استفاده از طلا و نقره در مبادلات

سوالات متن درس نهم اقتصاد دهم انسانی ویرایش ۱۴۰۰

در این نوشته با سوالات متن درس نهم اقتصاد دهم همراه شما دهمی های انسانی هستیم. کامل ترین و جامعه ترین جزوه پرسش و پاسخ درس نهم اقتصاد پایه دهم رشته انسانی را در ادامه نوشته می توانید مشاهده کنید.

سوالات متن درس نهم اقتصاد دهم

پرسش ها وپاسخ های درس نهم

1 – انواع مبادله از گذشته تا کنون را نام ببرید.

مبادله کالا به کالا(تهاتری،پایاپای)،مبادله به واسطه یک کالای بادوام، مبادله با فلز طلا ونقره،اسکناس،پول تحریری، الکترونیک ودیجیتال

2 – مبادله تهاتری )پایاپای (را توضیح دهید.

تولید کننده یا عرضه کننده کالا به صورت مستقیم کالای خود را با کالای مقابل ومورد نیاز خود مبادله می کند. مثال گندم تولیدی خود را با مقداری گوشت مبادله می کند.

3 – مبادله تهاتری )پایاپای( چه معایبی داشته است؟

مبادله همزمان دو کالا با دشواری مواجه بود. سنجش دقیق کالاها جهت مبادله دشوار بود. امکان پس انداز نبود.

4 – مبادله از طریق کالای با دوام به چه معنایی است ؟

استفاده از یک کالای با دوام وپر طرفدار و کمتر فساد پذیر در منطقه به عنوان واسطه مبادله، مثال درایران غالت،در تبت چای، در روسیه پوست سمور، یعنی در ازای هر کالا وخدماتی فقط این کالاها نقش پول را ایفا می کردند.

5 – مبادله از طریق کالای با دوام چه معایبی داشته است؟

غیر قابل استفاده شدن این کالا ها در طول زمان،اشغال فضای زیاد،تامین امنیت،هزینه های نگهداری

6 – پول فلزی چیست؟

چه تاثیرات مثبتی از خود درجامعه به جای گذاشت؟استفاده از سکه های طلا و نقره جهت مبادله به عنوان پول. موجب گسترش تجارت در داخل کشورها وبین ملت شد و فعالیت هایی از قبیل دریانوری و حمل ونقل را نیز رونق بخشید.

7 – پول های فلزی چه معایبی داشتند؟

محدود بودن میزان طلا ونقره قابل دسترس بشر، حجیم وسنگین بودن وجابه جایی دشوار،

8 -پول کاغذی )اسکناس( چگونه به وجود آمد؟

با افزایش میزان تجارت عده ای از بازرگانان درمعامالت خود به جای پرداخت سکه های فلزی، رسیدی صادر می کردند که بیانگر بدهی آنان بود .طرف مقابل هم براساس اعتمادی که داشت، این رسید را می پذیرفت .به تدریج، بازرگانانی که به یکدیگر اعتماد داشتند، این رسیدها را بین خود مبادله می کردند .

مردم هم برای در امان ماندن از خطرهای احتمالی و همچنین رهایی یافتن از حمل مسکوکات در معامله ها، پول های خود را به تجار یا صرافان معتبر می سپردند و در مقابل، رسید معتبر ازآنان دریافت می کردند و در معاملات خود این رسیدها را به کار می گرفتند که اولین اسکناس ها بودند.) دراستانبول(

9 – پشتوانه اسکناس وپول در گذشته و امروزه چیست؟

در گذشته میزان طلا ونقره موجود نزد صرافان و حکومت ها بود ولی امروزه قدرت اقتصادی دولت ها واطمینانی که مردم به ارزش پول در مبادلات دارند ،پشتوانه پول است.

10-بانک ها چگونه به وجود آمدند؟

بی مبالاتی یا سوء استفادۀ برخی صرافان از اعتماد مردم یا تعداد زیاد انواع رسیدها و صرافی ها، که آشنایی و اعتبارسنجی آنها را برای مردم سخت کرده بود، موجب شد تا دولت ها برای جلوگیری از بروز این گونه مشکلات به ناچار چاپ و انتشار اسکناس را بر عهده گیرند .فکر سپردن نشر پول به یک بانک تجاری از اینجا شکل گرفت.

11 – پول تحریری یا ثبتی چیست؟

چک به جای پول نقد موجب مبادله است که براساس مبلغی که توسط صاحب حساب بانکی برآن نوشته می شود از حساب فرد کسر می شود وبه آورنده چک تحویل می شود.

12 – منظور از پول الکترونیک و پول دیجیتال چیست؟

پول الکترونیک پولی است که درحساب های بانکی وجود دارد واز طریق کارت می توان با آن خرید انجام دادیا با دستگاه خودپرداز پول نقد دریافت کرد. پول های دیجیتال مانند بیت کوین ، پول های نوظهور و غیر کاغذی هستند که از طریق عملیات ریاضی و رایانه ای به دست می آیند وقابل مبادله با پول ها و ارزهای کشور های مختلف است.

13 – پول های الکترونیک و دیجیتال چه فرصت ها ومحدودیت های به همراه دارد؟

فرصت: خرید وفروش و انتقال دارایی بسیار آسان تر شده است. تهدید ومحدودیت : سرقت الکترونیک و کالهبرداری ،سواستفاده از سپرده های بانکی

14 – منظور از خصوصیت اعتباری پول های کاغذی ،تحریری چیست؟

یعنی پولی که ما در دست داریم و مبلغی بر روی آن نوشته شده است )مثال 12 هزار تومان( به خودی خود 12 هزار تومان نمی ارزد بلکه سندی است که نشان می دهد با آن می توانیم معادل 12 هزار تومان خرید کنیم.

15 – وظایف پول را توضیح دهید.

پول وسیله ای است برای الف(آسان سازی مبادله

ب( سنجیدن ارزش کالا ها وخدمات با یکدیگر وتبدیل قیمت ها به یکدیگر

ج(فراهم کردن امکان پس انداز برای مصرف های آینده

د( فراهم کردن امکان پرداخت در آینده به صورت اقساطی

1۶ -نقدینگی چیست؟ چگونه افزایش می یابد؟

کل حجم پول موجود در کشور به صورت اسکناس، طلا،سپرده های بانکی ، نقدینگی یک کشور محسوب می شود.ازطریق بانک مرکزی با چاپ رسید های پول)اسکناس( و اعطای وام های بانکی به وجود می آید.

17 – تورم اقتصادی چیست؟ با کاهش قدرت خرید پول چه رابطه ای دارد؟

افزایش در سطح عمومی قیمت ها راتورم می گویند. واژه تورم از ریشه کلمه ورم می آید یعنی پول قدرت خرید قبلی خود را از دست می دهد وبرای خرید همان کالا وخدمات باید حجم بیشتری پول پرداخت کرد. مثال یک کالا قبال یک هزار تومان بوده واینک هزار وپانصد تومان شده باشد. هرچه تورم بیشتر باشد استفاده از طلا و نقره در مبادلات قدرت خرید پول کاهش می یابد.

18 – نرخ تورم اقتصادی چیست و چگونه محاسبه می شود؟

درصد افزایش سالانه سطح عمومی قیمت ها را نرخ تورم می گویند. یعنی قیمت یک کالا وخدمات در زمان کنونی نسبت به زمان قبل چند درصد افزایش یافته است. i p c مخفف index price consumer است یعنی شاخص قیمت مصرف کننده . برای محاسبه نرخ تورم از فرمول زیر استفاده می شود : قیمت کالا یا خدمات درقبل – قیمت کالا یا خدمات فعلی

) c p i (تورم نرخ*————————————–=011 قیمت کالا یا خدمات در قبل

مثال : قیمت کالایی اسفند سال قبل 22 هزار تومان بوده است و اسفند امسال 35 هزار تومان باشد نرخ تورم آن به صورت محاسبه می شود: 22هزارتومان- 33هزارتومان ——————————– *122=درصد53

22هزارتومان

19 – تورم اقتصادی چگونه به وجود می آید ؟

1 – هرگاه میزان تقاضا بیش از میزان عرضه باشد قیمت ها افزایش می یابند که این افزایش قیمت نسبت به قیمت قبلی تورم است. هرگاه میزان نقدینگی جامعه نسبت به ارزش کالا وخدمات موجود جامعه بیشتر باشد تورم به وجود می آید زیرا پولی که در دست مردم جامعه قرار دارد بیشتر از ارزش کالا ها وخدمات موجود است و بر اساس قانون عرضه وتقاضا قیمت ها رشد می کنند و قدرت خرید پول کاهش می یابد.

