رواج سفته‌بازی در بازار ارز
درباره این مساله یکی از فعالان بازار ارز در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، اظهارداشت: پس از صحبت‌‌های رئیس کل بانک مرکزی مبنی بر افزایش عرضه ارز با توجه به گشایش‌های جدید ارزی، قیمت‌ها در بازار تا حدودی تعدیل شد اما به دلیل عدم تحقق این امر، امروز مجددا قیمت‌ها رشد کرد.
وی با بیان اینکه بازار از دست صرافی‌ها خارج شده است، تصریح کرد: هم‌اکنون در بازار معاملات کاغذی انجام می‌شود و در واقع بخشی از خرید و فروش‌ها به هیچ وجه واقعی نیست و با هدف سفته بازی انجام می‌شود.
این صراف با بیان اینکه در بازار سفته بازی اسکناس وجود ندارد، افزود: بدون جابه‌جایی سفته بازی در بازار ارز ارز، خرید فروش شده و قیمت‌ها تغییر می‌یابد و از محل این تغییرات قیمتی سود عاید دلالان می‌شود.
این فعال بازار ارز با اشاره به تجربه موفق کد رهگیری در معاملات مسکن،گفت: بانک مرکزی برای ساماندهی بازار ارز و جمع‌آوری بازار دلالی می‌تواند از این روش استفاده کرده و لازمه هر معامله قانونی ارز، صدور کد رهگیری باشد.
وی تصریح کرد: در صورتی که بانک مرکزی در روزهای آینده، عرضه ارز را تقویت کند، می‌توان به کاهش قیمت ارز امیدوار بود.
به گزارش فارس، هم‌اکنون دلار ۳۳۱۰ تومان، یورو ۴۵۵۰ تومان و درهم ۸۹۸ تومان عرضه می‌شود.
جدیدترین تحلیل از قیمت دلار در هفته پیش رو +آمار
نشانه‌ها برای پیش‌بینی چنین روزی در اقتصاد کشور بسیار بود و فعالان اقتصادی و تحلیلگران نیز بارها بر آن تاکید کرده بودند با وجود پیش‌بینی دلار با قیمت بیش از ۳۵ هزار تومان در روز شنبه ۱۴ آبان باید دید آیا دولت، سیاست تاثیرگذار و بلندمدتی برای قیمت این اسکناس آمریکایی دارد؟
به گزارش سایت دیده‌بان ایران؛ در حالی دومین هفته آبان ۱۴۰۱ را پشت سر می‌گذاریم که قیمت دلار به بالاترین نرخ خود طی سال‌های گذشته رسیده است. سقف‌شکنی دلار که با وجود استدلال‌های قوی تحلیلگران بازارهای مالی، پیش‌بینی شده بود در حالی به کانال ۳۵ هزار تومان رسیده که شواهد حاکی از فروش ارزهای خانگی به امید سود بیشتر است.
به نظر می‌رسد باور سناریوی قدیمی افزایش قیمت ارز به امید مهار بازار و جمع‌آوری دلارهای خانگی برخی را بر آن داشته تا از افزایش قیمت دلار بیشترین سود را نصیب خود کنند.
چرا دلار گران شد؟
افزایش ۲۰ درصدی ارزش دلار به نسبت سایر ارزها در سطح بین‌المللی، تورم ۵۰ درصدی داخلی،اعتراضات اجتماعی در بیش از ۴۰ روز گذشته،اخبار پی‌در‌پی مبنی بر تحریم‌های جدید ایران از سوی کشورهای اروپایی و آمریکا، تهدید‌های برخی کشورهای همسایه و از همه مهمتر اخبار نامساعد سیاسی مبنی بر توقف مذاکرات هسته‌ای برجام در شرایطی دست به دست هم داد که سیاست ارزپاشی بانک مرکزی فنر فشرده دلار را در دستانش داشت.
قیمت دلار در هفته‌ای که گذشت وارد محدوده ۳۳ سپس ۳۴ هزار تومانی شد و برای دلار فردایی نیز دلار ۳۵ هزار تومانی پیش‌بینی شده است.
