تامین مالی مستقیم و غیرمستقیم

مالیات مستقیم و غیر مستقیم

در ابتدا باید توضیح داده شود که مالیات نوعی هزینه اجتماعی به حساب می آید که همه مردم این اجتماع، مکلفند که برای استفاده و بهره بردن از امکانات جامعه و بدست آوردن جایگزینی برای این امکانات، پرداخت کنند. مالیات به دو نوع مختلف وجود دارد که شامل مالیات مستقیم و مالیات غیر مستقیم می باشد که در ادامه به توضیحات این دو نوع مالیات می پردازیم.

تعریف مالیات مستقیم:

همان گونه که از اسم آن مشخص است، به مالیاتی اتلاق می شود که به مقام مشخص ازجمله دولت یا شهرداری، بصورت مستقیم ارائه شود. به بیانی دیگر این مالیات بدون واسطه به وسیله ماموران مالیاتی از مودیان مالیاتی دریافت می شود. و شامل: مالیات بر دارایی و درآمد، مالیات بر هدیه، مالیات شرکت می باشد.

همه اشخاصی که ایرانی هستند و درآمد دارند، چه در ایران و چه خارج از ایران زندگی کنند، مشمول پرداخت مالیات هستند. کسانی که در ایران زندگی می کنند برای برای حفظ و نگهداری دارایی و اموالشان باید مالیات پرداخت کنند. مهم ترین قانونی که در این خصوص، در سال 1345 تصویب شد قانون مالیات های مستقیم نامیده شد. در زیر به تعریف سه نمونه از مالیات های مستقیم می پردازیم.

مالیات بر درآمد :

همانگونه که گفته شد چنانچه ایرانی باشی و فرقی ندارد که در ایران زندگی کنی، اگر منبع درآمد داشته باشی، برای دریافت درآمد باید مالیات پرداخت کنید. برای این منظور باید در مهلت مقرر اظهارنامه مالیاتی خود را ثبت و ارائه کنید و مالیات خود را به موقع و در تاریخ تعیین شده پرداخت کنید. و همچنین اشخاص حقیقی و حقوقی که مشمول مالیات شده اند باید صورتحساب سود و زیان خود را در یک اظهار نامه به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند.

مالیات بر ارث:

چنانچه شخصی فوت شد، برای تقسیم اموال در بین ورثه، ابتدا باید بدهی های شخص فوت شده پرداخت شود که یکی از این بدهی ها مالیات بر ارث است. به بیانی دیگر هر کدام از ورثه باید به نسبت سهمی که از اموال می برد باید میزان مشخصی از مالیات را پرداخت کند.

مالیات حق تمبر:

هزینه ای که از افراد بابت تمبری که بر روی سندها برای رسمیت بخشی به آنها چسبانده می شود، دریافت می شود، مالیات تعلق می گیرد. که به آن مالیات حق تمبر گفته می شود.

تعریف مالیات غیر مستقیم:

به مالیاتی اتلاق می شود که از تمام شهروندان بصورت نامحسوس بر روی اکثر کالاها و خدمات، دریافت می شود. در واقع مالیاتی است که به وسیله واسطه جمع آوری می شود و سپس شخص واسطه یک اظهارنامه که شامل مبالغ جمع آوری شده، به دولت و مراجع ارائه می دهد. مالیات غیر مستقیم شامل: مالیات مرکزی، مالیات برمعاملات، خدمات و اوراق بهادار، مالیات و عوارض گمرکی، مالیات بر ارزش افزوده، مالیات بر واردات و ….

در زیر به توضیح دو مورد از آنها می پردازیم.

1. مالیات بر واردات: به منظور حمایت از تولیدات داخلی و دلایلی دیگر، از کالاهایی که وارد ایران می شود مالیات دریافت می کنند.
2. مالیات بر معاملات: در هنگام خرید کالا مالیاتی از فروشنده دریافت و در زمان فروش کالاها فروشنده، آن مالیات را از خریدار دریافت می کند.

تفاوت بین مالیات مستقیم و غیر مستقیم:

اصلی ترین تفاوتی که بین این دو مالیات وجود دارد، این است که مالیات غیرمستقیم استراتژیک، در حالی که مالیات مستقیم پیشرو می باشد. یعنی اینکه مالیات مستقیم با مبلغ مورد نظر که بر آن مالیات تعلق گرفته است رابطه مستقیم دارد و با افزایش مبلغ مقدار مالیات نیز افزایش میابد در صورتی که در مالیات غیر مستقیم به عنوان مثال این مالیات غالبا بر قیمت کالاها و خدمات مورد نظر اضافه شده و به خریدار یا مصرف کننده منتقل می شود.که شامل مالیات بر واردات و یا معاملات می باشد.

تفاوت دوم در این است که مالیات مستقیم به وسیله یک شخص اتفاق می افتد در حالی که مالیات غیر مستقیم یک واسط هم این میان وجود دارد. این بدان معنی است که مالیات مستقیم بردآمد یک شرکت یا یک فرد یا مالیات بر اموال تعلق می گیرد. در صورتی که در مالیات غیرمستقیم مبلغ از سازمان یا شخصی دریافت می شود.

تفاوت دیگر این که شاید بتوان از پرداخت مالیات مستقیم خود داری کرد ولی فرار از پرداخت مالیات غیر مستقیم تقریبا غیرممکن است. مردم درآمد خود را افشا نمی کنند تا مالیات بردرآمد آنها تعیین نشده و از پرداخت مالیات بر درآمد اجتناب نماید. در صورتی که سازمان ها برای اجتناب از پرداخت مالیات سود ناخالص یا بدهی های عظیم یا سود سهام خود را اعلام نمی کنند.

برخلاف مالیات غیرمستقیم که می توان آن را از شخصی به شخص دیگر انتقال داد، مالیات مستقیم را نمی توان انتقال داد و این ویژگی را ندارد. این بدین معنی است که برای کسی که تعهدات مالیات بر درآمد از یک نفر به شخص دیگر یا به اشخاص دیگر واگذار نماید اما در نهایت این مبالغ باید پرداخت شود.

تفاوت دیگری که وجود دارد تاثیر مالیات مستقیم در کاهش تورم است، با کاهش قدرت خرید اشخاص، در آمدهای آنها نیز کاهش می یابد این موضوع باعث کاهش تقاضا شده، به دلیل اینکه مردم درآمد بالایی ندارند که برای درخواست کالا یا خدمات موجود در بازار از آنها استفاده کنند. در مالیات غیر مستقیم این گونه نیست، از آنجا که با افزایش خرید مردم مالیات غیرمستقیم کاهش پیدا می کند مردم را تشویق به خرید و دریافت خدمات بیشتر می کند و این موضوع باعث افزایش تقاضا می گردد.

هزینه های مربوط به جمع آوری، خرید کالا و خدمات شامل مالیات مستقیم نمی باشد زیرا شامل کسورات زیادی بوده که گاهی اوقات این موضوع زمان بر و هزینه بر خواهد بود. مقامات و متصدیان دریافت مالیات همواره اولویت جمع آوری مالیات غیر مستقیم را به دلیل وقت گیر نبودن آن در اولویت نسبت به مالیات مستقیم قرار می دهند.

سخن پایانی:

در پایان همان گونه که اشاره شد مالیات یک نوع هزینه است که به حقوق شخص، سود حاصل از کار، یا برخی از اجناس و کالاها، توسط دولت اعمال می شود. مبلغی که از این روش کسب می شود، برای تامین مالی نیازهای عمومی و مشترک و همچنین هزینه های مختلف دولتی و برای پیشرفت و آبادانی، صرف می شود. و مردم باید برای کمک به این کارها، باید از فرار مالیات جلوگیری کنند و مالیات خود را به موقع و در مدت مقرر شده پرداخت کنند.