2 -هرگاه در بودجه یک سال کشور میزان هزینه ومخارج دولت بیشتر از درآمدهای دولت در همان سال باشد دولت با کمبود وکسری بودجه روبه رو می شود واگر از بانک مرکزی پول قرض کند ودر همان سال نتواند بدهی خود را به بانک مرکزی بدهد تورم به وجود می آید.

3 -افزایش درآمدهای ارزی دولت وتبدیل آن به ریال موجب افزایش حجم نقدینگی می شود.

4 -کاهش ارزش پول ملی دربرابر ارزهای خارجی موجب کاهش قدرت خرید و تورم می شود.

20 – محاسبه تورم در یک کشور بر مبنای سبد بازار به چه معنایی است؟

برای تعیین شاخص قیمت مصرف کننده) cpi )دولت ها طیف وسیعی از کالاها شامل انواع موادغذایی، ماشین ،پوشاک، مسکن ، خدمات گوناگون و …. که عموم مردم خریداری می کنند را درنظر می گیرد و افزایش قیمت آنها را در طول یک دوره زمانی مثال یک ساله مقایسه می کند.

21 – تورم چه پیامدهایی درجامعه دارد؟

کاهش رفاه وقدرت خرید مردم، کاهش امنیت اقتصادی جامعه یعنی بی ثباتی فضای کسب وکار چون مردم نمی توانند برای فعالیت های اقتصادی خود به خوبی برنامه ریزی وپیش بینی کنند. افزایش فقر درجامعه

22 -چرا بین نرخ تورمی سازمان های رسمی وآنچه ما احساس می کنیم تفاوت وجود دارد؟

چون سازمان های رسمی نرخ تورم کل سبد خرید جامعه را محاسبه می کند وما تورم کالاهای مورد نیاز خودمان را حساب می کنیم و تورم برخی از کالا ها ممکنست بیش از برخی

دیگر باشد. تورم سازمان های رسمی معموال تورم سالانه است ولی ما با تورم نقطه به نقطه )این ماه با ماه مشابه سال قبل( حساب می کنیم .

23 – دولت ها چگونه می توانند تورم را مهار و کنترل کنند؟

1 – دولت ها گاهی از طریق افزایش واردات می توانند بازار را کنترل کنند.

2 -با کنترل صادرات مانع کمیاب شدن برخی کالاها در داخل کشور شوند .

3-با تنظیم درست بودجه نویسی ، بین درآمدها و هزینه های دولت تعادل به وجود آورند تا دچار کمبود وکسر بودجه نشوند.

4 -با استفاده از سیاست های پولی انقباضی حجم نقدینگی در کشور را کاهش وکنترل نمایند.

5-با سیاست های تشویقی ظرفیت و میزان تولیدات در جامعه را افزایش دهند.

24 -منظور از سیاست های پولی چیست؟

سیاست هایی که دولت از طریق بانک مرکزی برای مدیریت حجم نقدینگی و حفظ ارزش پول اعمال می کند،سیاست های پولی است . )سیاست هایی که حجم پول در گردش جامعه را کم یا زیاد می کند.)

25 – سیاست های پولی با چه شکل هایی اجرا می شوند؟

1 -سیاست های کاهش نقدینگی که به آن سیاست های انقباضی می گویند.

2 -سیاست های افزایش نقدینگی که به آن سیاست های انبساطی می گویند.

26- منظور از سیاست های انقباضی پول چیست؟ در چه صورتی از این روش استفاده می شود؟

سیاست انقباضی یعنی روش هایی که حجم نقدینگی جامعه را کاهش می دهد. زمانی که کشور دچار تورم باشد ومیزان تقاضا برای کالاها بیش از عرضه آنها باشد برای جلوگیری از افزایش

بیشتر قیمت ها ،دولت توسط بانک مرکزی سیاست انقباضی )کاهش حجم نقدینگی ( را اجرا می کند.

27 – از چه راه هایی سیاست های انقباضی عملی می شوند؟

1 -فروش اوراق مشارکت )سیاست بازارباز)

2 -پیش فروش کالا وخدمات به مردم

3 -افزایش سود بانکی)تامردم به سپرده گذاری دربانک ها تشویق شوند.)

4 -اعطای وام بانکی به مصرف کننده بسیار کاهش و کنترل یابد.

28 – منظور از سیاست های انبساطی پول چیست؟ در چه صورتی از این روش استفاده می شود؟

به سیاست هایی که حجم پول در گردش )نقدینگی ( را درجامعه افزایش می دهد، سیاست های انبساطی می گویند.در صورتی که بازار با رکود وکسادی روبه رو باشد و مردم برای خرید و داشتن تقاضا پول کافی در اختیار نداشته باشند و کارخانه ها در وضعیت ورشکستگی یا کاهش تولیدباشند و بیکاری در حال افزایش باشد دولت ها به سیاست های انبساطی روی می آورند.

29 – از چه راه هایی سیاست های انبساطی عملی می شوند؟

1 – دولت ها اوراق مشارکت در دست مردم را با سود بالا خریداری می کنند.

2 -افزایش وام دهی به مردم

3 -کاهش سود بانکی)تا مردم پول های خود را ازبانک خارج کرده وبه صف متقاضیان کالا وخدمات بپیوندند.(

4- فروش اقساطی کالا وخدمات به مردم به صورت بلند مدت

30 – مفهوم کاهش نرخ تورم با کاهش سطح عمومی قیمت ها چه تفاوتی دارد؟

وقتی درصد تورم کالایی در جامعه نسبت به زمان گذشته کاهش یابد می گوییم نرخ تورم کاهش یافته است. مثال در سال 98 نسبت به سال97 تورم یک کالا 22 درصد بوده باشد و همین کالا در سال 99 نسبت به سال 98 ، 15 درصد تورم داشته باشد دراین صورت ما می گوییم نرخ تورم کاهش داشته است

چون از نرخ 22 درصد به 15 درصد رسیده است. ولی کاهش سطح عمومی قیمت ها به این معناست که قیمت کالایی مثال در سال قبل 12 هزار تومان بوده باشد وامسال همان کالا 8 هزار تومان به فروش برسد.

31 – کدامیک از افراد زیر در شرایط تورم زیان می بینند وکدامیک سود می کنند؟

الف(فرد بازنشسته با حقوق ثابت: زیان می بیند چون حقوقش افزایش نیافته ولی با افزایش قیمت کالا وخدمات قدرت خریدش کاهش یافته است.

ب( خریدار یک واحد ساختمانی که آن واحد ساختمانی را یک سال پیش از اتمام و تحویل،خریداری کرده است و بعد از تحویل، به خاطر تورم، افزایش در قیمت ساختمان روی داده است :

این خریدار چون ساختمان خود را به قیمت سال قبل خریده است سود کرده است.

ج( مغازه داری که مجبور است قیمت محصوالتش را بعد از تغییرات قیمت، به روزرسانی کند .

اگر قیمت های جدید بیش از قیمت های قبلی باشد سود کرده است واگر قیمت کالاهایش کمتر از قیمت خریدش باشد زیان کرده است.

32 -اگر تورم امسال 23 درصد باشد و هزینه عوامل تولید این شرکت 23 درصد افزایش یافته باشد و شرکت تصمیم بگیرد قیمت محصولات خود را جهت جلوگیری از ضرر افزایش دهد آیا تقاضای آنها کاهش می یابد؟

اگر افزایش قیمت محصولات متناسب با تورم عمومی جامعه باشد میزان تقاضا کاهش شدیدی نخواهد داشت .

اگر دراین شرایط تقاضای کالاهای این شرکت تغییری نکند سود این شرکت تغییر خواهد داشت؟

از نظر عدد ی میزان سود بیشتر شده است چون قیمت ها افزایش یافته است ولی از نظر توانایی ها ،قدرت خرید و سود حقیقی شرکت ، شرایط بهتری نخواهد داشت.

33-اگر فردی حقوق ودستمزدش 31 درصد در سال افزایش یافته باشد ودرهمان سال نرخ تورم ۵1 درصد باشد این فرد درچه شرایط اقتصادی قرار گرفته است؟

22 = -32 درصد)تورم( – 32درصد)افزایش حقوق(

رفاه اقتصادی این فرد 22 درصد کاهش یافته است.

