تسویه معاملات در بورس به چه معناست؟

در این تصویر، لیست قراردادهای آتی نقره، سکه طلا، زعفران، پسته و بقیه کالاها با جزئیات هر قرارداد مشخص شده است.

منظور از قیمت تسویه در قراردادهای آتی بازار بورس چیست؟

فعالیت در بازار بورس نیازمند دانش و سرمایه اولیه است.

در واقع شاید فعالیت بدون سرمایه و گاهی به اعتبار کارگزاری در بورس امکان‌پذیر باشد؛ اما بدون آشنایی با دانش تخصصی این بازار، میسر نیست.

بنابراین، هر سرمایه‌گذار برای حضور، فعالیت، کسب سود و بهره گرفتن از نوسانات قیمت، باید با فرآیندها، نهادها و اصطلاحات رایج و کاربردی بازار سرمایه آشنایی داشته باشد.

یکی از اصطلاحات رایج در فعالیت‌ها تسویه معاملات در بورس به چه معناست؟ و خرید و فروش روزانه بازار بورس، تسویه معاملات است که آشنایی با مفهوم آن از اهمیت بالایی برخوردار است.

در تعریف کلی، تسویه به زمانی گفته می‌شود که تمام مبلغ یا ارزش معامله به‌ حساب فروشنده واریز شده باشد.

به ‌این ‌ترتیب، تسویه به ‌صورت کاملاً مستقیم و با حضور 2 نفر اصلی انجام‌ گرفته است؛ اما فرآیند تسویه در بازار بورس از فرآیند پیچیده‌تری برخوردار است و به دلیل حجم بالای معاملات روزانه در این بازار، به عوامل نظارتی و ارائه تضمین‌های مختلف نیاز دارد.

در ادامه این مقاله به بررسی مفهوم قیمت تسویه و تسویه روزانه در قراردادهای آتی بازار بورس می‌پردازیم؛ پس تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

قرارداد آتی (Futures Contract) چیست؟

قبل از اینکه درباره مفهوم تسویه صحبت کنیم، لازم است تا کمی با قراردادهای آتی آشنا شویم.

اگر بخواهیم قرارداد آتی را تعریف کنیم، در یک جمله می‌توان گفت: “قرارداد آتی، توافقی برای خرید یا فروش دارایی در زمانی مشخص در آینده و با قیمتی مشخص است”.

در واقع نوع دارایی و اندازه آن (کیلوگرم، تعداد و …)، زمان و مکان تحویل و قیمت آن معلوم است و توافق در زمان حال صورت می‌گیرد.

پیدایش قراردادهای آتی از طریق محصولات کشاورزی (مانند زعفران، پسته و زیره سبز) بوده است اما امروزه روی فلزات گران‌بها (طلا و نقره)، دارایی‌های مالی، کالا و غیره نیز تعریف شده است.

شما می‌توانید با مراجعه به وب‌سایت بورس کالا به نشانی ime.co.ir، لیست قراردادهای آتی که در ایران مبادله می‌شوند را مشاهده کنید.

در این تصویر، لیست قراردادهای آتی نقره، سکه طلا، زعفران، پسته و بقیه کالاها با جزئیات هر قرارداد مشخص شده است.

به چند طریق می‌توانیم در معاملات آتی شرکت کنیم؟

در قراردادهای آتی دو موقعیت خرید و فروش وجود دارد.

زمانی که معامله‌گر انتظار افزایش قیمت دارایی را داشته باشد، می‌تواند وارد موقعیت خرید قرارداد آتی و زمانی که انتظار کاهش قیمت دارایی را داشته باشد، وارد موقعیت فروش قرارداد آتی شود.

بنابراین می‌توان گفت برخلاف سهم، که فقط در صورت افزایش قیمت برای ما سودآور است؛ در قرارداد آتی می‌توان در صورت برآورد کاهش قیمت دارایی در آینده، وارد موقعیت فروش آن شده و سود خوبی به دست آورد. لازم به ذکر است در قرارداد آتی همواره یک طرف معامله سود و طرف مقابل به همان اندازه زیان می‌کند.

در معاملات آتی، چه تضمینی برای عمل به تعهدات وجود دارد؟

تا اینجا که درباره ماهیت کلی قراردادهای آتی صحبت کردیم، احتمالا این سوال برای شما پیش می‌آید: چه تضمینی وجود دارد که فردی که در قرارداد آتی زیان کرده به تعهدات خود عمل کند؟

لازم است بدانید که در اینجا نقش اصلی بازار بورس، ساماندهی قراردادها و معاملات است به گونه‌ای که نکول (عدم انجام تعهد) رخ ندهد.

برای این منظور حسابی به نام حساب ودیعه (Margin Account) وجود دارد. در ابتدای معامله لازم است هر دو طرف معامله، وجهی را به عنوان سپرده اولیه در حساب ودیعه خود بگذارند (معمولاً 20 درصد ارزش معامله).

با توجه به اینکه قیمت‌های مبنای تسویه روزانه (Settlement Price) و به تبع آن ارزش معاملات به صورت روزانه تغییر می‌کنند، وجه تضمین لازم نیز به صورت روزانه به‌روزرسانی می‌شود و سود یا زیان ناشی از قرارداد نیز به صورت روزانه محاسبه و در حساب ودیعه افراد منظور می‌گردد. به این مکانیزم، تسویه حساب روزانه یا Daily Settlement گفته می‌شود.