روز چهارشنبه در شرایطی که بازار ارز تحت تأثیر موارد ذکر شده در نیمه کانال ۳۴ هزار تومانی قرار گرفت، تقاضای دلار سهمیه‌ای به خاطر اختلاف نرخ دلار آزاد و توافقی بالا رفت.
تحلیلگران این رویداد را به خاطر گپ به وجود آمده میان دو بازار توافقی و آزاد استدلال کردند، زیرا سودی که از اختلاف قیمت دو بازار به وجود آمده بود تقاضای سفته بازی را در بازار روز قبل تشدید کرد. اما صبح روز پنجشنبه ۱۲ آبان بازارساز در مقابل سرکشی‌های بازار آزاد سعی کرد با افزایش نرخ توافقی دلار تقاضای سفته بازی در بازار ارز را مهار کند. به همین دلیل نرخ ارز سهمیه‌ای در بازار معاملات آزاد به بیش از ۳۳ هزار تومان رسید.
پیش‌بینی تحلیلگران بازار چه بود؟
در ماههای گذشته روند صعودی دلار و تلاش بازارساز برای مهار قیمت دلار از سوی بسیاری از کارشناسان پیش‌بینی شده بود برخی از این اظهارنظرها را می‌خوانید:
حمیدرضا جیهانی، کارشناس بازارهای مالی به عدم اطمینان روانی و تمایل برای خروج ارز و سرمایه از کشور اشاره کرده بود که بازار دلار را تحت فشار قرار داده است. او روند قیمت دلار را صعودی دانسته و به تلاش دولت برای ثبات قیمت دلار تاکید کرده بود. به اعتقاد جیهانی اگر دخالت نهادهای بازارساز بر قیمت‌ها نباشد قیمت دلار روند صعودی خواهد داشت.
برزو حق‌شناس، کارشناس بازارهای مالی با این عنوان که دولت نمی‌خواهد در شرایط موجود کشور، قیمت دلار بشکند بنابراین ارز وارد بازار کرده با انتقاد از هدر دادن منابع و ادامه سیاست‌های اشتباه دولت‌ها گفته بود: «دولت در حال تثبیت وضعیت موجود است و فنر دلار در دستانش است در حالی که با توجه به تورم، ارزش ذاتی دلار ۳۲ و ۳۳ هزار تومان نیست و باید دید توانایی بانک مرکزی برای ادامه این سیاست غلط تا کجا ادامه دارد و چقدر است.»
جواد فلاحیان، کارشناس بازارهای مالی نیز با تاکید بر اینکه فنر دلار و طلا به صورت عمده در دستان دولت است و باید ببینیم دولت تا کجا قادر خواهد بود این بازار را کنترل کند. تاکید داشت: سیاست دولت فعلی مانند دولت‌های قبل است یعنی کنترل بازار با ارزپاشی، خبردرمانی و کنترل قیمت از طریق صرافی‌های دولتی. اما در مقطعی دولت دیگر توان ندارد و فنر رها می‌شود و قیمت‌ها رشد می‌کند.
میثم رادپور، کارشناس بازارهای مالی ضمن تاکید بر نقش تورم بر بازار ارز به رکوردهای بالای ۴۰ و ۵۰ درصدی تورم داخلی اشاره کرده بود. او درباره پیش‌بینی قیمت دلار به تجارت‌نیوز گفته بود:«بازار ارز نجابت به خرج داده و تا حدودی عقب‌تر از تورم است. ما در اقلام مصرفی خانوار، صندوق‌های سرمایه‌‌ای و تمامی بخش‌های بازار و اقتصاد، تورم افسارگسیخته‌ای را شاهد هستیم اما مدتی است بازار ارز جابه‌جایی چندان جدی و عمده‌ای نداشته است.»
علی‌اصغر سمیعی رئیس کانون صرافان تهران با اشاره به نقش تورم بر قیمت دلار از تفاوت قیمت واقعی دلار با آنچه در بازار می‌بینیم گفته بود او نقش بازارساز در مهار قیمت دلار را حرکتی خارج از قواعد اقتصاد عنوان کرده بود.«قیمت‌سازی و تعیین قیمت غیرواقعی دلار از اقدامات دولت است.»