سوالات متن درس نهم اقتصاد دهم

تهیه کننده سوالات متن درس نهم اقتصاد دهم انسانی: جناب آقای حمید رحیمی

برای مشاهده سایر دروس سوالات متن اقتصاد دهم روی عبارت لینک دار کلیک کنید.

پول از کجــا آمـد؛ نگـاهی به تاریخچه و فــلســفـه پــول

پول از گذشته‌های دور روند تکاملی خود را در پیش گرفت. تاریخچه پول به توسعه سیستم‌های اجتماعی و اقتصادی بازمی‌گردد. تا حدود ۷۰۰ سال قبل از میلاد حضرت مسیح افراد برای برطرف‌کردن نیازهای اولیه خود با یکدیگر مبادله می‌کردند. آن‌ها کالای تولیدشده توسط خودشان را با کالای موردنیازشان معاوضه می‌کردند. مبادله کالا به کالا در واقع راه‌حلی برای تامین نیازهای اولیه انسان و به‌دست‌آوردن چیزهایی بود که نداشت. این روش مشکلاتی را با خود به همراه داشت و افراد بازهم قادر به تامین همه نیازهای خود نبودند. برای مثال، عدم وجود ساختار ارزش‌گذاری و همچنین پیداکردن طرف معادله که هر دو نیازمند کالای یکدیگر باشند، امری دشوار بود.

به‌دنیا آمدن پول

جوامع همچنان به دنبال راهکار ساده‌تری برای تسهیل معاملات بودند، ازاین‌رو به فکر استفاده از یک کالای واسطه به‌عنوان تعیین‌کننده ارزش کالاها افتادند که به نوع و فراوانی آن کالا در منطقه بستگی داشت. برای مثال ممکن بود در شهرهای ساحلی از صدف به‌عنوان کالای مرجع استفاده شود یا در بعضی مناطق نمک، عاج، قوچ و غیره را به‌عنوان کالای واسطه در نظر بگیرند؛ اما آن هم مشکلاتی با خود به همراه داشت. درحقیقت، چالش اصلی همین «انتخاب کالای واسطه» مناسب بود؛ چراکه برای مثال کالای خوراکی فاسد می‌شد، برخی کالاها به‌شدت کمیاب بودند و برخی به‌شدت دردسترس که هرکدام مشکلات خود را به همراه داشتند.

در این زمان بود که پس از کشف طلا و نقره و پیداکردن تمایز آن نسبت به فلزاتی مانند آهن و مس، این فلزات قیمتی، به‌عنوان کالای واسطه انتخاب شدند. به همین علت حاکمان اکثر کشورها تصمیم به ضرب سکه‌های طلا و نقره گرفتند و مردم آن را پذیرفتند. پول فلزی دو ویژگی مهم یک پول را دارد: کمیاب است؛ بنابراین، اندک‌اندک عرضه می‌شود تا از مشکلات تورمی به دور بماند و باارزش است؛ بدین معنی که همه افراد آن را در قبال کالای خود می‌پذیرند. به‌تدریج مردم تصمیم گرفتند از طلا و نقره در معاملاتشان استفاده کنند.

سیری در تاریخچه سکه‌های طلا و نقره

پول به‌خودی‌خود (در شکل سکه) تنها ۲۶۰۰ سال سن دارد. همان‌طور که گفتیم در دوره‌های مختلف تاریخ، پول به شکل کاغذ، سکه، طلا، نقره، نمک، گاو، پوست گوزن، عاج و غیره در آمده است و هر نوع پول به دلیلی متفاوت ارزشمند بود.

اولین سکه‌ها در ساحل جنوبی ترکیه امروزی در پادشاهی لیدیا و یونیا در حدود سال ۶۴۰ قبل از میلاد ظاهر شدند و بعدها به دلایلی مختلف به شکل دایره‌ای و صیقلی تغییر شکل پیدا کردند. صدالبته زمان و مکان اختراع سکه هنوز در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

باوجوداین، مدتی طول کشید تا سکه‌های باستانی برای تجارت مورداستفاده قرار گرفتند. از آن زمان تاکنون، سکه‌ها، جهانی‌ترین تجسم پول بوده‌اند. اولین سکه‌ها از الکتروم ساخته شده بودند؛ مخلوطی به رنگ زرد کم‌رنگ که به طور طبیعی آلیاژی از طلا و نقره است؛ زیرا این دو فلز، بیش از هر نقشی دیگر، نقشی اساسی در تاریخ مبادله داشته‌اند. از فلزات دیگری هم برای ضرب سکه استفاده می‌شد؛ اما طلا و نقره رایج‌ترین‌ها بودند.

در گذشته به دلایلی گوناگون از طلا و نقره برای ضرب سکه‌ها استفاده می‌شد. برای مثال مردم بر این باور بودند که طلا و نقره بازتاب‌های زمینی از اجرام آسمانی هستند که بر آسمان ما حکمرانی می‌کنند؛ بنابراین جای تعجب نیست که تمدن‌های سراسر جهان آن‌ها را بسیار گران‌بها می‌دانستند.

طلا شبیه خورشید است؛ اما در معنای بزرگ‌تر، آسمان است. بیشتر طلای زمین در طول شکل‌گیری آن به سمت هسته کشیده شده است؛ اما تمام طلای قابل‌دسترس زمین که در نزدیکی سطح پوسته و گوشته قرار دارد، از شهاب‌سنگ‌هایی است که چند صد میلیون سال پس از تشکیل به زمین سقوط کردند.

دلایل دیگر گرایش به این فلزات همان‌طور که اشاره کردیم شاید این است که آن‌ها نادر هستند، تجزیه نمی‌شوند و برخلاف فلزات دیگر مانند آهن، زنگ نمی‌زنند.

سلوکیان، اشکانیان و ساسانیان از آن طریق سکه‌های اسلامی را به دنیا معرفی کردند. همین‌طور سکه‌های هندی تا حد زیادی محصول تاثیرات یونانی، رومی و اسلامی بوده است. ضرب سکه چینی اگرچه احتمالاً به طور مستقل توسعه یافته است. اما در اواخر قرن نوزدهم ضرب سکه به سبک غربی رایج شد و کشورهای دیگر در آسیا، آفریقا و جاهای دیگر نیز رویکرد غربی در ضرب سکه را پیش گرفتند.

شایان توجه است که «دریک ایرانی» اولین سکه طلا بود. دریک سکه زر در دوره هخامنشی، با وزن ۸/۳۵ تا ۸/۴۲ گرم بوده‌است که بر یک طرف آن نگاره‌ای از یک کمان‌دار هخامنشی در حال دویدن است که کمانی در دست چپ و نیزه‌ای در دست راست دارد. ضرب این سکه را جزو اصلاحات پولی داریوش هخامنشی برشمرده‌اند.گمان می‌شود، تاریخِ نخستین ضرب سکه دریک ۵۱۴ پیش از میلاد باشد.

رویه استفاده از سکه‌های طلا و نقره به‌قدری در میان مردمان جا افتاد که به طور رسمی سکه‌های طلا و نقره را در مبادلات و تجارت به کار می‌بردند.

اما استفاده از سکه‌ها نیز با خود مشکلاتی را به همراه داشت مانند سختی و عدم امنیت برای جابه‌جایی همچنین زمانی که دولت‌ها به دلایل مختلف با کسری بودجه مواجه شدند، برای جبران این کسری کیفیت سکه‌ها را کاهش می‌دادند و دست به تغییر ارزش پول می‌زدند. همه این‌ها سبب شد تا مردم و حکومت‌ها به دنبال راهکاری برای تسهیل معاملات باشند. به‌تدریج پول‌های کاغذی یا همان اسکناس‌های امروزی ایجاد شد.

از پول‌های کاغذی اولیه تا اسکناس‌های امروزی

همان‌طور که گفتیم سالیان زیادی طول کشید تا بشر از سکه به پول کاغذی روی آورد. اولین پول کاغذی توسط چینی‌ها، به دلیل کمبود طلا و فلزات، حدوداً در اواسط قرن دهم میلادی ایجاد شد و نام آن را «چاو» گذاشتند؛ اما در دیگر نقاط جهان بی‌ارزش شناخته می‌شد. استفاده عملی و یکپارچه از پول کاغذی در سراسر چین از دوره یوان آغاز شد و این نخستین پول کاغذی جهان است.