منابع مالی بیش از ۱۵۰ هزار واحد طرح نهضت ملی توسط بانک مسکن تامین شد/خط اعتباری مسکن مهر سبب رشد نقدینگی و افزایش پایه پولی نشد

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، محمود شایان مدیرعامل بانک مسکن در هشتمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی تحت‌عنوان مسکن؛ پیشران تولید که امروز اول اسفند در ساختمان دادمان برگزار شد، گفت: سهم بانک مسکن در اجرای طرح نهضت ملی مسکن ۲۱۰ هزار واحد در سال است که تاکنون برای بیش از ۱۵۰ هزار واحد این طرح تامین مالی انجام شد.

مدیرعامل بانک مسکن با اشاره به اینکه طبق قانون، بانک‌ها باید سالانه ۳۶۰ هزار میلیاردتومان را به بخش مسکن اختصاص بدهند، افزود: با توجه به اینکه حدود ۵ ماه است که از ابلاغ قانون جهش تولید مسکن گذشته، بانک‌ها برای پرداخت تسهیلات در این حوزه اقدامات را آغاز کرده‌اند و هم‌اکنون تسهیلات به بخش مسکن هدایت شده است.

تورم مسکن جلوتر از تورم عمومی

شایان با یادآوری اینکه همواره تورم مسکن جلوتر از تورم عمومی بوده و مسکن در رشد تورم کشور موثر است، گفت: اگر قرار است تورم عمومی کنترل شود، باید اول قیمت مسکن کنترل شود. در کشور ما همواره تورم مسکن از تورم عمومی جلوتر بوده است. تنها یک راه برای کاهش این نرخ تورم داریم و آن اجرای تکلیف مجلس و دولت مبنی بر ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکونی است تا جلوی قیمت رشد مسکن و پس از آن تورم عمومی گرفته شود.

وی با تاکید بر اینکه سهم بخش مسکن در تولید ناخالص داخلی به شکل مستقیم ۵ درصد و غیر مستقیم تامین مالی مستقیم و غیرمستقیم ۱۲ تا ۱۳ درصد است، توضیح داد: ارزش افزوده بالای بخش مسکن به رشد سرمایه گذاری در این بخش کمک می‌کند.

مدیرعامل بانک مسکن درباره روش‌های تأمین مالی مسکن از سوی این بانک نیز به ارایه توضیح پرداخت و اعلام کرد: تجمیع وجوه مردم از محل سپرده‌ها، تجمیع وجوه بخش‌های دولتی در بانک‌ها خصوصاً بانک عامل بخش مسکن، انتشار اوراق مرابحه با پشتوانه اوراق رهنی، تمرکز منابع صندوق‌های بازنشستگی، تمرکز سه ساله منابع نوسازی مدارس برای تأمین مالی نوسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری و استفاده از ابزارهای نوین تأمین مالی داخلی و خارجی مد نظر بانک عامل بخش مسکن است.

شایان در ادامه تشکیل کارگروه مشترک از سازمان بورس، سازمان برنامه و بودجه، بانک عامل بخش مسکن، وزارت اقتصاد و وزارت راه و شهرسازی را برای بررسی تمامی ظرفیت‌های نوین تأمین مالی مسکن راهگشا دانست.

وی توضیح داد: حساب سپرده مسکن جوانان، اوراق گواهی حق تقدم تسهیلات مسکن، تسهیلات تبصره‌ای بودجه‌های سنواتی، تسهیلات بدون سپرده از محل منابع داخلی بانک و انتشار اوراق رهنی برنامه‌های بانک مسکن برای تامین مالی بوده است.

مدیرعامل بانک مسکن در خصوص تسهیلات بانکی گفت: بهترین روش وام مسکن مشارکت مدنی است. تاکنون در ۱۰ ماهه سال جاری ۲,۲۰۰ هزار میلیارد تومان بانک‌ها وام پرداخت کرده‌اند که سهم بخش مسکن ۱۰۵ هزار میلیارد تومان معادل ۵.۵ درصد است. سهم بانک عامل بخش مسکن از این ۵ درصد، ۲۹.۵ درصد معادل ۳۵ هزار میلیارد تومان است درحالی‌که باید در سال جاری ۳۶۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات مسکن پرداخت می‌شد اما با توجه به اینکه قانون جهش تولید مسکن در نیمه دوم سال ابلاغ شد، بانک‌ها تا زمان انجام هماهنگی‌های مربوطه، پرداخت این وام را با تعلل آغاز کردند اما در حال حاضر همه بانک‌ها پرداخت تسهیلات خود مالکی را آغاز کرده‌اند.

شایان به سیاست‌های نظارتی بانک مرکزی تا قبل از سال ۱۳۹۰ اشاره و بیان کرد: در آن زمان سیاست‌ها به گونه‌ای بود که برای هر بخش اقتصادی سهم تعیین می‌شد و سهم بخش مسکن ۲۰ درصد بود اما از سال ۹۰ به بعد این سیاست‌ها عوض شد و اعطای تسهیلات به سمت پرداخت وام‌های عقود مبادله‌ای و مشارکتی تغییر کرد. بنابراین بانک‌ها از قانون جدید بانک مرکزی که در آن کلمه حداقل نرخ سود اعلام شده بود، استفاده کرده و به سمت پرداخت وام‌های تجاری با نرخ‌های سود ۲۲ تا ۲۷ درصد رفتند. بخش مسکن نیز اگرچه بازدهی خوبی داشت اما به دلیل بلندمدت بودن بازپرداخت آن، بانک‌ها تمایلی به وام‌دهی در بخش مسکن نداشتند بنابراین سهم این بخش ۵.۵ درصد کاهش یافت.

هدایت و افزایش سهم تسهیلات به بخش مسکن

وی توضیح داد: قانون جدید جهش تولید مسکن مصوب سال جاری سهم بخش مسکن از تسهیلات بانکی را ۲۰ درصد اعلام کرده است که افزایش این سهم به ۲۰ درصد جای نگرانی ندارد چون خلق پول جدید نمی‌شود بلکه قرار است سهم سایر بخش‌ها جابجا شده و از کشاورزی و صنعت به بخش مسکن هدایت شود.

مسکن مهر سبب افزایش پایه پولی و نقدینگی نشد

شایان در خصوص شبهه تورم‌زا بودن خط اعتباری مسکن مهر در سال ۸۷ نیز نکاتی را ارایه کرد و با اشاره به اینکه برخی می‌گویند مسکن مهر باعث رشد نقدینگی و پایه پولی و نهایتاً تورم شد، گفت: آمار بانک مرکزی حاکی است که مسکن مهر سبب رشد نقدینگی و پایه پولی نشد. بر اساس آمار بانک مرکزی، متوسط رشد نقدینگی در متوسط ۴۷ ساله اخیر از سال ۱۳۵۳ تاکنون ۲۷ درصد بوده است. این شاخص در دوره پس از مسکن مهر از سال ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۹ معادل ۲۸ درصد بوده است. همچنین رشد نقدینگی از سال ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۹ مجدداً به ۲۷ درصد برگشت. رشد نقدینگی ۸ سال قبل مسکن مهر هم ۲۸ درصد بوده است بنابراین اختصاص خط اعتباری مسکن مهر، تأثیری در رشد نقدینگی نداشت.