فردین آقا‌بزرگی کارشناس بازار سرمایه دولت را تنها بازیگر بازار ارز در کشور خوانده بود و با تاکید بر اینکه با خبردرمانی بازار ارز کنترل شدنی نیست گفته بود «قیمت دلار با توجه به تورم ۴۰ درصدی بالاتر از رقم کنونی است و دولت به هر ابزار ممکنی تا الان مانع تحقق قیمت دلار واقعی شده است.»
تقویت درآمدهای ارزی در دیدرس نیست
اما پدرام سلطانی، فعال اقتصادی بعد از ورود دلار به کانال ۳۴ هزار تومانی در حساب توییتری خود نوشت:«از آخرین جهش نرخ ارز در نیمه نخست ۱۳۹۹ تا پایان مهر امسال حدود ۱۰۰ درصد تورم به اقتصاد ایران تحمیل شده و نقدینگی ۸۶ درصد رشد کرده. تقویت درآمدهای ارزی کشور نیز با تعلیق مذاکرات در دیدرس نیست. نوسانی که در نرخ ارز افتاده برای «اهل فهم» اصلاً نشانه خوبی نیست.»
نشانه‌ها برای پیش‌بینی چنین روزی در اقتصاد کشور بسیار بود و فعالان اقتصادی و تحلیلگران نیز بارها بر آن تاکید کرده بودند با وجود پیش‌بینی دلار با قیمت بیش از ۳۵ هزار تومان در روز شنبه ۱۴ آبان باید دید آیا دولت، سیاست تاثیرگذار و بلندمدتی برای قیمت این اسکناس آمریکایی دارد؟
رییس کانون صرافان: سفته‌بازی در بازار ارز تمام شد
رییس شورای عالی کانون صرافان ایرانیان از رقم ورودی بازار متشکل ارزی برای صرافان انتقاد و در عین حال به دلایل کاهش قیمت ارز در هفته‌های اخیر اشاره کرد.
رییس شورای عالی کانون صرافان ایرانیان از رقم ورودی بازار متشکل ارزی برای صرافان انتقاد و در عین حال به دلایل کاهش قیمت ارز در هفته‌های اخیر اشاره کرد.
به گزارش تین نیوز به نقل از ایسنا، کامران سلطانی‌زاده امروز (دوشنبه) در نشستی خبری در خصوص دلایل کاهش قیمت ارز، اظهار کرد: با مدیریت بانک مرکزی و همکاری صرافی‌ها وضعیت بازار ارز در ماههای اخیر مطلوب بوده و تقاضای کاذب از این بازار خارج شده است.
وی با بیان اینکه سفته‌بازی در بازار ارز دیگر وجود ندارد، گفت: سیاست‌های اخیر بانک مرکزی منجر به خروج مصرف‌کننده‌های غیرضروری از بازار ارز شده و در حال حاضر فقط مصرف‌کننده واقعی در بازار است.
رئیس شورای عالی کانون صرافان ایرانیان افزود: از سوی دیگر بانک مرکزی مانند گذشته در قیمت عرضه ارز دخالت نمی‌کند و قیمت فعلی، قیمتی است که بر اساس عرضه و تقاضا در بازار مشخص می‌شود؛ به عبارت دیگر همان ارزی که از سوی صادرکننده وارد کشور می‌شود، به متقاضیان نیز به فروش می‌رسد.
سلطانی‌زاده با اشاره به محدودیت در سقف خرید ارز از سوی بانک مرکزی، تصریح کرد: برخی افراد که مصرف‌کننده اصلی ارز هم نبودند، با خرید و فروش حجم زیادی از ارز، مشکل ایجاد می‌کردند که این مشکل نیز اکنون وجود ندارد.
وی همچنین درخصوص جلوگیری از معاملات ارز در بازارهای غیر رسمی و فضای مجازی، اظهار کرد: قیمت‌گذاری و خرید و فروش ارز در فضای مجازی سبب می‌شد تا در بازار ایجاد تقاضای کاذب شود که نهادهای نظارتی، پلیس فتا و نهادهای امنیتی با کانال‌هایی که در فضای مجازی خرید و فروش ارز انجام می‌دادند، برخورد کردند.