استفاده از ارز کاغذی بعداً در سراسر امپراتوری مغول یا خاندان یوان چین گسترش یافت. کاوشگران اروپایی مانند مارکوپولو بعد از سفر به چین این مفهوم را در قرن سیزدهم در اروپا نیز مطرح کردند. اما حدوداً تا سال ۱۶۰۰ میلادی پول کاغذی در غرب رواج پیدا نکرده بود. بااین‌حال، به‌تدریج بانک‌ها متعهد می‌شدند که در مقابل پول کاغذی به همان ارزش طلا به مردم بدهند. مردم نیز ازآنجاکه دیدند این کار بسیار راحت‌تر از حمل بی‌مورد مقدار زیادی طلاست، پول کاغذی ردوبدل می‌کردند.

درک اسکناس به‌عنوان پول با گذشت زمان تکامل یافت. در ابتدا پول بر پایه فلزات گران‌بها ارزش‌گذاری استفاده از طلا و نقره در مبادلات می‌شد. و سیاست مالی بسیاری از کشورها بر پایه «استاندارد طلا» استوار بود. بدین معنی که پول هر کشوری معادل مقدار مشخصی از طلا و بهترین پشتوانه برای پول‌های مردم بود. برخی نیز اسکناس‌ها را سند بدهکاری تلقی می‌کردند.

اصطلاح استاندارد طلا به یک سیستم پولی گفته می‌شود که در آن ارزش پول بر اساس طلای پشتوانه تعیین شود. در مقابل، سیستم «فیات» یک رویکرد پولی است که در آن ارزش ارز بر اساس هیچ کالای فیزیکی نیست و با حکم دولت به‌عنوان پول قانونی تعریف می‌شود.

در سال ۱۸۲۱، انگلستان اولین کشوری بود که به طور رسمی استاندارد طلا را پذیرفت. افزایش چشمگیر تجارت جهانی و پیشرفت فناوری، اکتشافات بزرگی از طلا را به ارمغان آورد که به استاندارد طلا کمک کرد و تا قرن بعدی دست‌نخورده باقی بماند. ازآنجاکه ناترازی‌های تجاری بین ملت‌ها با طلا حل‌وفصل شد، دولت‌ها انگیزه زیادی برای ذخیره طلا برای آینده و روز مبادا داشتند.

از سال ۱۸۷۱ تا ۱۹۱۴، استاندارد طلا در اوج بود. در این دوره، شرایط سیاسی تقریباً ایده‌آلی بر جهان حاکم بود. شرایط با شروع جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۴ برای همیشه تغییر کرد.

با شروع جنگ جهانی اول، اتحادهای سیاسی تغییر کردند. بدهی‌های بین‌المللی افزایش یافت و امور مالی دولت‌ها با چالش روبه‌رو شد. باوجوداینکه استاندارد طلا به حالت تعلیق درنیامده بود، در طول جنگ کارآمدی خود را از دست داد و نشان داد که کشش شرایط بد را ندارد. این موضوع باعث شد، عدم اطمینان به استاندارد طلا به وجود بیاید که فقط مشکلات اقتصادی را تشدید می‌کرد. به‌این‌ترتیب آشکار شد که جهان به چیزی انعطاف‌پذیرتر نیاز دارد که بتواند اقتصاد را بر اساس آن پایه‌ریزی کند.

استاندارد طلا در حال حاضر توسط هیچ دولتی استفاده نمی‌شود. انگلستان در سال ۱۹۳۱ استفاده از استاندارد طلا را متوقف کرد. آمریکا نیز باقیمانده‌های سیستم را در سال ۱۹۷۳ رها کرد. با حذف فلزات گران‌بها از سیستم پولی، اسکناس‌ها به پول خالص فیات تبدیل شدند.

در انتها بیاید تعریفی از پول ارائه دهیم، به‌راستی که پول به استفاده از طلا و نقره در مبادلات چه معناست؟!

معنا و مفهوم پول

پول یک واحد اقتصادی است که به‌عنوان یک وسیله مبادله عمومی شناخته‌شده برای اهداف معاملاتی در اقتصاد عمل می‌کند. پول از شکل کالایی سرچشمه می‌گیرد و باید توسط فعالان بازار به‌عنوان وسیله مبادله پذیرفته شود. پول میتواند مانند سکه‌ها و اسکناس‌ها شکل فیزیکی داشته و یا به‌صورت یک حساب مکتوب یا الکترونیکی وجود داشته باشد. ممکن است ارزش ذاتی داشته باشد، از نظر قانونی با چیزی با ارزش ذاتی قابل معاوضه یا فقط دارای ارزش اسمی باشد.

پول یک دارایی نقدی است که در تسویه معاملات استفاده می‌شود. ارزش فعلی آن لزوماً از موادی که برای تولید اسکناس یا سکه استفاده شده است، حاصل نمی‌شود. در عوض، ارزش آن از اتکای عموم به استفاده از آن در معاملات حاصل می‌شود. این عملکرد اصلی پول است؛ یک وسیله مبادله عمومی شناخته‌شده که مردم و اقتصادهای جهانی قصد دارند آن را نگه دارند و مایل‌اند آن را به‌عنوان پرداخت معاملات فعلی یا آینده بپذیرند.

سخن پایانی

پول در زندگی همگان نقش اساسی دارد و اهمیت پول برای افراد مختلف متفاوت است. پول به نگران‌کننده‌ترین واقعیت جهان کنونی تبدیل شده است و جامعه امروز تاثیر عظیمی از پول را بر خود گرفته است. اعتقاد بر این است که پول بهترین اختراع بشر است!

تعریف سیستم های پولی چیست؟

اصولا انواع پول با توجه به سیستم پولی خاص خود در جریان بوده است. با توجه به سیر تاریخی پول، سیستم های پولی به دو گروه “تمام‌عیار” و “اعتباری محض” تقسیم می‌شوند که در ادامه هر یک توضیح داده می‌شوند.

سیستم های پولی تمام‌عیار

در این سیستم‌ها، پول تمام‌عیار به عنوان پول پایه به کار می‌رفته است. ازجمله سیستم های پولی تمام‌عیار می‌توان به سیستم های پولی پایه‌های متوازی، سیستم دوفلزی و سیستم یک فلزی اشاره کرد. در این سیستم‌ها پول اعتباری نیز می‌تواند در جریان باشد و قابل تبدیل به پول تمام‌عیار نیز هستند. در ذیل، هریک از سیستم های پولی نام‌برده شده توضیح داده می‌شوند.

• سیستم دوفلزی با پایه‌های متوازی (بدون رابطه مشخص)

در این سیستم هم طلا و هم نقره پول رایج هستند و بین دو پول رایج هیچ رابطه مشخص و ثابتی برقرار نیست. ارزش نسبی این فلزات را مکانیسم بازار تعیین می‌کند. اغلب کشورهای اروپایی تا اوایل قرن نوزدهم دارای چنین سیستمی بودند و پول کشورهای همسایه آزادانه در نظام پولی آن‌ها در گردش بود. مثلاً در فرانسه مسکوک ضرابخانه‌های انگلیس، اسپانیا، ایتالیا و سوئیس گردش داشت. عیب این سیستم، هرچند که تا مدت‌ها در اروپا معمول بود، این بود که برحسب فراوانی یا کمبود طلا و یا نقره نوسانات شدیدی در ارزش آن‌ها ایجاد می‌شد و این نوسانات ثبات در ارزش پول را متزلزل می‌کرد. این امر باعث بروز قیمت‌های دوگانه برای کالاها می‌شد. علاوه بر این تغییر مکرر ارزش مبادله انواع پول‌های فلزی و واکنش افراد در رابطه با این تغییرات از طریق تغییر ترکیب نقدینه خود، نوسانات پولی را به اقتصاد کشورها وارد می‌ساخت. تلاش‌های انجام‌شده جهت رفع این اشکال زمینه رواج نظام پولی دوفلزی با رابطه برابری مشخص را بوجود آورد.