مدیرعامل بخش مسکن درباره تأثیر خط اعتباری مسکن مهر در رشد پایه پولی نیز اعلام کرد: از سال ۱۳۵۳ تا ۱۳۹۹ متوسط رشد پایه پولی ۲۴ درصد بوده است. در دوره مسکن مهر این شاخص به ۱۸ درصد، پس از مسکن مهر به ۲۱ درصد و ۸ سال قبل از مسکن مهر ۲۶ درصد بوده است بنابراین علی‌رغم استفاده از خط اعتباری مسکن مهر، رشد نقدینگی کاهش داشته است. به عبارت دیگر، وام‌دهی به بخش مسکن، ایجاد رشد نقدینگی نمی‌کند.

۴۲ هزار میلیاردتومان رقم اقساط بازگشتی وام‌های مسکن در سال جاری

شایان با اشاره به اینکه سال گذشته رقم کل اقساط بازگشتی تسهیلات مسکن ۳۴ هزار میلیارد تومان بود، گفت: پیش‌بینی شده که رقم اقساط بازگشتی تسهیلات مسکن در سال جاری به ۴۲ هزار میلیارد تومان برسد. بدین معنا اقساط برگشتی وام‌های مسکن، عامل تأمین مالی جدید این بخش در بلندمدت است و بانک می‌تواند به راحتی از محل آورده مردمی و اقساط بازگشتی، بخش مسکن را تأمین اعتبار کند.

۵۵ هزار میلیاردتومان خط اعتباری مسکن مهر

مدیرعامل بانک مسکن گفت: در حالی رقم اقساط بازگشتی وام‌های مسکن این بانک در سال جاری به ۴۲ هزار میلیارد تومان می‌رسد که کل خط اعتباری مسکن مهر ۵۵ هزار میلیارد تومان بود.

وی خاطرنشان کرد: اگر بانک‌ها ۵ هزار میلیارد تومان به بخش صنعت بدهند، امکان ندارد تولیدکننده بتواند ظرف ۶ ماه معادل این رقم محصول بفروشد و وام را پس بدهد بنابراین بانک مجبور است سود آن را افزایش دهد که عملاً ظرف چند سال رقم وام از ۵ به ۱۰ هزار میلیارد تومان می‌رسد. به عبارت دیگر، وام‌دهی به سایر بخش‌ها سبب بلوکه شدن پول می‌شود اما در بخش مسکن چیزی به اسم «بلوکه شدن منابع» نداریم.

شایان تصریح کرد: بر اساس قانون جهش تولید مسکن، اگر بانک‌ها به ساخت مسکن وام ندهند، معادل ۲۰ درصد جریمه مالیاتی می‌شوند. هیچ سیستم بانکی حاضر نیست وام ندهد ولی مالیات بدهد.

صورت جریان وجوه نقد چیست ؟

صورت جریان وجوه نقد (Cash flow Statement) یکی از صورت‌های مالی است که داده‌های کلی مربوط به همه ورودی‌های نقدی‌ای را که یک شرکت از فعالیت‌های در حال انجام و منابع سرمایه‌گذاری‌‌های خارجی دریافت می‌کند، ارائه می‌دهد. همچنین شامل کلیه وجوه خروجی نقدی است که برای فعالیت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری در یک دوره معین پرداخت می‌شود. به بیان ساده گزارش گردش وجوه نقد گزارشی از خلاصه جریانات مالی شرکت در یک دوره مالی است.

در این گزارش، جریانات ورود و خروج وجوه نقد در موارد زیر ارائه می‌شوند:

جریانات نقدی ناشی از فعالیت‌های عملیاتی:

فعالیت‌های عملیاتی شامل فعالیت‌های اصلی مولد درآمد عملیاتی در واحد تجاری است.

➕ جریانات ورود وجه نقد در فعالیت‌های عملیاتی:

• دریافت‌های نقدی حاصل از فروش و خدمات
• دریافت‌های نقدی حاصل از حق امتیاز و حق الزحمه و کارمزد و سایر درآمدهای عملیاتی

➖ جریانات خروج وجه نقد در فعالیت‌های عملیاتی:

• پرداخت‌های نقدی به فروشندگان کالا و خدمات
• پرداخت‌های نقدی به کارکنان واحد تجاری
• پرداخت‌های نقدی به ارائه‌دهندگان خدمات بیمه، تبلیغات و سایر خدمات مشابه

جریانات نقدی ناشی از بازده سرمایه‌گذاری‌ها و سود پرداختی بابت تأمین مالی:

در واحدهایی که فعالیت‌های اصلی و مستمر آن‌ها شامل سود سهام، سود پرداختی و سود تسهیلات به صاحبان سپرده‌ها باشد، دریافت‌‌ها و پرداخت‌های نقدی مرتبط با آن در صورت جریان وجوه نقد جزو فعالیت‌های عملیاتی طبقه‌بندی می‌شوند. کلیه مبالغ دریافتی و پرداختی در ارتباط با سود سهام، درآمد سرمایه‌گذاری و سود و کارمزد تامین مالی (تسهیلات دریافتی) جزو این سر فصل است.

➕ برخی از جریانات ورود وجه نقد در بازده سرمایه‌گذاری‌ها و سود پرداختی بابت تأمین مالی:

• سود کارمزد دریافتنی
• سود سهام دریافتنی

➖ برخی از جریانات خروج وجه نقد در بازده سرمایه‌گذاری‌ها و سود پرداختی بابت تأمین مالی:

• سود کارمزد پرداختنی
• سود سهام پرداختنی
• بخش هزینه‌های تامین مالی اقساط اجاره به شرط تملیک پرداختنی

جریانات نقدی ناشی از مالیات بر درآمد:

در این ساختار، تنها پرداخت‌ها یا علی‌الحساب‌های پرداختی از مالیات بر درآمد و یا استرداد مبالغ پرداختی، گزارش شده و این قسمت، مالیات‌های تکلیفی و مستقیم را در برنمی‌گیرد.

➖ نمونه‌ای از جریانات خروج وجه نقد ناشی از مالیات بر درآمد:

• مالیات پرداختنی بابت عملکرد واحد تجاری

جریانات نقدی ناشی از فعالیت‌های سرمایه‌گذاری:

این ساختار شامل جریان‌های نقدی مربوط به تحصیل و فروش سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت، دارایی‌های ثابت مشهود و دارایی‌های نامشهود است. علاوه بر این، پرداخت تامین مالی مستقیم و غیرمستقیم و وصول تسهیلات اعطایی به اشخاص مستقل از واحد تجاری نیز در این قسمت قرار می‌گیرد.

➕ برخی از جریانات ورود وجه نقد در فعالیت‌های سرمایه‌گذاری:

• دریافت‌های نقدی حاصل از فروش سرمایه‌گذاری در سهام اوراق مشارکت و اوراق قرضه
• دریافت‌های نقدی حاصل از فروش دارایی‌های ثابت مشهود و دارایی‌های نامشهود
• دریافت‌های نقدی مرتبط با اصل سپرده‌های سرمایه‌گذاری بلندمدت بانکی
• دریافت‌های نقدی حاصل از وصول وام‌های پرداختنی

➖ برخی از جریانات خروج وجه تامین مالی مستقیم و غیرمستقیم نقد در فعالیت‌های سرمایه‌گذاری:

• پرداخت‌های نقدی جهت تحصیل سرمایه‌گذاری‌ها در سهام، اوراق مشارکت و اوراق قرضه
• پرداخت‌های نقدی جهت تحصیل دارایی‎‌های ثابت مشهود و دارایی‌های نامشهود
• سپرده‌گذاری نزد بانک‌ها در قالب سپرده‌های سرمایه‎‌گذاری بلندمدت
• وام‌های نقدی پرداختی به سایر اشخاص شامل قرض‌الحسنه

جریانات نقدی ناشی از فعالیت‌های تأمین مالی:

منظور از فعالیت‌های تأمین مالی، مواردی است که منجر به تغییر ساختار سرمایه می‌شوند.