همچنین مفهومی به نام حداقل وجه تضمین (Maintenance Margin) وجود دارد که معمولاً 75 درصد وجه تضمین لازم است. اگر مقدار وجه تضمین به این مقدار برسد، به فرد هشدار داده می‌شود تا وجه خود را افزایش دهد.

برای اینکه بهتر متوجه این موضوع شوید، به یک مثال توجه کنید؛ فرض کنید فردی وارد موقعیت خرید یک قرارداد آتی بر روی طلا به اندازه 100 اونس و قیمت 1250 دلار به ازای هر اونس شود.

مقدار وجه تضمین اولیه 20 درصد ارزش معامله، یعنی 25000 دلار و حداقل وجه تضمین 75 درصد وجه تضمین لازم، یعنی 18750 دلار است. اگر حساب ودیعه فرد کمتر از 18750 دلار شود، به او هشدار داده می‌شود تا حساب خود را افزایش دهد.

قیمت تسویه در قراردادهای آتی به چه معناست؟

در واقع قراردادهای آتی توافقی میان خریدار و فروشنده است تا در تاریخ سررسید قرارداد، تعداد مشخصی کالا (سکه، نقره، زعفران و…) معامله شود.

طبیعی است که از زمان عقد قرارداد تا زمان تسویه، قیمت‌ها دستخوش تغییرات فراوانی می شوند و با در نظر گرفتن خاصیت اهرمی، ممکن است یکی از طرفین قرارداد به دلیل متحمل شدن زیان بیش از حد، از انجام تعهدات خود سر باز زند.

به منظور جلوگیری از این اتفاق، در این نوع قراردادها عملیات تسویه و پایاپای به صورت روزانه توسط بورس انجام می‌شود.

به این ترتیب که در پایان هر روز معاملاتی، بر اساس فرمول مشخصی از قیمت معاملات انجام شده، قیمت تسویه محاسبه شده و سود و زیان کلیه معامله‌گران حاضر در معامله اعم از خریداران و فروشندگان، با توجه به قیمت تسویه آن روز به صورت روزانه محاسبه و به حساب‌شان واریز می گردد.

یعنی از حساب وجه تضمین معامله‌گرانی که متضرر شده‌اند برداشته و به حساب معامله‌گرانی که سود کرده‌اند واریز می شود؛ بدون نیاز به اجازه دارنده قرارداد.

بنابراین امکان این که یکی از طرفین قرارداد در زمان سررسید به تعهد خود عمل نکند وجود ندارد چون با تغییرات قیمت در هر روز سود یا زیان وی تسویه خواهد شد.

نحوه محاسبه قیمت تسویه

قیمت تسویه روزانه، میانگین قیمت معاملات انجام شده، طی نیم ساعت پایانی آخرین جلسه معاملاتی در طی آن روز است.

چنانچه حجم معاملات انجام شده در نیم ساعت پایانی کمتر از 20 درصد حجم معاملات آن روز باشد، قیمت تسویه بر اساس میانگین قیمت معاملات انجام شده طی 1 ساعت پایانی آخرین جلسه معاملاتی محاسبه می شود.

اگر حجم معاملات در یک ساعت پایانی کمتر از 20 درصد حجم کل معاملات آن روز باشد، محاسبه قیمت تسویه بر اساس میانگین کل قیمت معاملات انجام شده در آن روز محاسبه می شود.

خریدار بازار آتی، دارایی را با چه قیمتی تحویل می‌گیرد؟

تسویه قراردادهای آتی با قیمت تسویه روز آخر، سوالی را در ذهن معامله‌گران ایجاد می‌کند: اینکه چرا در روز تحویل، خریدار و فروشنده باید بر اساس قیمت تسویه و نه قیمت از قبل تعیین‌ شده قراردادشان را تسویه کنند؟ در ادامه به این پرسش پاسخ خواهیم داد.

همانطور که گفتیم، فلسفه شکل‌گیری قراردادهای آتی این است که خریدار و فروشنده بتوانند کالایی را برای آینده با قیمت مشخص معامله کنند.

در واقع خریداری که نگران گران شدن قیمت کالایی در آینده است و اکنون امکان خرید آن را ندارد، می‌تواند کالا را از طریق قراردادهای آتی با قیمتی که از الان مشخص می‌کند و بدون پرداخت کل ارزش قرارداد، خریداری کند.

از سوی دیگر، فروشندگانی که نگران کاهش قیمت کالا در آینده هستند، می‌توانند با اخذ موقعیت فروش در قراردادهای آتی، قیمت فروش خود را برای آینده مشخص کنند. به این ترتیب خریدار و فروشنده، ریسک نوسانات قیمت را پوشش می‌دهند.

به عنوان مثال، اگر معامله‌گری در بازار آتی، یک موقعیت خرید با قیمت 14000 تومان در قرارداد زعفران تحویل دی اخذ کند، یعنی قیمت خرید زعفران را برای دی ماه از الان روی قیمت 14000 تومان مشخص و تثبیت کرده است.