در این سیستم برعکس حالت قبل رابطه‌ای ثابت و مشخص بین پول طلا و پول نقره برقرار است و دولت یک برابری مشخص رابین دو فلز طلا و نقره تعریف می‌کند و سکه طلا بر اساس این رابطه معین به سکه نقره و یا بالعکس تبدیل می‌شود. این سیستم باوجود مزیتی که بر سیستم قبلی داشت، دارای معایب بزرگی نیز بود. قانون گرشام چگونگی منسوخ شدن آن را توضیح می‌دهد. گرشام صراف و سوداگر انگلیسی بود که پایه‌گذار بورس کالای لندن و مشاور مالی ملکه الیزابت اول به شمار می‌آمد. مشکل خزانه‌داری انگلستان در آن زمان، این بود که هر مقدار پول خوب و بی‌عیب از ضرابخانه به بازار می‌آمد پول‌های خوب و بی‌عیب از جریان خارج می‌شدند و پول بد و سائیده جانشین آن‌ها می‌گردید؛ یعنی هرگاه در یک جامعه دو نوع پول در جریان باشد و به نظر مردم یکی بهتر از دیگری تشخیص داده شود، یا به‌ عبارت‌دیگر مردم در دریافت خود نوعی از آن دو پول را بر دیگری ترجیح دهند، پول بد پول خوب را از جریان خارج می‌کند. این اصل («پول بد پول خوب را از جریان خارج می‌کند») نه‌تنها در سیستم دوفلزی بلکه در صورت رواج اسکناس و مسکوک و در مورد ارزها و حتی در مورد یک نوع اسکناس نیز صادق است. این قانون چه در مورد سیستم یک فلزی طلا و یا نقره و چه در سیستم دوفلزی صادق است؛ به‌عبارت‌دیگر، اگر ارزش نسبی پولی ارزان (پول بد) و ارزش نسبی پول دیگر گران شود (پول خوب)، پول ارزان پول گران را از گردش مبادلات خارج می‌کند. زمانی که دو شیء به عنوان پول به کار گرفته می‌شوند می‌توان آن دو را هم به صورت کالا و هم به صورت پول مورد استفاده قرارداد. اگر ارزش نسبی کالایی یکی از آن دو، نسبت به ارزش پولی‌اش بیشتر شود یعنی تبدیل به پول خوب گردد، آن شیء از جریان خارج می‌شود و شیء دیگری که ارزش نسبی‌اش به صورت کالا کاهش‌یافته است؛ یعنی تبدیل به پول بد شده است در جریان باقی می‌ماند. درنتیجه این عملکرد و همچنین نوسانات عرضه و تقاضای فلزات موردنظر در سیستم دوفلزی، کشورها اندک‌اندک به سوی سیستم یک فلزی حرکت کردند. برخی به سیستم یک فلزی طلا روی آوردند مانند انگلستان و برخی دیگر مانند کشورهای خاور دور دارای سیستم یک فلزی نقره گردیدند.

یکی از اشکالات سیستم دوفلزی با یک رابطه ثابت بین دو نوع فلز طلا و نقره فراهم نمودن شرایط کسب سود برای واسطه‌گران و سوداگران است. بدین ترتیب که چنانچه براثر عوامل مختلف، تقاضا و یا عرضه طلا تغییر کند، موجب اختلاف بین قیمت بازاری این فلزات و قیمت رسمی و معین‌شده آن‌ها توسط دولت می‌شود. در این حالت، شرایط برای کسب سود از سوی واسطه‌گران فراهم می‌گردد، مگر اینکه دولت نیز مرتب رابطه رسمی و قانونی بین این دو فلز را مطابق با شرایط بازاری آن تغییر دهد و این اختلاف را از بین برد که این اقدام در حالت حدی خود سیستم دوفلزی با یک رابطه مشخص را به سوی سیستمی با یک رابطه نامشخص و مبتنی بر مکانیسم بازار که همان سیستم پایه‌های متوازی است سوق می‌دهد. از سوی دیگر، اگر دولت مقاومت کند و رابطه رسمی بین طلا و نقره را همچنان حفظ نماید، ارزش یکی از فلزات بر ارزش فلز دیگر فزونی می‌گیرد و در این صورت مطابق قانون گرشام پول بد پول خوب را از جریان خارج می‌کند و سیستم دوفلزی تبدیل به سیستم یک فلزی خواهد شد. اگر تمام کشورها دارای سیستم دوفلزی باشد و بین این دو فلز نیز رابطه ثابت و یکسانی بین همگی آن‌ها برقرار باشد، انگیزه‌ای برای واسطه‌گری و انتقال فلزات از یک کشور به کشور دیگر وجود ندارد؛ اما به محض اینکه معادن جدیدی کشف شود و عرضه یکی از فلزات در یک کشور زیاد شود و این رابطه نسبی بین آن‌ها به هم بخورد و یا اگر به دلیل تقاضای صنایع، تقاضای یکی از فلزات دستخوش تغییر گردد در هر یک از این روابط انگیزه واسطه‌گری برای کسب سود چه در بعد داخلی کشور و چه در بعد بین‌المللی فراهم خواهد شد و کشور را از سیستم دوفلزی به سمت سیستم یک فلزی و با پایه‌های متوازی هدایت خواهد نمود.

سیستم یک فلزی سیستمی است که دولت یک فلز طلا و یا نقره را با وزن و عیار مشخص، به طور رسمی واحد پول کشور قرار دهد. مسلماً هر پول فلزی دارای یک ارزش بازاری است که تابعی از عرضه و تقاضا و سرانجام میزان استخراج آن است و نیز دارای یک ارزش اسمی و قانونی است که قانون آن را معین کرده است. برابری این دو ارزش است که شرایط پولی رایج کشور را متعادل نگه می‌دارد. شرط بقای چنین سیستمی این است که:

• ارزش طلا باید برحسب واحد پولی محاسبه و تعریف شود.
• دولت باید تضمین کند که درازای هر واحد پولی که به وی عرضه می‌شود معادلش طلا پرداخت نماید و در این مورد هیچ محدودیتی اعمال نگردد.
• امکان تقاضای طلا از دولت برای استفاده در مصارف غیر پولی وجود داشته باشد، این کار مستلزم آن است که دولت، طلا را به قیمت رسمی بفروشد و این باعث ثبات قیمت بازار در نرخ رسمی خواهد شد. از آنجا که طلا بیش از اینکه به عنوان پول مطرح باشد، خود کالاست و تقاضای مستقل دارد. اگر دولت بخواهد از طلا به عنوان پول تمام‌عیار استفاده کنده نمی‌تواند قیمت برابری طلا با واحد پول خود را کمتر از قیمت تعادلی بازار تعیین کند؛ چون در این صورت، مردم طلا را به دولت ارائه نخواهند کرد.

پول تمام‌عیار و سیستم پولی‌ای که بر مبنای این پول استوار است دارای اشکالات اساسی به شرح زیر است:

• در این سیستم، عرضه پول همواره در نوسان است؛ یعنی با کشف معدن جدید یا تغییر سلیقه مردم، مقدار عرضه طلا و نقره و یا تقاضای آن نوسان می‌یابد؛ بنابراین، اتخاذ سیاست‌های انقباضی و انبساطی ناممکن است و کنترل عرضه پول از دست دولت خارج می‌شود.
• پیوسته یک‌رشته از منابع تولید از تولید کالای دیگر جداشده و به ضرب سکه طلا سوق داده می‌شود، در صورتی که با صرف منابع بسیار کمتری برای چاپ اسکناس، می‌توان آن‌ها را در تولید کالاهای دیگر به کاربرد.

مشکلات سیستم های پولی تمام‌عیار

این سیستم‌ها از اشکالات اساسی به شرح زیر برخوردار بودند:

اتخاذ سیستم های پولی تمام‌عیار، منابع تولید را از سمت تولید دیگر کالاها به سمت تولید طلا برای رفع نیاز معاملاتی مردم به پول و نه برای رفع نیاز کالایی مردم سوق می‌دهد که درنتیجه تولید کالاهای دیگر، کاهش می‌یابد. این امر، درواقع موجب اتلاف منابع می‌شود، زیرا نیاز معاملاتی مردم برای پول می‌تواند به‌ آسانی به وسیله کالایی ارزان‌تر، به عنوان پول، مانند اسکناس و با صرف منابع کمتر رفع شود. درک نقش پول به عنوان وسیله مبادله، زمینه لازم را برای این موضوع ایجاد می‌کند.