➕ برخی از جریانات ورود وجه نقد در فعالیت‌های تامین مالی:

• دریافت‌های نقدی حاصل از صدور سهام
• دریافت‌های نقدی حاصل از صدور اوراق مشارکت، اوراق قرضه، وام ها و سایر تسهیلات کوتاه‌مدت و بلندمدت

➖ برخی از جریانات خروج وجه نقد در فعالیت‌های تامین مالی:

• بازپرداخت اصل اوراق مشارکت، اوراق قرضه، وام‌ها و سایر تسهیلات دریافتی
• پرداخت بخش اصل اقساط و اجاره به شرط تملیک
• پرداخت هر گونه مخارج به جز سود تضمین شده و کارمزد پرداختی بابت تامین مالی

◀️ نکته ۱:

مطابق با جدیدترین نسخه تجدیدنظر شده استاندارد شماره ۲ حسابداری مربوط به سال ۱۳۹۷، صورت جریان وجوه نقد باید جریانات نقدی طبقه‌بندی شده را بر حسب فعالیت‌های عملیاتی، فعالیت‌های سرمایه‌گذاری و فعالیت‌های تامین مالی گزارش کند و سایر موارد به صورت جداگانه افشا و به عنوان یکی از این دسته‌ها طبقه‌بندی شوند.

◀️ نکته ۲ :

مطابق با استانداردهای حسابداری معاملات غیرنقدی (معاملات بی تاثیر بر وجه نقد) در صورت جریان وجه نقد منعکس نمی‌شوند و فقط در صورت با اهمیت بودن در یادداشت‌های توضیحی به نحوی مناسب افشا می‌شوند.

روش‌های تهیه صورت جریان وجوه نقد :

محاسبه و تهیه صورت جریان وجوه نقد به دو روش مستقیم و غیرمستقیم انجام می‌گیرد:

🔵 روش مستقیم:

به موجب این روش، ناخالص وجوه نقد دریافتی و پرداختی بر حسب طبقات عمده افشاء می‌شود به طوریکه فعالیت‌های عملیاتی بر اساس جریان‌های نقدی ورودی و جریان‌های نقدی خروجی ناشی از عملیات به تفکیک گزارش می‌شوند. همچنین جریان‌های نقدی ورودی و خروجی که در سایر بخش‌ها نتوان طبقه بندی کرد در این بخش منعکس می‌شود. این روش انواع مختلفی از پرداخت‌ها و دریافتی‌های نقدی را گردآوری می‌کند که شامل: پول نقد پرداخت شده به تأمین‌کنندگان، دریافتی‌های وجوه نقدی از مشتریان و پول نقد پرداخت شده برای پرداخت حقوق است. این ارقام با استفاده از مقدار اولیه و مقدار ثانویه نقدینگی (در طول دوره مالی) موجود در انواع حساب‌های تجاری و بررسی کاهش یا افزایش خالص حساب‌ها محاسبه می‌شود.

روش مستقیم نسبت به روش غیرمستقیم نیازمند نیروی کار و سازماندهی بیشتری است. برای هر تراکنش نقدی نیاز به دریافت و پیگیری دریافت و برای پرداخت وجوه نقد نیز تراکنش‌ها می‎بایستی کنترل و ثبت گردد. این روش مناسب شرکت‌های نسبتاً بزرگ و امکانات مکانیزه و تراکنش‌های کم حجم ولی ارزش بالاست.

• گزارش گردش وجوه نقد به شیوه مستقیم تامین مالی مستقیم و غیرمستقیم با مشخص کردن منابع و مصارف در سیستم خزانه داری پیوست قابل تهیه است.

🔴 روش غیرمستقیم:

درآمد خالص و عوامل کاهش ارزش دو گزینه مورد توجه در روش غیرمستقیم هستند. در این روش فعالیت‌های عملیاتی بر اساس تعدیل سود عملیاتی و تبدیل آن به جریان وجوه نقد ناشی از عملیات گزارش می‌شود. به موجب این روش، سود یا زیان عملیاتی با انجام تعدیلاتی به خالص جریان‌های نقدی ناشی از فعالیت‌های عملیاتی تبدیل می‌شود. یکی از این تعدیلات، اثر معاملات و رویدادهایی است که دارای ماهیت غیرنقدی هستند. همچنین اثر اقلامی که در محاسبه سود یا زیان عملیاتی دوره جاری منظور شده باشد، لیکن جریان‌های نقدی مرتبط با آن‌ها در دوره‌های قبل حادث شده یا در دوره‌های آینده حادث خواهد شد و بالعکس نیز جزئی از این تعدیلات به شمار می‌رود.

از آنجاییکه این روش ساده‌تر است، بسیاری از مشاغل کوچک این رویکرد را بیشتر ترجیح می‎دهند.

• گزارش گردش وجوه نقد به صورت غیرمستقیم در گزارش‌های پارامتریک سیستم حسابداری پیوست تهیه می‌شود.

تفاوت روش مستقیم و غیرمستقیم تنها در ارائه بخش عملیاتی است و سایر بخش‌های صورت جریان وجوه نقد در هر دو روش یکسان است.

◀️ نکته ۳ :

مطابق با استانداردهای حسابداری اگر صورت جریان وجوه نقد به روش مستقیم تهیه شود باید صورت تطبیق سود (زیان) خالص عملیاتی با وجه نقد ناشی از فعالیت‌های عملیاتی در یادداشت‌های توضیحی همراه صورت‌های مالی افشا شود.

تامین مالی مستقیم و غیرمستقیم

نحوه محاسبه مالیات بر سهم در معاملات سازمان بورس و اوراق بهادار مطابق قانون مالیات‌های مستقیم (مصوب ۱۳۶۶ همراه با اصلاحات ۱۳۹۴)

بورس اوراق بهادار بعنوان بخش اصلی بازار سرمایه، نقش بسیار مهمی در توسعه اقتصادی کشورها بعهده دارد.

همچنین در بازار بورس اوراق بهادار با پس انداز نقدینگی بخش خصوصی، به تامین مالی پروژه های بلند مدت کمک میشود و از طرفی مرجع رسمی امنی برای سرمایه گذاران خرد با سرمایه های راکد است.

در بازار بورس اوراق بهادار، سهام شرکت ها، اوراق قرضه دولتی مطابق قوانین و مقررات خاصی مورد معامله قرار میگیرد.

با بررسی قوانین و نظام مالیات ستانی کشور در رابطه با بازارهای معتبر سرمایه گذاری از جمله بورس اوراق بهادار شاید بتوان بر رونق اقتصادی این بخش از چرخه اقتصاد و مشتاقان سرمایه گذاری در آن افزود. در زیر به نحوه محاسبه مالیات بر سهام در معاملات سازمان بورس و اوراق بهادار در ایران خواهیم پرداخت.

معافیت مالیاتی سود سهام

مطابق ماده ۱۴۵ از باب چهارم قانون مالیات های مستقیم در خصوص معافیت های مالیاتی، سود سهام بورس اوراق بهادار از پرداخت مالیات معاف است دلیل اصلی این معافیت مالیاتی نیز جلوگیری از اخذ مالیات مضاعف است. به عبارت دقیق‌تر، از آنجا که شرکت‌های سهامی قبل از آنکه سودی تقسیم تامین مالی مستقیم و غیرمستقیم کنند مالیات آن پرداخت کرده‌اند، لازم نیست سهامداران شرکت بابت سود نقدی که دریافت می‌کنند مالیات مضاعفی پرداخت کنند. ولی در مواد مختلفی صرفنظر از ریسک بازده سود سهام خریداری شده که ممکن است مثبت یا منفی باشد، در شرایطی که ذیلاً به آن میپردازیم، به صورت مستقیم یا غیر مستقیم فعالیت های مرتبط با سهام را مشمول پرداخت مالیات نموده است که مثال بارز آن در باب نقل و انتقال سهام است.