در نتیجه در صورت رشد قیمت‌ها در دی ماه، وی هر گرم زعفران را با قیمت اخذ موقعیت خرید (14000 تومان) تحویل می‌گیرد. با این حال اگر قیمت تسویه قرارداد زعفران دی ماه در روز تحویل برابر با 16000 تومان شود، خریدار هنگام تسویه قرارداد خود، باید به ازای هر گرم زعفران 2000 تومان بیشتر از قیمت اخذ موقعیت خرید پرداخت کند.

دقیقا این اختلاف قیمت 2000 تومانی به ازای هر گرم زعفران، محل ایجاد شبهه در ذهن معامله‌گران است. این اختلاف قیمت بین قیمت خرید قرارداد آتی و قیمت تسویه روز آخر، ناشی از تعدیلات روزانه حساب عملیاتی است.

در واقع اختلاف قیمت مذکور در قالب سود در نتیجه تسویه حساب روزانه، به حساب عملیاتی خریدار واریز شده است و در روز سررسید، این سودها از حساب خریدار به حساب فروشنده بازگرداننده می‌شود. به این ترتیب قیمت خرید هر گرم زعفران برای خریدار همان 14000 تومان می‌شود.تسویه معاملات در بورس به چه معناست؟

در ادامه نحوه عملکرد تسویه حساب روزانه را با یک مثال بررسی می‌کنیم.

تسویه حساب روزانه چگونه انجام می‌شود؟

همانطور قبل‌تر هم گفتیم؛ در بازار آتی، به دلیل ماهیت تعهدی قرارداد، از خریدار و فروشنده مبلغی تحت عنوان وجه تضمین دریافت شده و در حساب عملیاتی بلوکه می‌شود.

برای اطمینان از انجام تعهد هر دو طرف در روز سررسید، تسویه حساب روزانه از سوی بورس صورت می‌گیرد. در ادامه با ذکر یک مثال، تغییر و تحولات موجودی حساب عملیاتی بر اساس تسویه روزانه را شرح می‌دهیم.

فرض کنید یک مشتری، یک قرارداد آتی زعفران به قیمت هر گرم 6000 تومان خریداری می‌کند. نحوه محاسبه سود و زیان او در طی سه روز بعدی به صورت زیر است (اندازه قرارداد آتی زعفران 100 گرم می‌باشد و برای سادگی کارمزد معاملات صفر فرض شده‌است).

قیمت تسویه در هر روز

نحوه محاسبه قیمت تسویه در 3 روز

سخن پایانی

قراردادهای آتی جهت پوشش نوسانات قیمتی در بازار بورس ایجاد شده‌اند.

در واقع در این نوع معاملات، خریداران و فروشندگان واقعی برای پوشش ریسک نوسانات قیمت و مشخص کردن قیمت خرید یا فروش دارایی در آینده، اقدام به معامله در بازار قراردادهای آتی می‌کنند.

در این قراردادها، موضوعی به نام قیمت تسویه وجود دارد که از آن برای ایجاد اعتماد بین طرفین معامله استفاده می‌شود. در این مقاله از مجله بورسینس، به بررسی این مفهوم و ذکر مثال‌های جهت ساده‌سازی مطلب پرداختیم. امیدواریم که این مقاله مورد توجه شما قرار گیرد.

قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:

تسویه معاملات در بورس به چه معناست؟

اوراق بهادار

• معرفی اوراق بهادار
• فرم اوراق
• سجام و احراز هویت
• کد بورسی

ضوابط اجرایی

• ضوابط اجرایی سنجش شرایط مشتری
• کارمزد
• اعتبار

بورس کالا

• معرفی بورس کالا
• فرم‌های بورس کالا
• رینگ‌های معاملاتی
• معاملات آتی

لینک‌ها

بورس انرژی

• معرفی بورس انرژی
• فرم‌های بورس انرژی
• شماره حساب‌ بورس انرژی

معاملات

• معاملات بورس انرژی

عرضه و پذیرش

سامانه معاملات

• پشتیبانی سامانه معاملات
• منابع آموزشی سامانه‌های معاملاتی
• راهنمای سامانه‌های معاملاتی

اطلاعات بازار

• وبلاگ تحلیل‌ها و گزارشات
• گزارش روزانه
• تحلیل بنیادی
• بولتن هفتگی

آمار و اخبار و تحلیل‌ها

درباره ما

تماس‌ با ما

• راه‌های ارتباطی
• شماره حساب‌ها
• دعوت به همکاری
• اخبار ویژه کارگزاری

معاملات آتی

آشنایی با قراردادهای آتی

تعریف قراردادهای آتی: قرارداد آتي قراردادي است كه فروشنده بر اساس آن متعهد می شود در سررسيد معين، مقدار معيني از كالاي مشخص را به قيمتي كه الان تعيين می‌كنند، بفروشد و در مقابل طرف ديگرقرارداد متعهد می شود آن كالا را با آن مشخصات، خريداري كند.در این قراردادها، براي جلوگيري از امتناع طرفين از انجام قرارداد، طرفين به صورت شرط ضمن عقد متعهد می شوند مبلغي را به عنوان وجه تضمين نزد اتاق پاياپاي بگذارند و متعهدمی شوند متناسب با تغيیرات قيمت آتی، وجه تضمين را تعديل كنند و اتاق پاياپاي بورس کالا از طرف آنان وكالت دارد متناسب با تغييرات، بخشي از وجه تضمين هر يک از طرفين را به عنوان اباحه تصرف در اختيار طرف دیگر معامله قرار دهد و او حق استفاده از آن را خواهد داشت تا در سر رسيد با هم تسويه كنند.

