردی از قبیل دارایی‌های ثابت مشهود، سرمایه‌گذاری بلندمدت و دارایی زیستی مولد است.
لغت ارزیابی در واژگان لغت به معنی تعیین ارزش چیزی است. ارزیابی در حسابداری معنا و مفهوم ویژه ایی دارد. امروزه در بازار سرمایه هر روز ارزش دارایی ها تغییر می کند و باید میزان استهلاک و سود دارایی ها و ارزش کنونی مورد بررسی قرار بگیرد. بعد از پاسخ به این سؤال که تجدید ارزیابی چیست، باید شرایط و عوامل مختلفی را مورد بررسی قرار داد و با توجه به آن ها اقدام کرد.
تجدید ارزیابی روشی است که برای ارزش ثبت شده دارایی انجام می شود تا دقیقا ارزش آن در بازار فعلی را منعکس کند به این منظور باید نسبت به این که درآمد عملیاتی و درآمد غیر عملیاتی تجدید ارزیابی چیست و چه منفعتی دارد، آگاهی کسب کرد. با استفاده از نرم افزار صورتحساب، پیگیری ارزش دارایی های شما راحت تر از همیشه است به هر حال باید درباره مدیریت دارایی شرکت اطلاعات بیشتری کسب کنید.

تجدید ارزیابی

تجدید ارزیابی دارایی ها، درآمد عملیاتی و درآمد غیر عملیاتی مخصوصا در شرایط تورمی میتواند ارزش های مطلوبتری را در گزارش های مالی انعکاس دهد.

در استاندارد 11 حسابداری و بند 9 این استاندارد بیان شده است که پس از شناخت دارایی ثابت مشهود، چنانچه ارزش منصفانه به گونه ای اتکاپذیر قابل اندازه گیری باشد، باید آن را به مبلغ ارزیابی یعنی ارزش منصفانه در تاریخ تجدید ارزیابی پس از کسر استهلاک انباشته و کاهش ارزش انباشته بعد از تجدید ارزیابی، ارائه کرد.

تجدیدارزیابی باید در فواصل زمانی منظم انجام شود تا اطمینان حاصل شود مبلغ دفتری دارایی تفاوت با اهمیتی با ارزش منصفانه آن در تاریخ ترازنامه ندارد. پس از انجام تجدید ارزیابی، استهلاک انباشته قبلی حذف و مبلغ تجدیدارزیابی، از هر نظر جایگزین ناخالص مبلغ دفتری قبلی آن دارایی خواهد شد.

افزایش ارزش دفتری یک قلم دارایی ثابت مشهود و در نتیجه تجدیدارزیابی آن ( درآمد غیر عملیاتی تحقق نیافته ناشی از تجدید ارزیابی ) مستقیما تحت عنوان مازاد تجدیدارزیابی ثبت و درآمد عملیاتی و درآمد غیر عملیاتی در ترازنامه به عنوان بخشی از حقوق صاحبان سهام طبقه بندی و در صورت سود و زیان جامع انعکاس می یابد.

هر زمان که افزایش مزبور برعکس یک کاهش قبلی ناشی از تجدیدارزیابی باشد که به عنوان هزینه شناسایی گردیده، در این صورت این افزایش تا میزان هزینه قبلی شناسایی شده در رابطه با همان دارایی به عنوان درآمد به حساب سود و زیان دوره منظور می شود. کاهش مبلغ دفتری یک قلم دارایی ثابت مشهود در نتیجه تجدیدارزیابی آن به عنوان هزینه شناسایی می شود.

هرگاه کاهش مزبور برعکس یک افزایش قبلی ناشی از تجدید ارزیابی باشد که به حساب مازاد تجدیدارزیابی منظور شده، در اینصورت این کاهش تا میزان مازاد تجدید ارزیابی مربوط به همان دارایی به حساب مازادتجدید ارزیابی بدهکار و در صورت سود و زیان جامع منعکس می شود و مابقی به عنوان هزینه شناسایی می شود.

به طور کلی لازم است تا دارایی ها تجدید ارزیابی شود.با البته برای این امر باید روش و اصول آن رعایت شود. در روزهای آتی بیشتر در این خصوص توضیح خواهیم داد.