لزوم اظهار معاملات سهام از خارج از کشور

ماده ۱ ق.م.م.[۱] در بند ۲ اشخاص حقیقی ایرانی مقیم ایران را نسبت به کلیه درآمدهایی که در ایران یا خارج از ایران تحصیل، مینماید مشمول پرداخت مالیات قلمداد میکند:

مطابق این ماده اگر اشخاص حقیقی ایرانی در خارج از کشور سهام شرکتی را معامله نمایند، میبایست درآمد حاصل از این فعالیت را به سازمان امور مالیاتی ایران اعلام و مالیات آن را پرداخت نمایند مگر مدارک پرداخت این مالیات را به اداره مالیات کشور متبوع سهام به سازمان امور مالیاتی ارائه نمایند.

فعالیت های مشمول مالیات برای اشخاص حقوقی خارج از شمول پرداخت مالیات

ماده ۲ ق.م.م. (اصلاحی سال ۲۷/۱۱/۸۰) بطور کلی اشخاصی را از شمول پرداخت مالیات موضوع این قانون خارج نموده است :

اما فعالیت های اقتصادی خاص اشخاص حقوقی موضوع این ماده از جمله خرید و فروش سهام، مشمول پرداخت مالیات خواهد بود.

هزینه های غیر قابل قبول مالیاتی

باب چهارم از فصل دوم ق.م.م. به هزینه های قابل قبول پرداخته است، که مطابق آن میتوان نکاتی در خصوص هزینه های غیر قابل قبول برای سازمان امور مالیاتی ذکر نمود:

در بحث اخذ تسهیلات برای اشخاص حقوقی و نحوه ورود و استفاده آن در تشکیلات حقوقی، مواردی که میبایست رعایت گردد تا بازپرداخت تسهیلات اخذ شده بعنوان هزینه های قابل قبول دارایی تلقی شود، در قانون ذکر گردیده، نکته قابل توجه در بحث ما ردیابی موارد مصرف تسهیلات است که برای اداره مالیات اهمیت بالایی دارد و با وجودیکه این ردیابی بسیار سخت است اما سازمان امور مالیاتی راهکارها و قراینی برای اثبات آن دارد. دلیل اهمیت این ردیابی نیز این است که تسهیلات اخذ شده برای شرکت نباید در راه سرمایه گذاری صرف شود و باید در چرخه تولید و امثال آن صرف گردد، حال اگر مدیران شخصیت حقوقی تصمیم گرفته اند با تسهیلاتی که به نام شرکت دریافت نموده اند، سهام خریداری نمایند، اداره دارایی بلافاصله بخشی از هزینه مالی شرکت را برگشت می دهد قرینه این ردیابی بعنوان مثال میتواند افزایش در سرمایه شرکت باشد.

* بطور کلی ورود سهام شرکت ها در هر دارایی اشخاص حقوقی که معاف از پرداخت مالیات است یا مالیات آن با نرخ مقطوع محاسبه می گردد، ممنوع تامین مالی مستقیم و غیرمستقیم است.

معافیت سهام حساب تعدیلات سنواتی

* مطابق دستوالعمل ۲۱۰۱۲ مورخ ۲۵/۱۰/۱۳۹۱ با موضوع رسیدگی به حساب تعدیلات سنواتی و رأی شماره ۱۱۴۱ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری مبنی بر ابطال بند الف ـ۱ این بخشنامه، از جمله درآمد سود سهام سال های قبل که توسط مودی ابراز نشده و در دوره مالی جاری ابراز گردیده است که با توجه به رای مذکور دیوان عدالت اداری، ادراه دارایی بابت معافیت آن بخش از درآمد ثبت اصلاحی زده و آن را از درآمد مشمول مالیات خارج می نماید.

مالیات بر ارث سهام

مطابق بند ۲ ماده ۱۷ ق.م.م. مالیات سهام و سهم الشرکه و حق تقدم آنها که در نتیجه فوت شخص اعم از فوت واقعی یا فرضی انتقال می یابد، معادل یک و نیم (۵/۱) برابر نرخهای مذکور در تبصره(۱) ماده(۱۴۳) و ماده(۱۴۳مکرر) این قانون طبق مقررات مزبور در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث، محاسبه و اخذ می گردد.

مالیات سهام شرکت ها

مطابق ماده۴۸ ق.م.م. سهام و سهم الشرکه کلیه شرکتهای ایرانی موضوع قانون تجارت به استثنای شرکت‌های تعاونی براساس ارزش اسمی سهام یا سهم الشرکه به ‌قرار نیم در هزار مشمول حق تمبر خواهد بود.

نرخ مقطوع مالیات نقل و انتقال سهام

طبق ماده ۱۴۳ مکرر: هر نقل و انتقال سهام و حق تقدم سهام شرکت‌ها اعم از ایرانی و خارجی در بورس‌ها یا بازارهای خارج از بورس دارای مجوز، مشمول پرداخت مالیات مقطوعی به میزان نیم درصد (۵/۰%) ارزش فروش سهام و حق تقدم سهام خواهد بود و این در حالی است که از بابت این نقل و انتقال وجه دیگری به عنوان مالیات بر درآمد نقل و انتقال سهام* و همچنین حق تقدم سهام و مالیات بر ارزش افزوده خرید و فروش مطالبه نخواهد شد.

* در این ماده منظور از عبارت وجه دیگری به عنوان مالیات بر درآمد نقل و انتقال سهام مطالبه نخواهد شد، همان سود حاصل از نقل و انتقال سهام (اختلاف بین قیمت خرید و فروش) است که معاف از پرداخت مالیات میباشد.

و مطابق تبصره ۱ ماده ۱۴۳: از هر نقل و انتقال سهام و سهم الشرکه و حق تقدم سهام و سهم الشرکه شرکا در سایر شرکت‌ها (منظور شرکت هایی است که سهام آنها در بورس اوراق تامین مالی مستقیم و غیرمستقیم بهادار عرضه نشده است) مالیات مقطوعی به میزان چهار درصد (۴%) ارزش اسمی آنها وصول می‌شود. از این بابت وجه دیگری به عنوان مالیات بر درآمد نقل و انتقال فوق مطالبه نخواهد شد.

موارد مذکور در خصوص نقل و انتقال سهام شرکتها بطور خلاصه از این قرار است:

–مالیات مقطوع نقل و انتقال سهام شرکت های حاضر در بورس اوراق بهادار نیم درصد (۰.۵%) مبلغ فروش آن است

–مالیات مقطوع نقل و انتقال سهام سایر شرکت ها که در بورس حضور ندارند، ۴ درصد ارزش اسمی سهام است.

– پرداخت مالیات نقل و انتقال به عهده واگذار کننده سهام است.

معافیت شرکتهای بورسی و خارج از بورس

مطابق صدر ماده ۱۴۳ : شرکتهایی که در بورس کالا حضور دارند، معادل ده درصد (۱۰%) از مالیات بردرآمد حاصل از فروش کالاهایی که در بورس کالا به فروش می‌رسد معاف از پرداخت مالیات هستند و شرکت های که خارج از بورس هستند معادل ۵ % معافیت دارند.