معاملات آتي در بورس کالاي ايران

با توجه به اينکه اولين معاملات قراردادهاي آتی در دنيا به صورت استاندارد در بور سهاي کالايی انجام شده است.در کشور ما نيزمعاملات اولين قرارداد آتی در بورس کالای ايران با راه اندازی قرارداد آتی بر تسویه معاملات در بورس به چه معناست؟ روی شمش طلاي يک اونسی که در سال1387مورد پذيرش قرار گرفته بود آغاز شد.اما با راه اندازی قراردادهای آتی بر روی سکه طلای بهارآزادی و آغاز معاملات آن هم اکنون تقریبا تمام معاملات آتی بورس کالا به قراردادهای سکه طلای بهارآزادی اختصاص پیدا کرده است که روز به روز نیز بر متقاضیان حضور در این بازار افزوده می شود نگاهی به آمار معاملات قراردادهای آتی در بورس کالای ایران نشان می‌دهد طی مدتی که از راه اندازی این قراردادها می گذرد، حجم و ارزش این معاملات هر سال نسبت به سال قبل افزایش بسیار چشمگیری راتجربه کرده است.

برخي اصطلاحات مهم در قراردادهاي آتي

دارايی پايه، کالا يا آن دارايي که قرارداد آتی بر روي آن منتشر می شود را دارايی پايه می گويند. معمولاً در بورس هاي کالايی دنيا دارايی‌هاي مختلفی از جمله محصولات کشاورزی،انواع فلزات، انواع فراورده های نفتی و سايرمحصولات به عنوان قرارداد آتي منتشر می شوند و به عنوان دارايی پايه قراردادهای آتی مطرح می گردند.

موقعيت تعهدي فروش، شخصی که در بورس، قرارداد آتی را به فروش می رساند و خود را به تحويل دادن دارايي پايه بر اساس ضوابط استاندارد بورس در تاريخ معينی در آينده متعهد می نمايد، اصطلاحآ موقعیت فروش اختیار کرده است. دارنده موقعيت تعهدی فروش، اگر تا تاريخ سررسيد قرارداد، اين موقعيت را حفظ نمايد ضرورتاً بايد دارايی پايه را تحويل دهد.

موقعيت تعهدی خريد،شخصی که در بورس قرارداد آتي را می خرد و خود را متعهد به خريد دارايی پايه بر اساس ضوابط استاندارد بورس درتاريخ معينی می نمايد، اصطلاحاً موقعيت خريد تسویه معاملات در بورس به چه معناست؟ يا موقعيت تعهدی خريد اختيار کرده است و اگر تا تاريخ سررسيد قرارداد اين موضع را حفظ نمايد ضرورتاً باید کل ارزش دارایی پایه را پرداخت نماید.

سررسيد قرارداد، تاریخی که درآن قرارداد به طور کامل تسویه و بسته می‌­شود.تاريخ سررسيد قراردادهای آتی بر روي يک کالا به صورت تسویه معاملات در بورس به چه معناست؟ استاندارد و مشخص توسط بورس تعيين می‌شود و فقط براي سررسيدهای معينی که تعيين می شود امکان انجام معاملات آتی وجود دارد.مثلاً در قراردادهای آتی سکه طلای بورس کالا سررسيد قراردادها پایان تمامی ماه هاي سال می باشد.

اندازه قرارداد،در قراردادهاي آتي اندازه هر قرارداد توسط بورس تعيين می شودو سرمایه گذاران فقط می توانند مضرب‌هاي صحيحي از اين مقدار را مورد معامله قرار دهند.به طور مثال در قراردادهاي آتي سکه طلاي بورس کالا، اندازه قرارداد 10 عدد سکه طلاي بهارآزادي می باشد.

مشخصات قرارداد آتی سکه بهار آزادی

معمولا تعداد زیادی از قراردادهای آتی قبل از رسیدن به دوره تحویل فیزیکی، با اتخاذ یک موقعیت معکوس بسته و تسویه می شوند ولی مشتریانی که به قصد تحویل کالا وارد بازار آتی می‌­شوند بایستی دو روز کاری قبل از آخرین روز معاملاتی، فرم “گواهی آمادگی تحویل” را تکمیل و به کارگزار خود ارائه دهند.عدم ارائه این فرم، نکول محسوب می شود و موقعیت‌های آنها به قیمت تسویه همان روز تسویه شده و جریمه‌ای معادل با 2 سرکارمزد و1 درصد ارزش قرارداد با قیمت تسویه آن روز محاسبه شده و از حساب آنها کسر می­‌شود.