این مشکل در هر دو سیستم تک فلزی و دوفلزی مشهود است. در یک سیستم تک فلزی، با افزایش عرضه طلا به دلایل مختلف مانند کشف معادن طلا و غیره، استفاده از طلا و نقره در مبادلات عرضه پول افزایش می‌یابد. همچنین، چنانچه تقاضای کالایی مردم برای طلا نیز کم شود، نتیجه آن افزایش عرضه پول خواهد بود. برعکس، اگر عرضه طلا به علتی کاهش یابد و یا تقاضای طلا بالا برود، عرضه پول کاهش می‌یابد؛ بنابراین، درنتیجه تغییر عواملی که خارج از کنترل بانک مرکزی است. حجم پول تغییر می‌کند و بانک مرکزی برای خنثی نمودن اثر این عوامل یا باید قیمت تضمینی را تغییر دهد که /صورمت. سیستم تکر فلزی باهدف تثبیت قیمت طلا، متزلزل شده و باقی نمی‌ماند و با باید واکنشی نشان ندهد که در این حالت، کنترل خود را روی عرضه پول از دست می‌دهد.

استانداردهای تبدیل پول اعتباری به پول تمام‌عیار

پیش‌تر ذکر شد که در تمام سیستم های پول تمام‌عیار، پول اعتباری قابل‌تبدیل نیز می‌تواند جریان داشته باشد. در سیستم پایه‌های متوازی، عمده پول‌های اعتباری توسط صرافان انتشاریافته و در سیستم های پولی دوفلزی و تک فلزی پول اعتباری، اغلب توسط دولت منتشر می‌شده است. در این سیستم‌ها، معمولاً دولت‌ها ارزش پول اعتباری استفاده از طلا و نقره در مبادلات خود را باارزش فلز تثبیت می‌کردند. برای تبدیل پول اعتباری به فلز، استانداردهای پولی گوناگونی وجود داشته است که برخی از آن‌ها را می‌توان به صورت زیر موردبررسی قرارداد:

• استاندارد سکه طلا: این روش تبدیل، در سیستم یک فلزی طلا اعمال می‌شده، به گونه‌ای که در کنار پول طلا پول اعتباری قابل‌تبدیل به سکه طلا نیز وجود داشته است.
• استاندارد شمش طلا: مانند استاندارد سکه طلا است، با این تفاوت که دولت پول اعتباری را به شمش طلا قابل‌تبدیل می‌داند، نه به سکه طلا و این باعث می‌شود که مراجعه مردم برای تبدیل پول اعتباری به طلا کمتر شود و درنتیجه می‌توان پول اعتباری بیشتری را به جریان انداخت.
• استاندارد شمش طلای نامحدود: دولت به هرکس شمش طلا را در مقابل پول اعتباری عرضه می‌کند.
• استاندارد شمش طلای محدود: دولت فقط برای کارهای صنعتی، هنری و تزئینی شمش طلا را عرضه می‌کند.
• استاندارد طلا – ارز: دولت پول اعتباری رایج را قابل‌تبدیل به طلا نمی‌داند، اما قابل‌تبدیل به ارزی می‌داند که آن ارز قابل‌تبدیل به طلا است؛ مانند سیستم پولی ایران پیش از سال ۱۹۶۵ میلادی که تا آن زمان، پول ایران قابل‌تبدیل به دلار و دلار قابل‌تبدیل به طلا بود.

سیستم های پولی اعتباری محض

تا مدتی بسیاری از کالاها به شکل رسیدهای دارای پشتوانه کامل جریان یافتند. به این معنی که درازای رسید، لازم است به اندازه ارزش کالایی کامل آن رسید، کالا در خزانه نگه‌داری شود و در هرزمانی قابل‌تبدیل است و پایه کالا را تغییر نمی‌دهد. از آنجایی که همه سپرده‌گذاران، همزمان طلای خود را نمی‌خواستند، صرافی‌ها به فکر وام دادن طلاها و سود بردن از این امر افتادند. لذا به مرور زمان، مقدار طلاهایی که واقعا به صورت سپرده نگهداری می‌شود، اساسا کمتر از مبلغی است که در رسیدها نوشته‌شده است. لذا پشتوانه رسیدها به صفر درصد رسید. اگر پولی هیچ کالایی (طلایی) را بعنوان پشتوانه نداشته باشد، در این صورت هیچ‌کس نمی‌تواند رسیدها را به طلا تبدیل کند؛ و استفاده از طلا و نقره در مبادلات این یعنی پول بدون پشتوانه. همه پول‌هایی که دست‌به‌دست می‌گردد (نظیر سکه‌ها و اسکناس) و ما در جیب خود آن را حمل می‌کنیم، پول‌های غیر قابل‌تبدیل می‌باشند. به طور خلاصه اگر ارزش یا هزینه کالایی پول، کمتر از ارزش آن به عنوان پول باشد، چنین پولی را پول غیر قابل‌تبدیل گویند. در سیستم های پولی اعتباری محض که اکنون در سراسر جهان متداول است. تنها پول اعتباری در آن‌ها در جریان است.

طلا از آزمایش سربلند بیرون می‌آید؟

قیمت طلا و استفاده از طلا و نقره در مبادلات نقره در معاملات اولیه روز جمعه آمریکا و پیش از تعطیلی بازارها نسبتا کاهش یافت و بار دیگر قربانی افزایش شاخص دلار آمریکا و افزایش بازدهی خزانه‌داری آمریکا برای پایان هفته معاملاتی شد. قیمت طلا پیش از تعطیلی بازار به ۱۶۴۵ دلار و ۷۰ سنت رسید و قیمت طلا در بازار معاملات آمریکا نیز به ۱۶۴۶ دلار و ۷۰ سنت رسید.

به گزارش ایسنا، طلای دسامبر آخرین بار با ۱۰.۹ دلار کاهش به ۱۶۵۴ دلار و ۶۰ سنت رسید و نقره دسامبر با ۰.۱۹۹ دلار کاهش به ۱۹.۲۹ دلار رسید.

جبهه ژئوپلیتیک در حال حاضر به دور از آرامش است. با این حال، هیچ تحول بزرگ و جدیدی برای تکان‌دادن بازار وجود نداشته است. بنابراین، معامله‌گران فلزات گرانبها اخیراً عمدتاً بر روی بازارهای کلیدی خارجی برای جهت قیمت روزانه تمرکز کرده‌اند. با افزایش فشار تورمی ایالات‌متحده مطابق با انتظارات، بازار طلا در حال آزمایش حمایت بحرانی در حدود ۱۶۵۰ دلار در هر اونس است.

وزارت بازرگانی ایالات‌متحده روز جمعه اعلام کرد که شاخص قیمت اصلی هزینه‌های مصرف شخصی این کشور در ماه گذشته ۰.۵ درصد افزایش یافته است که نسبت به افزایش ۰.۶ درصدی ماه اگوست افزایش یافته است و داده‌ها مطابق با انتظارات بود.

همچنین در سال جاری، تورم اصلی ۵.۱ درصد نسبت به افزایش سالانه ۴.۹ درصدی ماه اگوست افزایش یافت. تورم اندکی پایین‌تر بود زیرا اقتصاددانان انتظار داشتند که شاهد افزایش ۵.۲ درصدی باشند. این داده ها فشار فروش را به طلا اضافه می‌کند زیرا قبلاً سطوح حمایت بحرانی را آزمایش می‌کرد.

بر اساس گزارش کیتکونیوز، به گفته برخی از اقتصاددانان، اگرچه تورم بیش از حد انتظار افزایش نمی‌یابد اما همچنان به طور مداوم بالاست و فدرال رزرو را مجبور می‌کند تا به شدت نرخ‌های بهره را افزایش دهد. بازار طلا در حال تلاش برای یافتن هر حرکت صعودی است زیرا هر دو طرف حمایت بحرانی را معامله می‌کند.

معرفی پول؛ تاریخچه و روند تکامل یکی از مهم ترین اختراعات بشر

ارز دیجیتال چه مسیری را طی کرده تا به امروز برسد؟ مفهوم پول چه تغییراتی را سپری کرد تا به دست ما برسد؟ آشنایی با ارز دیجیتال چه مزایایی دارید؟ آینده آن چگونه است؟ در دنیای امروز، پول به‌عنوان یکی از مهم‌ترین قسمت‌های زندگی افراد شناخته می‌شود، اما بسیاری از ما اطلاعی درباره تاریخچه آن نداریم. شاید خیلی‌های ندانند این مفهوم ارزشمند چگونه به بلوغ امروزی رسیده است. با داستان ما همراه شوید تا از مبادله کالابه‌کالا به دنیای اقتصاد مدرن برسیم.

ما در این مقاله به معرفی پول و تاریخ آن از لحظه‌ای که انسان‌ها تبادل اشیای ارزشمند را باب کردند تا امروز که ارز دیجیتال و مقوله‌های جدیدی مانند کریپتو توریسم به دایره واژگان ما رسیده‌اند، می‌پردازیم.