اگر سهام شناور شرکتهای مذکور بالای ۲۰ % باشد و سازمان بورس اوراق بهادار این مطلب را تایید نماید، تاییدیه را به سازمان امور مالیاتی ارسال نموده و نرخ های معافیت مذکور در ماده ۱۴۳، ۲ خواهد شد، معافیت در شرایط ۱۰ درصد، معادل ۲۰ % و معافیت در شرایط ۵ درصد ، معادل ۱۰ % اعمال میشود. به بیان ساده تر نرخ مالیات برای شرکت‌های بورسی ۲۲.۵ درصد و برای شرکت‌های بورسی دارای سهام آزاد شناور بیش از ۲۰ درصد، برابر ۲۰ درصد محاسبه می‌شود.

با مطالعه اجمالی تطبیقی چند نظام مالیات ستانی از بورس و اوراق بهادار، در میابیم که در کشورهای توسعه یافته که گردش بازارهای سرمایه برای آنها از اهمیت ویژه ای برخوردار است، با کاهش شدید نرخ مالیات مقطوع خرید و فروش سهام، موفقیت بزرگی در جذب سرمایه گذاران کسب نموده تامین مالی مستقیم و غیرمستقیم اند و البته به این نکته باید اشاره کرد که در بحث جذب سرمایه های خارجی و رونق سرمایه گذاری مستقیم و غیر مستقیم خارجی، تفاوت پرداخت مالیات سهام از سوی سرمایه گذاران خارجی و داخلی مشهود و قابل تامل است بدینگونه که مالیات نقل و انتقال و همچنین سود سهام برای سرمایه گذاران خارجی تقریباً معادل نصف نرخ سود آن برای سرمایه گذاران داخلی است. همچنین با تفکیک سرمایه گذاری بلند مدت تامین مالی مستقیم و غیرمستقیم و کوتاه مدت در این بازار و اخذ مالیات کمتر در سرمایه گذاریهای بلند مدت نیز میتوان گام بلندی در تشویق سرمایه گذاران برای نگهداری سهام خود در بلند مدت برداشت.

با توجه به موارد مذکور و با در نظر گرفتن آیین‌نامه سرمایه‌گذاری خارجی در بورس‌ها و بازارهای خارج از بورس (تصویب نامه شماره ۱۷۷۹۳/۴۲۴۵۹ مورخ ۱۳۸۹/۰۱/۲۹ هیأت وزیران) به نظر میرسد با وضع قوانین مالیاتی جدید برای سرمایه گذاران خارجی در تامین مالی مستقیم و غیرمستقیم بورس اوراق بهادار و طرح تفکیک نرخ مالیات سرمایه گذاری بلند و کوتاه مدت میتوان به رونق این بخش مهم از اقتصاد کشور کمک شایانی نمود.

صورت گردش وجوه نقد

• صورت گردش وجوه نقد – صورت منابع و مصارف وجوه نقد همراه با مثال
• صورت جریان گردش پول (منابع و مصارف وجوه نقد) چیست؟
• مبنای تعهدی در صورت جریان نقدینگی
• مزایای صورت گردش نقدینگی
• جریان نقدی منفی در مقابل گردش نقدی مثبت
• دریافت اطلاعات و تنظیم صورت های جریان نقدینگی
• روش های تهیه و تنظیم صورت جریان وجوه نقد
• روش مستقیم محاسبه صورت گردش نقدینگی
• روش غیرمستقیم محاسبه صورت جریان نقدینگی
• نحوه تهیه و تنظیم صورت گردش وجوه نقد
• مثال صورت گردش نقدینگی
• تحلیل صورت جریان وجوه نقد
• جریان نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی
• جریان نقدینگی ناشی از سرمایه گذاری های شرکت
• جریان نقدینگی درنتیجه فعالیتهای تامین مالی برای شرکت
• مثال روش مستقیم صورت جریان وجوه نقد
• مثال روش غیر مستقیم صورت جریان وجوه نقد

صورت گردش وجوه نقد – صورت منابع و مصارف وجوه نقد همراه با مثال

با سلام به دوستان و کاربران دکتر حساب. وضعیت نقدینگی شرکت یکی از صورتهای‎ مالی بسیار مهمی است که مورد استفاده مدیران یک سازمان قرار می‌گیرد و با عنوان صورت گردش وجوه نقد و یا صورت منابع و مصارف وجوه نقد شناخته می‌شود. صورت گردش وجوه نقد تهیه گردش پولی یک واحد اقتصادی است که به شما می‌گوید که چه میزان وجهی وارد شرکت شده است که با همراه ترازنامه و صورت سود و زیان ارائه می‎گردد. صورت گردش وجوه نقد این اطمینان را به مدیر مالی سازمان می‎دهد که دچار کسری بودجه خواهد شد یا نه و برای ادامه کار پول کافی وجود دارد یا نه. در این مقاله می‌خواهیم شما را با تهیه و تنظیم صورت جریان وجوه نقد یا همان گزارش منابع و مصارف وجوه نقد آشنا کنیم.

قبل از پرداختن به اصل موضوع گردش وجوه نقد اجازه دهید با نگاهی دقیق‌تر، صورت گردش وجوه نقد را مورد بررسی قراردهیم و به اهمیت آن که برای شرکت پی ببریم. سپس به مثالی از صورت جریان وجوه نقد می‌پردازیم و به شما نشان می‌دهیم که چگونه می‌توانید با استفاده از یک الگوی مناسب آن را انجام دهید.

صورت جریان گردش پول (منابع و مصارف وجوه نقد) چیست؟

صورت جریان وجوه نقد یک صورت مالی منظم است که به شما می‎گوید مقدار معینی برای مدت معینی و به چه مقدار پول در اختیار شما می‎باشد. در حالی که صورتهای درآمد ‎(سود و زیان) برای نشان دادن این است که چقدر پول صرف کرده اید و چه مقدار به دست آورده‎ اید ( فروش ). این بسیار خوب و عالی است اما لزوماً به شما نمی‎گوید که به چه میزان و چه مقدار وجهی (پول نقد) را برای یک دوره خاص در دست دارید.

مبنای تعهدی در صورت جریان نقدینگی

در حسابداری و تنظیم صورتهای مالی مانند حساب عملکرد سود و زیان و ترازنامه مبنای تنظیم را بر تعهدی بودن می‎گذاریم. این بدین معنی است که درآمدها و هزینه‎ها هنگام بدست آمدن و یا متحمل شدن ثبت می‎گردد نه وقتی واقعاً پولی به حساب صندوق یا بانک واریز و یا برداشت شده باشد. مثلا وقتی فروش نسیه انجام می‎گردد وجهی به حساب شرکت واریز نمی‎گردد ولی درحساب فروش همان روز می‎بایستی ثبت گردد. مثلاً هزینه خرید یک کالایی که بصورت نسیه انجام شده و در صورت هزینه‎ها ثبت می‎گردد ولی وجهی از صندوق و یا بانک پرداخت نمی‎گردد. پس تفاوت بین روش حسابداری نقدی و حسابداری تعهدی در این است که آنچه به فروش می‎رسد نقداً از طریق بانک یا صندوق پرداخت می‎گردد و روش حسابداری تعهدی برعکس در زمان فروش و یا خرید وجهی دریافت و یا پرداخت نمی‎گردد. بنابرین حتی اگر در حساب سود و زیان که گزارش شده سودی نشان داده شود این بدان معنی نیست که همان سود به صورت نقد در دست بوده باشد. در اینجاست که صورت جریان نقدینگی می‎تواند تعدیلات مورد نیاز را انجام داده و میزان دقیق وجوه در دست و یا در بانک را نشان دهد.