در بازار آتی سکه پس از ارائه فرم گواهی آمادگی تحویل در اولین­ روزکاری ­پس از آخرین روز معاملاتی فروشنده­ سکه­‌های خود را به ­یکی از شعب بانک عامل که توسط بورس تعیین می­‌شود،تحویل و پس از پرداخت هزینه کارشناسی برای هر قرارداد پرداخت می‌­کند و خریدارنیز وجهی معادل با قیمت تسویه آخرین روز معاملاتی برای هر سکه،واریزمی‌­کند و در روز بعد خریدارسکه های خود را تحویل می‌­گیرد و وجه به حساب فروشنده ­واریزمی شود.کارمزدتسویه و تحویل برای هر قرارداد 50،000ریال­ می­‌باشد و در ­صورت نکول هریک از طرفین جریمه‌ای معادل با دو سرکارمزد،1درصدارزش قرارداد با قیمت تسویه آخرین روز معاملاتی­ و ­مابالتفاوت قیمت نقدی نسبت به قیمت آتی(اگر به نفغ مشتری نکول کننده باشد) از­حساب ­وی کسر و به حساب طرف مقابل واریز می‌شود.اگر­خریدارنکول­ کند هزینه کارشناسی­ سکه­‌ها نیز ازحساب وی کسرمی‌­شود.

هر قرارداد معادل با 10 سکه که براساس استاندارد بانک مرکزی با عیار 900 در هزار با وزن 133 / 8 گرم می باشد.سررسید قراردادها تمام ما ه‌های سال می باشد و حداکثر دامنه نوسان قیمتی 5 % نسبت به قیمت تسویه روز قبل می باشد آخرین روز معاملاتی قرارداد نیز از تاریخ مندرج در اطلاعیه معاملاتی قرارداد تا 5 روز قبل از پایان ماه قرارداد و حداقل تغییر قیمت سفارش 5،000ریال می باشد همچنین وجه تضمین اولیه هر قرارداد طبق آخرین بخش نامه اعلامی از طرف بورس کالای ایران می‌­باشد که با نوسانات قیمتی توسط بورس تعدیل می‌شود. همچنین میزان وجه تضمین مورد نیاز برای مشتریانی که موقعیت خرید و فروش هم‌زمان در سرسیدهای متفاوت می گیرند معادل با وجه تضمین لازم برای حداکثر موقعیت های تعهدی باز خرید یا فروش آنها می‌باشد وکارمزد معاملات برای هرقرارداد 30،000ریال می باشد.همچنین تسویه قراردادها به صورت روزانه بوده و نیم ساعت پس از پایان معاملات عملیات تسویه توسط اتاق پایاپای انجام می شود.

تسویه معاملات در بورس به چه معناست؟

مشاوره رایگان

برای دریافت مشاوره در مورد چگونگی عضویت در صندوق و شرایط سبد های مختلف کافیست عدد 2 را به سامانه زیر پیامک کنید.

• 02191004770
• [email protected]
• تهران، خیابان بهشتی، پلاک 436، طبقه 4، واحد 15

خانه / سرمایه گذاری و بورس / تسویه معاملات سهام چند روز بعد از انجام معامله انجام میشود؟

تسویه معاملات سهام چند روز بعد از انجام معامله انجام میشود؟

قبل از اینکه درباره زمان تسویه معاملات بورس توضیحاتی ارائه دهم میخواهیم بدانیم تسویه معاملات سهام یعنی چه؟ درواقع تسویه معاملات در بورس، همان جا‌به‌جایی پول و اوراق بهادار بین خریدار و فروشنده در یک سیستم معاملاتی می باشد.

تسویه معاملات سهام چند روز بعد انجام میشود؟

اگر شما جزو سرمایه گذاران بازار سرمایه باشید میدانید که مبادلات بورسی از طریق کارگزاری ها انجام میشود و زمانی که شما در کارگزاری برای دریافت کد بورسی ثبت نام میکنید از شما درخواست میشود تا حسابی را به کارگزاری معرفی کنید تا زمانی که سهام خود را میفروشید پول را به آن حساب منتقل نماید به اینکار تسویه معاملات در بورس می گویند.

به زبان ساده کارگزاری ها رابط بین خریدار و فروشنده سهام هستند و زمانی که یک معامله بورسی انجام می شود مبلغی دو طرف معامله رد و بدل خواهد شد که در نهایت این پول به حساب فروشنده واریز میشود و به آن «تسویه معاملات» می گویند.

اما نقش کارگزاری ها در این میان چیست؟ کارگزاری ها به این دلیل ایجاد شدند که تسویه مالی بین خریدار و فروشنده سهام راحتتر و ایمن تر انجام شود و چون حجم معاملاتی که در یک روز در بازار بورس انجام می شود زیاد است حضور یک نهادی مانند کارگزاری الزامی می باشد.

نام این نهاد مرکزی “شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه” یک نهاد مرکزی است که نقش اتاق پایاپای را در این بین دارد و طرفین معامله هم به آن اعتماد دارند.

اما نقش شرکت سپرده گذاری تسویه معاملات در بورس به چه معناست؟ مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه چیست؟ در واقع مبلغی که از معامله به دست می آید در ابتدا از کارگزاری خریدار وارد سیستم مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه می شود و پس از انجام معامله وارد حساب کارگزاری فروشنده می شود.

اما تسویه معاملات سهام چند روز بعد از انجام معامله انجام میشود؟

زمانی که فروشنده سهام خود را میفروشد مبلغ حاصل از فروش به قدرت خرید آن اضافه میشود و معمولا تا چند ساعت طول میکشد که در قسمت برداشت وجه این مبلغ اورده شود.