رییس شورای عالی کانون صرافان ایرانیان با اشاره به محدودیت تعداد دفعات خرید ارز در سامانه سنا، گفت: در حال حاضر مشکلی که در بازار ارز داریم این است که هر مسافری اگر یک‌بار در سامانه سنا برای خرید ارز اقدام کند و کمتر از ۲۰۰۰ یورو بخرد، دیگر نمی‌تواند به سقف خرید ۲۰۰۰ یورو خود برسد.
سلطانی‌زاده افزود: بنابراین متقاضیان ارز یا باید همه ارز خود را یک‌جا بخرند، در غیر این صورت حتی با خرید ۱۰۰ دلار هم کد ملی‌شان قفل می‌شود و نمی‌توانند دیگر خرید کنند.
وی ابراز امیدواری کرد که بانک مرکزی این موضوع را پیگیری کرده و مدیریت مناسب را در این باره انجام دهد و گفت: هنوز بانک مرکزی ارتباطی با ما در مورد تامین ارز اربعین نداشته، اما امیدوارم که همکاری لازم و هماهنگی در زمان مناسبی انجام شود تا شاهد مشکلات سال گذشته نباشیم.
رییس شورای عالی کانون صرافان ایرانیان با بیان اینکه بازار متشکل ارزی یک شرکت غیردولتی است که مدیریت خاص دارد، تصریح کرد: این‌گونه شرکت‌ها معمولا هزینه خود را از سود انجام معاملات در بازار تامین می‌کنند و بخشی که صراف‌ها اندکی با آن مشکل دارند بحث ورودیه بازار است که مشخص نیست چه مقدار از آن بازار درآمد کسب خواهند کرد؟
سلطانی‌زاده با بیان اینکه بازارها معمولا ورودیه ندارند، اظهار کرد: اگر بخواهیم بازاری ایجاد کنیم که موفق باشد باید برای آن مشوق بگذاریم، اما ورودیه ۲۵ میلیون تومانی برای صرافان مشوق نیست، بلکه زیاد و بازدارنده است.
جدیدترین تحلیل از قیمت دلار در هفته پیش رو +آمار
نشانه‌ها برای پیش‌بینی چنین روزی در اقتصاد کشور بسیار بود و فعالان اقتصادی و تحلیلگران نیز بارها بر آن تاکید کرده بودند با وجود پیش‌بینی دلار با قیمت بیش از ۳۵ هزار تومان در روز شنبه ۱۴ آبان باید دید آیا دولت، سیاست تاثیرگذار و بلندمدتی برای قیمت این اسکناس آمریکایی دارد؟
به گزارش سایت دیده‌بان ایران؛ در حالی دومین هفته آبان ۱۴۰۱ را پشت سر می‌گذاریم که قیمت دلار به بالاترین نرخ خود طی سال‌های گذشته رسیده است. سقف‌شکنی دلار که با وجود استدلال‌های قوی تحلیلگران بازارهای مالی، پیش‌بینی شده بود در حالی به کانال ۳۵ هزار تومان رسیده که شواهد حاکی از فروش ارزهای خانگی به امید سود بیشتر است.
به نظر می‌رسد باور سناریوی قدیمی افزایش قیمت ارز به امید مهار بازار و جمع‌آوری دلارهای خانگی برخی را بر آن داشته تا از افزایش قیمت دلار بیشترین سود را نصیب خود کنند.
چرا دلار گران شد؟
افزایش ۲۰ درصدی ارزش دلار به نسبت سایر ارزها در سطح بین‌المللی، تورم ۵۰ درصدی داخلی،اعتراضات اجتماعی در بیش از ۴۰ روز گذشته،اخبار پی‌در‌پی مبنی بر تحریم‌های جدید ایران از سوی کشورهای اروپایی و آمریکا، تهدید‌های برخی کشورهای همسایه و از همه مهمتر اخبار نامساعد سیاسی مبنی بر توقف مذاکرات هسته‌ای برجام در شرایطی دست به دست هم داد که سیاست ارزپاشی بانک مرکزی فنر فشرده دلار را در دستانش داشت.