همان‌طور که می‌دانید، در دنیای امروز علاوه بر قدرت زیادی که پول در جامعه دارد، خیلی از افراد نیز قدرت خود را به‌ واسطه ثروت زیاد به دست می‌آورند. این رابطه ناگسستنی بین انسان و سرمایه‌اش باعث شده تا بسیاری از افراد تمام زندگی خود را روی به‌ دست آوردن ثروت بگذارند. اما برای درک بهتر ماهیت پول، باید از تاریخچه آن نیز آگاه باشیم. پیشنهاد می‌کنیم در ادامه مقاله همراه ما باشید.

تبادل کالا با کالا؛ اولین معامله اقتصادی انسان

از زمانی که انسان‌ها به یکجا نشینی روی آوردند، هر فردی در جامعه روی تولید محصول به‌خصوصی تمرکز می‌کرد. فردی که گندم می‌کاشت، بیشتر از اندازه مصرف خود برداشت می‌کرد و فردی که دامداری می‌کرد، شیر زیادی در طول روز به دست می‌آورد. در این جوامع انسان‌ها برای تأمین محصولات موردنیاز خود، تصمیم به مبادله کالاهای اضافی با یکدیگر کردند. بااین‌حال افرادی بودند که دست به تولید محصولاتی می‌زدند که طرفدار زیادی نداشتند.

به‌تدریج و با گذر زمان، محصولات پرطرفدارتر مانند نمک، پوست حیوانات و اسلحه به‌عنوان ارز مبدأ یا پول برای مبادله قرار گرفتند. یعنی اگر شما فروشنده عاج ماموت بودید، باتوجه‌به این که این محصول طرفدار زیادی ندارد، آن را در ازای نمک جابه‌جا می‌کردید و با نمکی که دریافت کرده بودید اقلام موردنیاز خود را تهیه می‌کردید. این روند تا زمانی که جوامع بزرگ نشده بودند ادامه داشت.یکی از اصلی‌ترین مشکلات استفاده از کالا به‌جای پول آن بود که حتی اگر شما از کالایی به‌عنوان ارز مبدأ نیز استفاده می‌کردید، بازهم ارزش دقیق آن مشخص نبود و بسته به شرایط، همه چیز در یک معامله قابل‌مذاکره بود. بعد از بزرگ‌شدن جوامع و ناکارآمد شدن استفاده از کالا به‌جای پول، سکه‌های فلزی به‌عنوان مبدأ پولی در جهان شناخته شدند.

ضرب سکه؛ تحولی بزرگ در اقتصاد انسان‌ها

باستان‌شناسان چینی اوایل سال ۲۰۲۱، با حفاری‌هایی که در منطقه گوانگ ژوانگ انجام دادند، موفق شدند اولین مرکز ضرب سکه جهان که متعلق به سال ۶۴۰ قبل از میلاد بود را کشف کنند. تا قبل از این اکتشاف، با استناد به گفته هرودوت (تاریخ‌نویس یونانی) اولین پادشاهی که دستور به ضرب سکه داد، پادشاه حکومت لیدی در فلات آناتولی یا ترکیه امروزی بود. اولین سکه این حکومت به نام استاتر در سال ۶۰۰ قبل از میلاد ضرب شد، جنس آن از الکتروم Electrum بود و به‌عنوان پول ملی سرزمین لیدی انتخاب شد. ضرب سکه، تحولی بزرگ در دنیای اقتصادی انسان بود و باعث شد مسیر مالی به‌گونه‌ای پیش برود که امروز به ارزهای دیجیتال برسیم.

این سیستم مالی جدید به سرزمین لیدی کمک کرد که به یکی از ثروتمندترین اقتصادهای جهان و آسیای کوچک تبدیل شود. بعد از دستاوردی که حکومت لیدی داشت، سایر حکومت‌های جهان نیز به پیروی از آن‌ها اقدام به ضرب سکه کردند. جنس سکه‌ها در هر حکومت متفاوت بود و هر فلز گران‌بها و کمیابی در جامعه، می‌توانست به‌عنوان مبدا پول قرار بگیرد.

الکتروم آلیاژی با ترکیب طلا و نقره بود که به سایر سرزمین‌های سواحل مدیترانه نیز راه پیدا کرد. در واقع در ایتالیا و یونان از این سکه‌ها به‌وفور استفاده می‌شد. امپراتوری پارس بعد از تصرف لیدی و بعد از آن یونان، استفاده از سکه‌های الکترومی را محدود کرد و به‌جای آن سکه‌های نقره‌ای را رواج داد.

تعریف و کاربرد پول

پول، ابزاری است که با رضایت عمومی به عنوان وسیله مبادله اقتصادی پذیرفته می‌شود. پول استفاده از طلا و نقره در مبادلات در واقع رسانه‌ای است که در آن قیمت‌ها و ارزش‌ها بیان می‌شود. پول به عنوان ارز، به طور ناشناس از فردی به فرد دیگر و کشوری به کشور دیگر در گردش است، پول در واقع تسهیل کننده تجارت بین افراد یا کشورهای مختلف است.

کاربرد پول در خرید و فروش مشخص می‌شود. برای تجارت از هر نوعی به یک تسهیل کننده نیاز است. پول این کار را انجام می‌دهد. پول نشان‌دهنده اعتبار آن کالای خریداری شده یا فروخته شده است. ارزش پول نیز رابطه‌ای مستقیم با عرضه و تقاضا دارد و همین مورد است که ارزش آن را مشخص می‌کند.

استفاده از پول کاغذی به‌جای سکه

تحول بعدی که در سیستم پولی جهان اتفاق افتاد، استفاده از اسکناس کاغذی به‌جای سکه بود. چینی‌ها در این زمینه نیز پیشرو بودند و از سال ۷۰۰ میلادی شروع به استفاده از اسکناس‌های کاغذی کرده بودند. مارکوپولو، تاجر ونیزی بعد از سفری که در سال ۱۲۷۱ به چین داشت، در خاطرات خود از اسکناس‌های چینی یادکرد؛ اسکناس‌هایی که روی آن به زبان چینی نوشته شده بود: «ما به خدا اعتقاد داریم» و زیر آن نیز خطاب به جاعلان پول نوشته بود کسانی که پول تقلبی چاپ کنند، سرشان بریده خواهد شد.

بسیاری دولت‌های اروپایی به‌عنوان پیشگامان اقتصادی دنیای امروز، تا قرن ۱۶ همچنان با ضرب سکه اقتصاد خود را پیش می‌بردند. دلیل اصلی اصرار بر ضرب سکه در دولت‌های اروپایی، ورود منابع سرشار طلا و نقره از مناطق تحت استعمار بود. بااین‌حال بانک‌های اروپایی در همان زمان اقدام به استفاده از کاغذهایی ارزشمند تحت عنوان پول، برای سپرده‌گذاران و وام‌گیرندگان خود کردند.

اولین اسکناس‌های صادرشده در سیستم مالی جدید، توسط دولت‌های اروپایی به مناطق تحت استعمار در قاره آمریکای شمالی بود؛ چراکه انتقال فلزات در حجم زیاد به سرزمینی مانند کانادا برای ضرب سکه، بسیار هزینه‌بر و سخت بود. پس تصمیم گرفتند تا کاغذهایی که روی آن ارزش مالی نوشته شده بود را به سرزمین‌های غربی خود بفرستند. در آینده این اسکناس‌ها بی‌پشتوانه شدند و به ارز فیات یا شناور تغییر پیدا کردند.

ذخیره ارزش

ذخیره ارزش به دارایی، کالا یا ارزش گفته می‌شود که ارزش آن در طول زمان کاهش پیدا نمی‌کند. برای درک بهتر مفهوم ذخیره ارزش، طلا را در نظر بگیرید. طلا در مدت پیدایشش هیچگاه ارزش و جایگاه خود را در بازار از دست نداده است بلکه در طول زمان همواره روندی مثبت و افزایشی داشته است.

ذخیره ارزش تنها به طلا و سایر فلزات گران‌بها محدود نمی‌شود. برای مثال دلار آمریکا را در نظر بگیرید. خزانه‌داری آمریکا در طول سالیان مختلف همواره سعی کرده است ارزش دلار خود را حفظ کند. البته که در مقاطعی از تاریخ دلار آمریکا نیز سقوط ارزش را تجربه کرده است. سایر ارزهای بزرگ دنیا مانند یورو، ین و … نیز از همین فرمول پیروی می‌کنند.