زمانی که این مبلغ در قسمت برداشت وجه هم آپدیت شد سرمایه گذار میتواند تسویه معاملات در بورس به چه معناست؟ درخواست دریافت وجه بزند تا آن را به حساب بانکی متصل به پنل کاربری خود منتقل نماید و تسویه معاملاتی بورس تا زمانی که به کارت شما واریز شود حداقل ۲ روز کاری به طول می انجامد. بعد از تسویه معاملات پول به حسابی که شما به کارگزاری معرفی کرده اید واریز می شود و شما می توانید آن را برداشت کنید.

Compatible data.

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipis scing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua.

enim ad minim veniam quis nostrud exercita ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat.

• Pina & Associates Insurance
• Payment at Contingency
• Amount of Payment

Two Most-Cited Reason

Consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore dolore magna aliqua. enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex commodo consequat. duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate.

تسویه معاملات توسط چه مرجعی انجام می‌شود؟

موفق شدن در هر زمینه‌ای نیازمند آشنایی با اصطلاحات تخصصی و فوت‌و‌فن‌های آن است. بورس اوراق بهادار ایران هم از این قافله جدا نیست. وقتی فعالیتتان را در بازار بورس آغاز کنید، هر روز با مفهوم‌ها و واژگان تازه‌ای روبه‌رو خواهید شد. تسویه معاملات یکی از همین مفهوم‌های مهم است که در این مقاله به معرفی آن می‌پردازیم.

تسویه معاملات بورس یعنی چه؟

خرید و فروش سهام در بورس تهران به واسطه‌ کارگزاری‌ها انجام می‌گیرد. در نتیجه، هر فرد برای انجام معامله باید حساب مخصوصی در کارگزاری داشته باشد. هر معامله دو طرف مستقیم و غیر مستقیم دارد؛ طرف‌های مستقیم همان خریدار و فروشنده سهام در یک نماد خاص هستند که در ساعات معاملاتی بازار بورس اقدام به خرید یا فروش سهام می‌کنند. طرف‌های غیر مستقیم هم کارگزاری‌هایی هستند که واسطه‌ معاملاتی بین خریداران و فروشندگان سهام یک نماد معین به شمار می‌روند. پس از انجام معامله، وجه خرید و فروش سهام مورد معامله بین کارگزاری خریدار و فروشنده جا‌به‌جا می‌شود که به این کار «تسویه معاملات» می‌گویند. در یک تعریف ساده‌تر می‌توان گفت که تسویه معاملات به معنی جا‌به‌جایی پول و اوراق بهادار بین خریدار و فروشنده در یک سیستم معاملاتی است.

بنابراین ساز و کار تسویه معاملات را می‌توان بدین صورت تشریح کرد؛ پس از انجام معامله بین خریدار و فروشنده، وجه خریدار از کارگزار خریدار وارد سیستم مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه شده و پس از آن وارد حساب کارگزار فروشنده می‌شود. شخص فروشنده می‌تواند وجه حاصل از فروش سهامش را حداقل بعد از یک روز کاری پس از انجام معامله از کارگزاری خود درخواست کرده و پس از حداقل دو روز کاری از حساب خود برداشت کند. روند تسویه معاملات، دو روز کاری به طول می‌انجامد. به همین علت است که برداشت وجه توسط فروشنده به دو روز زمان نیاز دارد.

چگونگی تسویه معاملات

تسویه در اتاق پایاپای، فارغ از اینکه چه نوع قراردادی باشد(نقدی- سلف – نسیه) طبق دستورالعمل فقط به دو صورت نقدی و اعتباری امکان­پذیر است. در تسویه نقدی ، خریدار باید ظرف مهلت مقرر (حداکثر سه روز کاری)، وجه قرارداد را با احتساب کارمزد دو طرف به‌حساب تسویه واریز نماید ولی در تسویه اعتباری، خریدار باید سند تسویه اعتباری طبق فرمت شرکت تهیه کند و به همراه سایر مدارک و مستندات به اتاق پایاپای ارائه دهد. گفتنی است این سند اعتباری باید به تأیید دو طرف معامله برسد. در این سند، فروشنده باید کتبی اعلام کند که وجه معامله را دریافت کرده است. مهلت تسویه، سه روز کاری بعد از انجام معامله است که زمان بندی انجام امور تسویه طی این مدت بر اساس مصوبه هیئت‌مدیره بورس کالای ایران تعیین می‌گردد. در حال حاضر به‌موجب این مصوبه، آخرین ساعت واریز وجه برای قراردادها، ساعت ۱۳ روز سوم است. درعین‌حال کلیه فیش‌های واریزی و مدارک قراردادها، قبل از ساعت ۱۵ هرروز می‌­بایست از طریق سامانه جهت تسویه توسط کارگزاری ذی‌ربط به اتاق پایاپای ارسال گردد. حساب بانکی که جهت تسویه طبق ضوابط توسط اتاق پایاپای مورداستفاده قرار می‌گیرد، حساب عملیاتی نامیده می‌شود.

معاملات بلوکی چیست؟ معاملات بلوکی در بورس به چه معناست؟

معاملات بلوکی در بورس به زبان ساده به معاملاتی گفته می شود که حجم قابل توجهی از سهام یک شرکت معامله می شود. در این مقاله مفهوم معاملات بلوکی در بورس را بررسی خواهیم کرد، همراه داتیس نتورک باشید.

معاملات بلوکی در بورس به چه معناست؟

به زبان ساده به معاملاتی گفته می شود که حجم قابل توجهی از سهام یک شرکت معامله می شود.