قیمت دلار در هفته‌ای که گذشت وارد محدوده ۳۳ سپس ۳۴ هزار تومانی شد و برای دلار فردایی نیز دلار ۳۵ هزار تومانی پیش‌بینی شده است.
روز چهارشنبه در شرایطی که بازار ارز تحت تأثیر موارد ذکر شده در نیمه کانال ۳۴ هزار تومانی قرار گرفت، تقاضای دلار سهمیه‌ای به خاطر اختلاف سفته بازی در بازار ارز نرخ دلار آزاد و توافقی بالا رفت.
تحلیلگران این رویداد را به خاطر گپ به وجود آمده میان دو بازار توافقی و آزاد استدلال کردند، زیرا سودی که از اختلاف قیمت دو بازار به وجود آمده بود تقاضای سفته بازی را در بازار روز قبل تشدید کرد. اما صبح روز پنجشنبه ۱۲ آبان بازارساز در مقابل سرکشی‌های بازار آزاد سعی کرد با افزایش نرخ توافقی دلار تقاضای سفته بازی در بازار ارز را مهار کند. به سفته بازی در بازار ارز همین دلیل نرخ ارز سهمیه‌ای در بازار معاملات آزاد به بیش از ۳۳ هزار تومان رسید.
پیش‌بینی تحلیلگران بازار چه بود؟
در ماههای گذشته روند صعودی دلار و تلاش بازارساز برای مهار قیمت دلار از سوی بسیاری از کارشناسان پیش‌بینی شده بود برخی از این اظهارنظرها را می‌خوانید:
حمیدرضا جیهانی، کارشناس بازارهای مالی به عدم اطمینان روانی و تمایل برای خروج ارز و سرمایه از کشور اشاره کرده بود که بازار دلار را تحت فشار قرار داده است. او روند قیمت دلار را صعودی دانسته و به تلاش دولت برای ثبات قیمت دلار تاکید کرده بود. به اعتقاد جیهانی اگر دخالت نهادهای بازارساز بر قیمت‌ها نباشد قیمت دلار روند صعودی خواهد داشت.
برزو حق‌شناس، کارشناس بازارهای مالی با این عنوان که دولت نمی‌خواهد در شرایط موجود کشور، قیمت دلار بشکند بنابراین ارز وارد بازار کرده با انتقاد از هدر دادن منابع و ادامه سیاست‌های اشتباه دولت‌ها گفته بود: «دولت در حال تثبیت وضعیت موجود است و فنر دلار در دستانش است در حالی که با توجه به تورم، ارزش ذاتی دلار ۳۲ و ۳۳ هزار تومان نیست و باید دید توانایی بانک مرکزی برای ادامه این سیاست غلط تا کجا ادامه دارد و چقدر است.»
جواد فلاحیان، کارشناس بازارهای مالی نیز با تاکید بر اینکه فنر دلار و طلا به صورت عمده در دستان دولت است و باید ببینیم دولت تا کجا قادر خواهد بود این سفته بازی در بازار ارز بازار را کنترل کند. تاکید داشت: سیاست دولت فعلی مانند دولت‌های قبل است یعنی کنترل بازار با ارزپاشی، خبردرمانی و کنترل قیمت از طریق صرافی‌های دولتی. اما در مقطعی دولت دیگر توان ندارد و فنر رها می‌شود و قیمت‌ها رشد می‌کند.
میثم رادپور، کارشناس بازارهای مالی ضمن تاکید بر نقش تورم بر بازار ارز به رکوردهای بالای ۴۰ و ۵۰ درصدی تورم داخلی اشاره کرده بود. او درباره پیش‌بینی قیمت دلار به تجارت‌نیوز گفته بود:«بازار ارز نجابت به خرج داده و تا حدودی عقب‌تر از تورم است. ما در اقلام مصرفی خانوار، صندوق‌های سرمایه‌‌ای و تمامی بخش‌های بازار و اقتصاد، تورم افسارگسیخته‌ای را شاهد هستیم اما مدتی است بازار ارز جابه‌جایی چندان جدی و عمده‌ای نداشته است.»