به عنوان مثال هزینه استهلاک داراییها یکی از هزینه‎هایی است که هر ماهه به‌عنوان هزینه ثبت می‎گردد در صورتیکه شما قبلاً هزینه آنرا پرداخته یا خواهید کرد ولی شما آن را بصورت ماهیانه (یا سالیانه) در حساب سود و زیان خود ثبت می‌نمایید تا متوجه شوید که این دارایی در ماه ( یا سال ) چه میزان برای شما هزینه داشته است. ولیکن واقعاً پولی به معنای واقعی از حساب شما خارج نمی‎گردد. صورت منابع و مصارف یا پول که به صورت ماهیانه و یا دوره ای تنظیم می‎گردد وضعیت مالی را برعکس نموده و به شما نشان می‎دهد که به صورت واقعی چه میزان پول در دست دارید نه اینکه در تئوری چه میزان درآمد و یا هزینه کرده اید.

مزایای صورت گردش نقدینگی

یک مدیرمالی یا یک حسابدار متبحر و یا مدیران اجریی که مسئول اداره یک سازمان اقتصادی می‎باشند و از روش سیستم حسابداری تعهدی استفاده می‎نمایند برای موفقیت در اداره بنگاه اقتصادی تحت امر خود به سه دلیل نیاز به صورت گردش نقدینگی دارند حتی بصورت ماهیانه.

1. 1. صورت گردش نقدینگی نشان می‎دهد که شما دقیقاً چه میزان پول نقد در اختیار داشته که از آن می‎توانید استفاده نمایید. این بدین معنی است که با خیال آسوده و بدون ریسک چه چیزی را می‎توانید تهیه نموده و توانایی مالی چه کارهایی را ندارید.
2. صورت گردش نقدینگی به شما تغییر در دارایی ها، بدهی‎ها و حقوق صاحبان سهام را در قالب جریانهای نقدی و وجوه نقد نگه داشته شده نشان می‎دهند. این سه دسته اصلی حسابداری کسب و کار شما هستند و با هم معادله حسابداری را تشکیل می‎دهند که به شما امکان می‎دهد عملکرد خود را اندازه بگیرید.
3. صورت گردش نقدینگی به شما اجازه می‎دهند جریان نقدی آینده را پیش بینی کنید. شما می توانید برای ایجاد پیش بینی جریان پول از صورت‎های جریان نقدی استفاده کنید، بنابراین می‎توانید برای آینده میزان نقدینگی تجارت خود را برنامه‎ریزی کنید. این برای تهیه برنامه های تجاری بلند مدت مهم و بسیار ضرروی است.
4. و از همه مهمتر اگر به دنبال دریافت تسهیلات از بانک و یا وام و یا متقاعد کردن سرمایه گذاران برای جذب سرمایه مورد نیازتان هستید حتماً به داشتن یک روش مطمئن که همانا ارائه صورت گردش حساب نقدینگی هستید.

جریان نقدی منفی در مقابل گردش نقدی مثبت

به هنگامی که صورت جریان نقدینگی در انتها یک عدد منفی را در انتهای صورت نشان دهد، این بدان معنی است که شما در طول دوره حسابداری وجه نقد خود را از دست داده اید یا به عبارت دیگر خرجتان بیشتر از دخلتان بوده. هرچند این وضعیت زیاد نمی‎تواند مطلوب باشد اما با آنالیز و دقت بیشتر ارقام صورت حساب میتوان این عدد منفی را به دلایل منطقی توجیح نمود. یادآوری این نکته حائز اهمیت است که جریان پول نقد بلند مدت و منفی همیشه چیز بدی نیست. به عنوان مثال ممکن است بعضی از ماه ها پول خود را صرف خرید ماشین الات و یا تجهیزات بهتر و با کارایی بیشتر کرده باشید تا بعداً با این سرمایه گذاری در تجهیزات، بتوانید درآمد بیشتری کسب کنید. به عبارت دیگر مجبور به سرمایه گذاری نقدی برای آینده بهتر نموده اید.

و اما وقتی در انتهای اظهارنامه خود یک رقم مثبت دارید، برای آن ماه گردش نقدی مثبت دریافت می کنید. هرچند رقم بدست آمده میتواند خوشحال کننده و بیانگر عملکرد موفقیت آمیز شرکت باشد اما به خاطر داشته باشید، گردش پول مثبت همیشه در دراز مدت چیز خوبی نیست. اگرچه اکنون به شما نقدینگی بیشتری می‎دهد، البته دلایل منفی نیز وجود دارد که می‎توانید از آن پول داشته باشید، برای مثال با گرفتن وام بزرگ برای وثیقه تجارت ناکام خود، کمکهای دولتی برای جلوگیری از ورشکستگی مانند رکودهای اقتصادی. همانند کمکهای این روزهای دولت بابت ویروس کرونا تا موجب گردد شرکتها ورشکست و بسته نشوند. پس باید توجه داشت که در تجزیه و تحلیل صورت گردش نقدینگی به ماهیت آن نیز توجه داشت زیرا جریان مثبت پول مثبت همیشه مثبت نیست.

دریافت اطلاعات و تنظیم صورت های جریان نقدینگی

دریافت اطلاعات و تنظیم صورت منابع و مصارف بستگی به روشهای حسابداری در اختیار گرفته شده دارد. اگر از حسابداری مکانیزه استفاده می‎نمایید بسیار ساده می‎باشد تا اطلاعات را در اکسل انجام می‎دهید، می‎توانید هر ماه صورت های جریان وجوه را بر اساس اطلاعات موجود در صورت‎های درآمد و ترازنامه‎های خود محاسبه کنید. اگر حسابداری به صورت دستی انجام می‎پذیرد و یا از نرم افزارهای دیگر حسابداری استفاده می‎کنید، می‎تواند بر اساس اطلاعاتی که قبلاً در دفاتر کل وارد کرده اید، صورتهای جریان نقدینگی را ایجاد کنید.

بخاطر داشته باشید صورت جریان وجوه نقد در زمانی می‎تواند معتبر باشد که دفاتر حسابداری با هر روشی که تحریر می‎شود چه بصورت دستی، مکانیزه و یا نرم افزار اکسل توسط یک نفر حسابدار با تجربه تنظیم و اجرا گشته باشد. یک حسابدار دوره دیده و با تجربه دقیقاً می‎تواند ارقام مورد لزوم را از دفاتر یا سیستم حسابداری استخراج و صورت گردش نقدینگی را تنظیم نماید. در این صورت است که صورت جریان پولی ( نقدینگی ) می‎تواند تصویر و قابل اعتمادی به شما ارائه نماید.

روش های تهیه و تنظیم صورت جریان وجوه نقد

برای تنظیم و درک بهتر از گردش صورت جریان پول شرکت، می‎توانید یکی از دو روش را انتخاب و انجام دهید. روش مستقیم و غیر مستقیم. در هر حال اصول حسابداری به طور کلی هر دو روش را تایید می‎نماید.

روش مستقیم محاسبه صورت گردش نقدینگی

در این روش شما سابقه ورود وجه نقد را هنگام ورود و خروج از کسب وکار خود جداگانه حفظ می‎نمایید. سپس در پایان هر ماه یا دوره از آن اطلاعات استفاده نموده تا صورت جریان نقدینگی را تنظیم نمایید. روش مستقیم نسبت به روش غیر مستقیم نیازمند نیروی کار و سازماندهی بیشتری است. برای هر تراکنش نقدی نیاز به دریافت و پیگیری دریافت و برای پرداخت وجوه نقد نیز تراکنشها می‎بایستی کنترل و ثبت گردد. این روش مناسب شرکت های نسبتاً بزرگ و امکانات مکانیزه و تراکنشهای کم حجم ولی ارزش بالا می‎باشد مشاغل کوچکتر معمولاً روش غیر مستقیم را ترجیح می‎دهند.