معاملات در بازار بورس به سه گروه خرد، بلوک و عمده تقسیم می‌شود.

در معاملات بلوکی و عمده، حجم قابل‌توجهی از سهام شرکت معامله می‌شود.

قیمت در این نوع معاملات عموماً بالاتر از معاملات خرد است و سازوکار انجام معامله و تسویه آن‌ها نیز تفاوت‌هایی با معاملات خرد دارد.

به‌احتمال‌زیاد تاکنون درباره انجام معاملات بلوکی در بازار بورس شنیده‌اید.

در این مقاله قصد داریم تا معاملات بلوکی را تعریف کرده و به تفاوت‌های آن با سایر معاملات بپردازیم.

معاملات بلوکی چیست؟

معامله بلوکی، معاملاتی است که در آن قوانین مربوط تسویه معاملات در بورس به چه معناست؟ به محدودیت حجمی و محدودیت قیمتی رعایت نمی‌شود.

این نوع معامله، سفارشی است که برای خرید و فروش بخش بزرگی از یک نوع اوراق بهادار مانند سهام یک شرکت ثبت می‌گردد.

معامله بلوکی شامل تعداد زیادی از سهام یا اوراق مشارکت است که با یک قیمت تعیین‌شده بین خریدار و فروشنده، خارج از بازار بورس یا فرابورس، برای کاهش تأثیر چنین معامله بزرگی بر قیمت جاری سهم در بازار، انجام می‌شود.

بازار بلوک چیست؟

بازار بلوک، بازار مجزایی است که برای انجام معاملات بلوکی ایجاد شده است.

حداقل‌های معاملات بلوکی می‌تواند با تصویب هیئت‌مدیره بورس تغییر و پس از اطلاع‌رسانی اعمال شود.

زمانی معامله بلوکی شرکت‌های بورسی انجام می‌شود که حجم معاملات سهام و یا حق تقدم سهام، ۵۰ برابر محدودیت حجم هر سفارش در بازار یا ارزش معامله آن بیشتر از ۲ میلیارد تومان باشد.

این معاملات معمولاً در زمان معاملات بازار انجام می‌شود و شرایط آن همانند بازار عادی است.

یعنی سهم در دامنه مجاز خود معامله می‌شود.

در فرابورس تعداد سهام و حق تقدم سهام قابل معامله در آن برای شرکت‌هایی که سرمایه پایه آن‌ها بیش از یک میلیارد ریال است، بزرگ‌تر یا مساوی نیم و کمتر از یک درصد سرمایه پایه و برای شرکت‌هایی که سرمایه پایه آن‌ها کمتر یا مساوی یک میلیارد ریال است بزرگ‌تر یا مساوی یک و کمتر از پنج درصد سرمایه پایه شرکت است.

معامله عمده بر اساس زمان تسویه بها به دو نوع «عادی» و «شرایطی» تقسیم می‌شوند.

فرایندی که طی آن، سهام موضوع فروش به خریداران بالقوه عرضه شده و در نتیجه، آن سهام در سیستم معاملاتی خریداری می‌شود.

میان معاملات عمده عادی و عمده، شرایط مشترکی وجود دارد.

اما شیوه تحقق معاملات عمده شرایطی، روال متفاوتی را طی می‌کند.

در معاملات عمده عادی، مبادله طرفین، ظرف ۳ روز انجام می‌شود.

اما در معاملات عمده شرایطی، در حالی که انتقال سهام در زمان قطعیت معامله صورت می‌گیرد، پرداخت بخشی از بها، خارج از سازوکار بورس یا فرابورس و به‌صورت مدت‌دار انجام می‌پذیرد.

منظور از معاملات بلوکی چیست؟

سفارش خرید یا فروش بخش بزرگی از سهام یک شرکت را «معامله بلوکی» می‌گویند.

این معامله با یک قیمت توافقی معین، میان خریدار و فروشنده، انجام می‌شود. قواعد مربوط به محدودیت حجمی و محدودیت قیمتی در معامله بلوکی، رعایت نمی‌شود.

به‌طور معمول، سرمایه‌گذاران حقوقی وارد این معاملات می‌شوند.

با توجه به نقد شوندگی سهام، معاملات بلوکی قیمت آن را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

برای جلوگیری از این تاثیرات شدید، خریدار و فروشنده در خارج از سیستم معاملاتی روی قیمت معامله، توافق می‌کنند.

معاملات بلوکی با عنوان «سفارش‌های بلوکی» هم شناخته می‌شوند.

در ایران، بازار جداگانه‌ای برای انجام این معاملات ایجاد شده که به آن «بازار بلوک» گفته می‌شود.

در بیشتر موارد، سرمایه گذاران می‌توانند سهام و حق تقدم قابل معامله بورسی را در شرایطی که حجم آن حداقل ۵۰ برابر محدودیت حجم هر سفارش در بازار عادی – یا ارزش معامله آن معادل ۲۰ میلیارد ریال – باشد را در بازار معاملات بلوک معامله کنند، البته به شرطی که این پیشنهاد مشمول نصاب‌های معامله عمده نباشد.