علی‌اصغر سمیعی رئیس کانون صرافان تهران با اشاره به نقش تورم بر قیمت دلار از تفاوت قیمت واقعی دلار با آنچه در بازار می‌بینیم گفته بود او نقش بازارساز در مهار قیمت دلار را حرکتی خارج از قواعد اقتصاد عنوان کرده بود.«قیمت‌سازی و تعیین قیمت غیرواقعی دلار از اقدامات دولت است.»
فردین آقا‌بزرگی کارشناس بازار سرمایه دولت را تنها بازیگر بازار ارز در کشور خوانده بود و با تاکید بر اینکه با خبردرمانی بازار ارز کنترل شدنی نیست گفته بود «قیمت دلار با توجه به تورم ۴۰ درصدی بالاتر از رقم کنونی است و دولت به هر ابزار ممکنی تا الان مانع تحقق قیمت دلار واقعی شده است.»
تقویت درآمدهای ارزی در دیدرس نیست
اما پدرام سلطانی، فعال اقتصادی بعد از ورود دلار به کانال ۳۴ هزار تومانی در حساب توییتری خود نوشت:«از آخرین جهش نرخ ارز در نیمه نخست ۱۳۹۹ تا پایان مهر امسال حدود ۱۰۰ درصد تورم به اقتصاد ایران تحمیل شده و نقدینگی ۸۶ درصد رشد کرده. تقویت درآمدهای ارزی کشور نیز با تعلیق مذاکرات در دیدرس نیست. نوسانی که در نرخ ارز افتاده برای «اهل فهم» اصلاً نشانه خوبی نیست.»
نشانه‌ها برای پیش‌بینی چنین روزی در اقتصاد کشور بسیار بود و فعالان اقتصادی و تحلیلگران نیز بارها بر آن تاکید کرده بودند با وجود پیش‌بینی دلار با قیمت بیش از ۳۵ هزار تومان در روز شنبه ۱۴ آبان باید دید آیا دولت، سیاست تاثیرگذار و بلندمدتی برای قیمت این اسکناس آمریکایی دارد؟
سفته بازی در بازار ارز
روز گذشته، همزمان با رشد 100 توماني نرخ ارز در بازار آزاد كه با عبور دلار از كانال 18هزار توماني همراه شد، گروهي از معترضاني كه معتقد بودند پس از واريز وجه ريالي ارز مورد‌نياز خود از سامانه نيما، ارزي دريافت نكرده‌اند، مقابل ساختمان اصلي بانك مركزي در خيابان ميرداماد تهران تجمع كردند و عليه رييس كل اين بانك شعارهايي دادند. معترضان در شعارهاي خود كه روي پلاكاردهايي نوشته شده بود، خواستار استعفاي رييس كل بانك مركزي شدند. حاضران در تجمع ديروز مي‌گفتند كه مبلغ خريد ارز را براي واردات به صرافي‌ها واريز كرده‌اند اما بعد از مدت‌ها هنوز ارز معادل آن را دريافت نكرده‌اند. آن‌گونه كه سايت گسترش‌نيوز، وابسته به وزارت صنعت، معدن و تجارت نوشته، در ميان افراد معترض عده‌اي از چند صرافي كه به واسطه بانك مركزي ليست و معرفي شده بودند، نام بردند كه نام يك بانك دولتي نيز در ميان آنها به گوش مي‌رسيد. يكي از معترضان مرد جواني است كه ۳۰۰ ميليون ارز نيمايي خريداري كرده اما هنوز ارز معادل آن را دريافت نكرده است. او خود را از اعضاي يك شركت توليدي معرفي مي‌كند. خانم جوان ديگري حدودا ۳۵ ساله از مبلغ ۷ ميليارد تومان صحبت كرده و مدعي شده كه اين مبلغ ارز نيمايي جهت خريد برنج از هند و پاكستان بوده است. به گفته معترضان، اغلب آنها توليدكنندگاني هستند كه ارز نيمايي خريداري كرده‌اند اما پس از ۶ ماه نه تنها هنوز ارز خود را دريافت نكرده‌اند بلكه هيچ پاسخي از سوي مسوولان بانك و صرافي‌هاي مشخص شده از سوي بانك مركزي دريافت نكرده‌اند.