ظهور ارزهای فیات و جنگ ارزی در جهان

بعد از ورود اسکناس به جوامع بین‌المللی، این پول کاغذی، تقریباً در تمام کشور‌های جهان به‌عنوان ارز مبدا شناخته شد. در این زمان بود که بانک‌های جهان اقدام به خرید استفاده از طلا و نقره در مبادلات و انبار ارز سایر کشورها کردند و به‌نوعی اولین بازار ارز جهان را به وجود آوردند.

قدرت‌ها بزرگ جهانی به این موضوع پی بردند که با روش‌های اقتصادی می‌توانند ارزش پول دشمنان خود را برای گران کردن کالاهای دشمن بالا ببرند، یا با پایین آوردن ارزش پول دشمنان ، قدرت خرید مردم آن کشور را نیز پایین آورند. بدین ترتیب اولین جنگ‌های ارزی در دنیا شروع شد.

تا سال ۱۹۷۱، پشتوانه تمام اسکناس‌های جهان طلا بود. در این سال ریچارد نیکسون در یک سخنرانی تاریخی اعلام کرد که دلار دیگر پشتوانه طلا ندارد. از آن زمان به بعد تمام اسکناس‌های جهان به شکل فیات یا شناور درآمدند. لازم به ذکر است پشتوانه ارزهای فیات، مستقیما به تولید ناخالص داخلی (GDP) کشورها مرتبط است. اما کشورها می‌توانند بسته به سیاست یا شرایط اقتصادی که دارند اقدام به چاپ پول بیشتر یا کمتری کنند. چاپ پول بیشتر از ارزش اقتصادی یک کشور باعث ایجاد تورم و پایین آمدن ارزش پول ملی می‌شود.

اهمیت پول در اقتصاد

بر اساس گفته‌های اقتصاددانان، پول تنها قیمت یک اقتصاد را مشخص می‌کند و ارتباطی با کسب درآمد یا نرخ بهره‌وری ندارد. آنها باور دارند که پول تنها وسیله‌ای برای رسیدن به زندگی بهتر و خدمات اجتماعی مناسب‌تر برای جامعه است. و تنها همین موارد است که می‌تواند اهمیت پول در اقتصاد را روشن کند. در هر صورت باید این را پذیرفت که پول اهمیت ویژه‌ای در اقتصاد دارد. پول به ما کمک می‌کند ارزش کالاها را با هم مقایسه کنیم. این مقایسه بر اساس کیفیت کالاها صورت می‌گیرد.

همان‌طور که قبل‌تر نیز بیان شد، پول تسهیل کننده روابط تجاری بین افراد، شرکت‌ها و حتی کشورها است. بدون پول تجارت کوچک‌ترین کالاها نیز به مشکل بر‌ می‌خورد. ضمن آنکه پول می‌تواند ارزش یک کالا را مشخص کند. فرض کنید قصد خرید یک اتومبیل را دارید. با توجه به میزان پولی که پرداخت می‌کنید می‌توانید خودرویی با کیفیت برای خودتان تهیه کنید. اگر پول نبود ارزش آن وسیله و معیار سنجش کیفیت آن نیز دچار مشکل می‌شد. اینها تنها گوشه‌ای از تأثیرات پول بر اقتصاد است.

ظهور پول الکترونیکی در عصر تکنولوژی

اواخر قرن ۲۰ میلادی بود که سیستم جدیدی برای پرداخت در جهان به وجود آمد. کارت‌های الکترونیکی در قالب Credit Card و Debit Card عرضه شدند. Debit Card وسیله‌ای است که مستقیماً به مبلغی که در حساب بانکی‌تان دارید مربوط است. اما Credit Card از سیستمی در نظام بانکی نشئت می‌گیرد که افراد را بر اساس گردش مالی که دارند، دسته‌بندی می‌کند. نکته جالب اینجاست که کردیت کارت، اعتبار افراد را می‌سنجد اما ما در ایران Debit Card را به‌عنوان کارت اعتباری یا پول دیجیتال می‌شناسیم.

بعد از زیادشدن استفاده از کارت‌های اعتباری در جوامع دنیا و با پیشرفت تکنولوژی و استفاده از اینترنت، روش‌های پرداخت اینترنتی نیز در بین مردم جهان جا باز کرد. پرداخت‌های مجازی فرصت بسیار مناسبی را برای خرده‌فروشان ایجاد کرد تا بتوانند به‌وسیله اینترنت، بازه جغرافیایی مشتریان خود را گسترش دهند. بعد از همه‌گیرشدن کرونا در جهان، انقلابی در خریدهای اینترنتی پدید آمد استفاده از طلا و نقره در مبادلات و بسیاری از افراد مجبور شدند تا مایحتاج موردنیاز خود را از کسب‌وکارهای اینترنتی تهیه کنند.

مبدل ارزهای فیات

مبدل ارزهای دیجیتال گزینه‌ای مناسب برای بررسی قیمت و تبدیل ارزهای فیات مختلف با یکدیگر است. از ابزار زیر می‌توانید برای بررسی قیمتی و تبدیل ارزهای مختلف استفاده کنید.

ارزهای دیجیتال

در سال ۲۰۰۹، شخصیتی مجازی به نام ساتوشی ناکاموتو طی مقاله‌ای بیت‌کوین را به جهان معرفی کرد. اگر به زبان ساده بگوییم، ارزهای دیجیتال با داشتن سیستمی غیرمتمرکز، دیگر تحت نظارت بانک‌های مرکزی نیستند. همین مسئله باعث شده تا افراد مختلفی جذب این سیستم شوند. تراکنش‌های مالی در دنیای ارزهای دیجیتال روی بستر بلاک‌چین انجام می‌شود و علاوه بر داشتن شفافیت مالی، هویت فرد انتقال‌دهنده و گیرنده در این شبکه مشخص نیست.

اصولا یکی از مشکلاتی که سیستم بانکداری مرکزی در جهان دارد، تمرکز قدرت پول روی یک نهاد است که بستر فساد مالی اقتصادی را برای افراد فراهم می‌کند. ازطرفی معاملات مالی بین‌المللی بین بسیاری از افراد می‌تواند سخت باشد؛ چراکه تحت تأثیر سیاست، بسیاری از کشورها دچار تحریم‌های اقتصادی می‌شوند و افراد از معامله اقتصادی محروم می‌شوند.

با ورود استارت‌آپ‌های جدید و ساخت استانداردها و ارزهای جدید به دنیای رمزارزها، این سیستم معاملاتی روزبه‌روز در حال تکامل است. همه‌گیر شدن مسائلی مانند قراردادهای هوشمند (Smart Contract)، NFT و دنیای متاورس (Metaverse)، بیانگر آن است که دنیای بلاک‌چین می‌تواند به‌عنوان انقلابی در تاریخ بشر مطرح شود.

آزادی پول؛ تقسیم منابع و قدرت

در این مقاله دانستیم که سیر تکامل پول چگونه بوده است. سکه و اسکناس چه تأثیری روی روند اقتصاد انسان‌ها داشتند و با ورود ارزهای فیات و سیستم‌های پرداخت آنلاین، سیستم مالی جوامع به چه سمتی حرکت کرده ‌است. از طرفی دانستیم که آینده مالی انسان‌ها به دارایی دیجیتال و شبکه بلاک‌چین وابسته است و باید خودمان را برای یادگیری هر چه ‌بیشتر درباره این مبحث، آماده کنیم.

سوالات متداول

پول یک وسیله مبادله بین افراد، شرکت‌ها و یا کشورها برای تسهیل در تجارت است.

در گذشته مردم از طریق مبادله کالا با کالا، معاملات خود را انجام می‌دادند. البته در هر جامعه‌ای بعد از مدتی یک کالای پرمصرف مانند نمک یا پوست حیوانات، به عنوان کالای مبدأ در نظر گرفته می‌شد.

اسکناس برای اولین بار در چین استفاده شد و دولت چین توانسته بود با کنترل میزان اسکناس چاپ شده، اقتصاد خود را به خوبی مدیریت کند.

برای اولین‌بار در سال ۶۵۰ قبل از میلاد چینی‌ها اقدام به ضرب سکه کردند. لیدیایی‌ها نیز به فاصله کمی از چین، اولین سکه در خاورمیانه را ضرب کردند.