همچنین شایان ذکر است که حتی اگر صورت جریان گردش پول را در زمان واقعی با روش مستقیم ضبط کنید، لازم است از روش غیر مستقیم برای همسان سازی صورت جریان وجوه نقد خود با صورت درآمد خود استفاده کنید. بنابراین، معمولاً می‎توانید انتظار داشته باشید که روش مستقیم بیش از روش غیرمستقیم طولانی تر گردد.

روش غیرمستقیم محاسبه صورت جریان نقدینگی

در غیر مستقیم به معاملات ثبت شده در صورت حساب سود وزیان خود توجه می‎کنیم. سپس برخی از آنها را در نظر نگرفته و از حساب عملکرد سود وزیان حذف نموده و یا در نظر نمی‎گیریم تا بتوانیم سرمایه در گردش خودمان را ببینیم. مثلا استهلاک دارائیها که برای یک دوره بار مالی ندارد یا ذخایر و غیره که بار مالی یک دوره را ندارد. بطور کلی معاملات و یا تراکنشهایی که بیانگر حرکت نقدی نیست حذف می‎گردد. از آنجا که این روش ساده تر است، بسیاری از مشاغل کوچک این رویکرد را بیشتر ترجیح می‎دهند. حال با استفاده از مثالهای زیر از روش غیر مستقیم استفاده نموده و محاسبه صورت منابع و مصارف یک شرکت را انجام میدهیم.

نحوه تهیه و تنظیم صورت گردش وجوه نقد

شما برای ایجاد صورت جریان وجوه نقد خود از اطلاعات موجود در صورت سود و زیان و ترازنامه استفاده می‎کنید. صورت درآمد به شما این امکان را می دهد تا بدانید که چگونه پول تجارت وارد شرکت شده یا از آن خارج شده است، در حالی که ترازنامه نشان می دهد که چگونه این معاملات بر حسابهای مختلفی تأثیر می گذارد مانند حساب های دریافتنی، موجودی انبار و حساب های قابل پرداخت. بنابرین روند انجام و تنظیم صورت گردش نقدینگی با استفاده از حساب عملکرد و تغییرات انجام شده بین دو دوره ترازنامه به صورت ذیل انجام میگیرد.

صورت عملکرد حساب سود وزیان + تغییرات بین دو دوره ترازنامه = صورت منابع و مصارف

مثال صورت گردش نقدینگی

صورت گردش وجوه نقد (صورت منابع و مصارف وجوه نقد) شرکت تولیدی و صنعتی چمن آرا برای ماه منتهی به ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۸

نقدینگی حاصل از حساب عملکرد تامین مالی مستقیم و غیرمستقیم سود وزیان
خالص درآمد	۶۰،۰۰۰،۰۰۰
اضافه میگردد منابع حاصل از عملیات:
( برگشت از حساب سود وزیان ) – استهلاک	۲۰،۰۰۰،۰۰۰
افزایش در حسابهای پرداختنی ( ترازنامه)	۱۰،۰۰۰،۰۰۰
جمع منابع وجوه نقدینگی حاصل از عملیات شرکت	۹۰،۰۰۰،۰۰۰
کسر میگردد : مصارف از منابع موجود :
افزایش در حسابهای دریافتنی – بدهکاران	(۲۰،۰۰۰،۰۰۰)
افزایش در حساب انبار	(۳۰،۰۰۰،۰۰۰)
جمع مصارف حاصل از عملیات شرکت	(۵۰،۰۰۰،۰۰۰)
مانده خالص نقد حاصل از عملیات مالی شرکت	۴۰،۰۰۰،۰۰۰
کسر میگردد: سرمایه گذاری – خرید ماشین الات	(۵،۰۰۰،۰۰۰)
اضافه میگردد: سود سهام دریافتی	۷،۵۰۰،۰۰۰
خالص نقدینگی	۴۲،۵۰۰،۰۰۰

در اینجا کمی اطلاعات از اینکه چه چیزهایی در مورد جریان نقدینگی یا صورت منابع و مصارف را بایستی بدانیم را بدست آوردیم. مبالغ داخل پرانتز باعث کاهش نقدینگی و خارج از آن باعث افزایش نقدینگی می‎گردد. مثلا وقتی می‎بینیم مبلغ ۳۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال در ترازنامه به موجودی انبار اضافه شده بدین معنی است که این مبلغ بابت خرید مواد یا کالا مصرف شده و از موجودی نقدی کسر گردیده است. اما مبالغ خارج از پرانتز بدین معنی است که موجودی نقدی را افزایش میدهد. مثلا مبلغ ۲۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال بابت استهلاک هزینه ای برای صورت حساب سود و زیان است ولی نقدینگی را کاهش نمی‎دهد. بنابرین ما آن را به درآمد خالص اضافه میکنیم.

تحلیل صورت جریان وجوه نقد

توجه داشته باشید که حساب منابع و مصارف به سه بخش تقسیم شده است :

۱ – جریان نقدینگی در نتیجه فعالیتهای عملیاتی شرکت.

۲ – جریان نقدینگی ناشی از سرمایه گذاری های شرکت.

۳ – جریان نقدینگی درنتیجه فعالیتهای تامین مالی برای شرکت.

در جریان فعالیت روزمره هرکدام از این سه بخش اثراتی در ورود و خروج نقدینگی شرکت دارند که به اختصار توضیحاتی خدمت دوستان ارائه می‌شود.

جریان نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی

درطول فعالیت منظم مشاغل وجوه اصلی کسب وکار اعم از درآمد و یا هزینه اصلی ترین راه کسب و کار با فروش کالا و خدمات برای کسب درآمد است. مثلا در یک فروشگاه پیتزا فروشی فعالیتهای عملیاتی شامل فروش به صورت نقدی و خرید مواد اولیه نیز به صورت نقدی انجام می‎گیرد. در حالیکه در کسب و کارهای بزرگتر این عملیات گسترده تر بوده و عملیات خرید و فروش به صورت گاهاً نسیه انجام می‎پذیرد .

جریان نقدینگی ناشی از سرمایه تامین مالی مستقیم و غیرمستقیم گذاری های شرکت

در این قسمت شرکت با خرید ماشین الات، تجهیزات، املاک و مستغلات و یا محصولاتی که به راحتی می‎توان آن را به پول نقد تبدیل نمود وجوه نقد خود را صرف می‎نماید. این گونه سرمایه گذاریها به داراییهای شرکت افزوده شده ولی درعین حال نقدینگی شرکت را کاهش خواهد داد.

جریان نقدینگی درنتیجه فعالیتهای تامین مالی برای شرکت

در بسیاری از شرکتها یکی از راههای تامین سرمایه برای فعالیت‎های شرکت دریافت تسهیلات یا وام از بانکها و یا خرید به صورت نسیه ( بصورت اعتباری ) می‎باشد. در اینصورت وقتی از این تسهیلات استفاده کنیددر واقع به نقدینگی خود اضافه می‎نمایید و زمانی که این دیون خود را پرداخت کنید باعث خروج نقدینگی و در نتیجه مصرف وجوه نقد می‌گردد.

در پایان یک مثال دیگر برای روشن شدن صورت جریان وجوه نقد و یا صورت منابع و مصارف وجوه نقد بصورت مستقیم و غیر مستقیم بیان می‌گردد.