پيش‌تر رييس اتاق بازرگاني تهران گفته بود كه خريد ارز از طريق سامانه نيما در دو ماه نخست سال ۱۳۹۹ نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود ۶۲درصد كاهش يافته است. همچنين، فروش ارز در اين سامانه در مدت مشابه سال جاري افتي ۵۰درصدي را نشان داده است.
«نيما» چيست و چه كاركردي دارد؟
«نيما» سامانه‌اي است كه نام آن مخفف «نظام يكپارچه معاملات ارزي» است. اين سامانه تقريبا دو سال پيش و در زمان رياست ولي‌الله سيف بر بانك مركزي با هدف آنچه «ايجاد راهكار امن براي تامين ارز و فضاي مناسب براي خريداران و فروشندگان» خوانده شده بود، راه‌اندازي شد. ارديبهشت ماه سال 97، زماني بود كه اقتصاد ايران يكي از شديدترين دوران نوسانات ارزي را تجربه مي‌كرد و بانك مركزي كه پيش از اين ساز و كار تخصيص ارز 4200 توماني را براي كالاهاي اساسي ايجاد كرده بود، با راه‌اندازي سامانه «نيما» به دنبال تامين ارز آن دسته از واردكنندگاني بود كه براي تامين ارز مورد‌نياز خود راهي جز مراجعه به بازار آزاد و خريد ارز با قيمت‌هاي بالاتر نداشتند. از اين رو سياستگذار پولي كشور به دنبال آن بود كه متقاضيان خريد ارز در اين سامانه (ارز نيمايي) درخواست خود را در يك سيستم يكپارچه با فروشندگان ارز مطرح كنند و فروشنده يا در واقع همان صرافي كه تمايل به ارايه خدمات به آنها دارد، پيشنهاد خريدار ارز را پاسخ دهد. در اين سيستم، واردكنندگان براي تامين ارز كالاي وارداتي به عنوان متقاضي خريد ارز و تمام صرافي‌ها به عنوان فروشنده ارز ايفاي نقش مي‌كنند.
اين دومين‌باري است كه متقاضيان ارز با قيمت پايين‌تر از نرخ بازار آزاد مقابل بانك مركزي دست به تجمع مي‌زنند. اسفند سال گذشته هم تجمع اعتراضي مشابهي مقابل ساختمان شيشه‌اي ميرداماد، برگزار شده بود كه در آن تجمع هم معترضان به تخصيص نيافتن ارز مورد نياز خود با وجود پرداخت معادل ريالي آن اعتراض داشتند. آن تجمع هم در حالي برگزار شد كه قيمت دلار پس از يك دوره آرامش سه ماهه، در بازار با نوساناتي همراه شد.
ريشه اين اعتراضات به تابستان سال گذشته مي‌رسد كه شايعاتي مبني بر «اختلاس در سامانه نيما» تخلف چند صد ميليارد توماني در اين سامانه و كلاهبرداري دلالان از ده‌ها واردكننده به گوش مي‌رسيد. در آن زمان برخي رسانه‌ها از «خالي‌فروشي» تعدادي از صرافي‌هاي اين سامانه خبر داده و گزارش كرده بودند كه «مكانيسم كاركردي اين سيستم باعث شده صرافي‌ها بدون اينكه ارز دراختيار داشته باشد، بتوانند تعداد بالايي از درخواست‌هاي واردكنندگان را به طور غيرواقعي بپذيرند.»