حداقل و حداکثر تعداد سهام قابل معامله در معاملات بلوک برای شرکت‌های فرابورسی نیز به شرح زیر است:

«شرکت‌هایی که تعداد سهام پایه آن‌ها بـیش از سه میلیـارد سهم باشد، بزرگ‌تر یا مساوی نیم و کمتر از یک درصد تعداد سهام پایه و برای شرکت‌هایی کـه تعداد سهام پایه آن‌ها کمتر یا مساوی سه میلیارد سهم باشد، بزرگ‌تر یا مساوی یک و کمتر از پـنج درصـد تعداد سهام پایه و این مقدار باید کوچک‌تر از سازوکار معاملات عمده باشد.»

نکات مهم

ساعت آغاز، خاتمه و طول هر جلسه معاملاتی مانند بازار عادی است.

دامنه نوسان مجاز قیمت نیز مانند بازار معاملات خرد است.

قیمت مرجع روزانه برای بازار معاملات بلوک، معادل قیمت مرجع همان روز بازار عادی است.

سایر شرایط معاملات بلوک، مشابه معامله در نماد اصلی است.

وقتی نماد معاملاتی سهم در بازار عادی متوقف باشد، نماد معاملاتی سهم در بازار بلوک نیز متوقف خواهد بود.

معاملات در بازار بلوک در نمادی مجزا از معاملات بازار عادی صورت می‌گیرد و در محاسبه قیمت پایانی و شاخص‌های فرابورس لحاظ نمی‌شود.

در بازار بلوک، فقط سفارش محدود قابل‌اجرا بوده و استفاده از کد معاملاتی گروهی در این بازار مجاز نیست.

معاملات بلوکی چگونه انجام می‌شوند؟

ابتدا پیشنهاد خرید یا فروش توسط کارگزار مربوطه در سامانه معاملات بلوک با قیمت معین ثبت می‌شود.

کارگزار پذیرنده پیشنهاد، قیمت پیشنهادی را در سامانه را می‌پذیرد.

درصورتی‌که پیشنهاد فروش «با امکان تسویه خارج از پایاپای» باشد، کارگزار پذیرنده پیشنهاد فروش، می‌تواند پیشنهاد ارائه شده را با یکـی از شروط «صرفاً خارج از پایاپای» یا «نقدی و خارج از پایاپای» بپذیرد.

درصورتی‌که روش تسویه پیشنهاد فروش ارائـه شـده «صـرفاً نقـدی» باشد، سفارش‌های تطبیق یافته جهت تائیـد بـه بـورس / فرابـورس ارسـال می‌شود.

در صورتی که روش تسـویه پیشـنهاد فـروش ارائـه شـده، «بـا امکـان تسویه خارج از پایاپای» باشـد، درخواسـت کـارگزار پذیرنده پیشـنهاد، برای کارگزار پیشنهاد دهنده فـروش ارسـال می‌شود.

در ایـن صـورت حالت‌های زیر ممکن است اتفاق بیفتد:

در صــورت تائیــد تســویه خــارج از پایاپــای توســط کــارگزار پیشنهاد دهنده فروش، سفارش تطبیق یافته با عنـوان تسـویه خـارج از پایاپای به بورس/ فرابورس ارسال می‌شود.

در صورت عدم تائید تسویه خارج از پایاپـای توسـط کـارگزار پیشنهاد دهنده فروش، به شرط این که کـارگزار پذیرنـده پیشـنهاد، شرط «نقدی و خارج از پایاپای» را پذیرفتـه باشـد، معاملـه بـا عنـوان تسویه نقدی جهت تائید به بورس/ فرابورس ارسال می‌شود.

در صورت عدم تائید تسویه خارج از پایاپـای توسـط کـارگزار پیشنهاد دهنده فروش، به شرط این که کـارگزار پذیرنـده پیشـنهاد، شرط «صرفاً خارج از پایاپای» را پذیرفته باشد، درخواست کـارگزار پذیرنـده پیشـنهاد رد می‌شود و پیشـنهاد فـروش، مجـدداً در سـامانه معاملات بلوک ثبت می‌شود.

در صورت عدم مغایرت سفارش‌های تطبیق یافته با قـوانین و مقـررات، بورس/ فرابورس معامله را تائیـد می‌نماید و سـفارش‌هـای تطبیـق یافتـه جهت انجام معامله و ثبت نهـایی بـه سـامانه معـاملات ارسـال و در نمـاد معاملاتی مربوط به بازار بلوک ثبت می‌شود.

چگونه معاملات بلوکی را مشاهده کنیم؟

برای مشاهده معاملات بلوکی باید به سایت مدیریت فناوری بورس مراجعه کنید.

در دیده بان این سایت، نمادهایی که کنارشان عدد «۲» زده شده، یعنی معامله بلوکی روی آن‌ها صورت گرفته است؛

آیا ارزش معاملات بلوکی در ارزش معاملات کل بازار اثر دارد؟

ارزش کل معاملات شامل ارزش معاملات خرد، بلوک و عمده تسویه معاملات در بورس به چه معناست؟ است.

رای به دست آوردن ارزش معاملات خرد بازار، لازم است از ارزش کل معاملات، ارزش معاملات بلوک و عمده را کسر کنیم تا ارزش خالص خرد حاصل شود.

آیا معامله بلوکی باعث رشد قیمت سهم می‌شود؟

وقتی روی یک نماد، معامله بلوکی انجام می‌شود، سهامداران انتظار رشد قیمتی را خواهند داشت.