اما صمد كريمي، مدير اداره صادرات بانك مركزي درباره اين شايعات گفته بود: «صادركنندگان منابع ارزي خود را در بازار دوم عرضه مي‌كنند و بانك‌ها و صرافي‌ها نسبت به خريد آن اقدام مي‌كنند. در اين فرآيند اغلب صرافي‌ها ريال را از واردكننده دريافت و به صادركننده پرداخت مي‌كنند. صادركننده نيز نسبت به پرداخت ارز براساس رويه‌هاي متعارف اقدام مي‌كند. در مورد اخير صادركننده مدنظر نتوانسته به‌موقع تعهدات خود را به صورت كامل انجام دهد.» به گفته او «معاملات در بازار دوم براساس قواعد و ضوابط مشخص انجام پذيرفته است و سامانه نيما نقشي در پوشش ريسك‌هاي مالي و غيرمالي ناشي از رفتار كارگزاران، واردكنندگان و صادركنندگان ندارد، به‌طوري كه طرفين معامله بايد پس از اطمينان سفته بازی در بازار ارز از صحت و سقم اطلاعات موضوع معامله مبلغ نرخ ارز معادل ريالي و نحوه تسويه ارزي مبادرت به انجام معامله نمايند، به عبارت ديگر بانك مركزي مسوول عدم ايفاي تعهدات طرفين معامله در بازار دوم نيست.» هر چند اين اظهارات با واكنش منفي كساني روبه‌رو است كه پول خود را در سامانه «نيما» صرف خريد ارز كرده‌اند. آنها مي‌گويند به اعتبار بانك مركزي به عنوان بالاترين نهاد سياستگذار پولي وارد اين سيستم شده و درخواست ارز كرده‌اند و بانك مركزي نيز بايد مسووليت كاركرد صرافي‌هايي كه ريال گرفته‌اند و دلاري تحويل نداده‌اند به عهده بگيرد.
در همين حال، برخي گمانه‌زني‌ها برگزاري اين تجمع در آستانه ورود نرخ دلار به كانال 18 هزار تومان را با فشار به سياستگذار پولي در جهت به‌هم ريختن بازار ارز بي‌ارتباط نمي‌دانند. برخي كارشناسان به مديريت بازار ارز در ماه‌هاي گذشته كه با حدف سفته‌بازي از بازار ارز همراه بوده اشاره كرده و معتقدند همزماني رويدادهاي افزايش نرخ ارز و تجمع‌هاي اينچنيني، شرايط را براي به‌هم ريختگي بازار آزاد ارز فراهم مي‌كند. اين استدلال همزمان با رشد آرام قيمت دلار در بازار مطرح مي‌شود. رييس كنوني بانك مركزي، 21 ماه است كه در حال فعاليت است. در زمان آغاز به كار او، نرخ دلار در كانال 18 هزار توماني بود و حتي ساعاتي پيش از انتصاب او، كانال 19 هزار توماني را نيز لمس كرد. حالا و در جريان تجمعات اعتراضي برخي خريداران ارز از سامانه نيما، سفته‌بازي و دلالي در بازار غيررسمي ارز نيز اوج گرفته است. در دوره مديريت پيشين بانك مركزي، اولين و در اولويت‌ترين ساز و كار مديريت بازار، تزريق ارز با نرخ ترجيحي به بازار غيررسمي بوده است. اتفاقي كه در اين 21 ماه متوقف شده و جز موارد ضروري، اجازه تخصيص ارز به واردات بسياري از كالاها داده نمي‌شود. تحليلگران اقتصادي اعتقاد دارند كه يكي از مهم‌ترين اتفاقاتي كه سبب شد در روزهاي اخير قيمت ارز دستخوش افزايش شود، به اعلام تصميم بانك‌ها براي كاهش نرخ سود بانكي بازمي‌گردد؛ چراكه اين خبر برخي دارندگان سپرده‌ها را تحريك مي‌كند وارد بازار ارز شوند. به گفته آنها، دلالان ارزي نيز شرايط را براي بالا بردن قيمت ارز با استناد به اين موضوع مناسب مي‌بينند، اين در حالي است كه بازارساز لازم است تعادلي را ميان عرضه و تقاضا در عين توجه به جو رواني حاكم بر بازار پيش‌بيني كند.
دیدگاه شما