میزان نوسان بازار‌ پایه فرابورس

بورس و فرابورس

جزئیات کامل دستور العمل قوانین جدید بازار پایه

معاون بازارهای خارج از بورس فرابورس با بیان اینکه اصلاحات دستورالعمل‌ اجرایی قوانین جدید بازار پایه ابلاغ شده است، گفت: ‏از روز دوشنبه ۲۵ شهریور همه شرکت‌های بازار پایه در تابلوهای رنگی قرار می‌گیرند.‏

• به گزارش TsePress بهنام محسنی، در مورد ابلاغ دستورالعمل قوانین جدید بازار پایه فرابورس گفت: ‏بر اساس مصوبه هیات مدیره سازمان بورس که در بهمن ۹۷ به فرابورس ابلاغ شد، قرار بر این بود که این قوانین از بیستم خردادماه سال ‏جاری اجرا شود و در آن زمان پیشنهادهایی مطرح شد و درخواست‌هایی برای اصلاحات بازار پایه بود که نظرات فعالان ‏بازار گرفته شد و اصلاحاتی نسبت به مقررات بهمن ۹۷ انجام شد.‏
• به گفته محسنی، سه تابلوی زرد، نارنجی و قرمز در بازار پایه فرابورس ایجاد خواهد شد که هر هفته برای هر یک از این تابلوها ‏یک حراج معاملاتی در روز دوشنبه از ساعت ۱۲ تا ۱۲:۳۰ انجام می‌شود.‏
• معاون بازارهای خارج از بورس فرابورس گفت: دامنه نوسان در حراج پایانی در تابلوی زرد ۶ درصد، تابلوی نارنجی ۴ درصد و ‏تابلوی قرمز ۲ درصد خواهد بود. اما در بقیه روزهای معاملاتی هفته و نیز در روز دوشنبه تا قبل از ساعت ۱۲ دامنه نوسان در ‏تابلوی زرد ۳ درصد، تابلوی نارنجی ۲ درصد و تابلوی قرمز ۱ درصد خواهد بود و مبنای نوسان‌های اعلام شده قیمت پایانی ‏روزهای دوشنبه هر هفته است.‏
• به گفته محسنی این بخش از مصوبه مهم است، زیرا دامنه نوسان در حال حاضر در بازار پایه ب هر روز ۱۰ درصد بر مبنای قیمت ‏پایانی روز قبل در هر نماد معاملاتی است.‏
• وی این را هم گفت که در بازار پایه نوسان‌های ۱ درصد، ۲ درصد و ۳ درصد هر روز برمبنای قیمت پایانی روز دوشنبه قبل ‏خواهد بود؛ یعنی در کل هفته دامنه نوسان برای این تابلوها ثابت است و این بخش مهمی از مصوبه است که ابلاغ شده است.‏
• محسنی همچنین موضوع دیگر را این گونه عنوان کرد که اگر قیمت پایانی در روز حراج مثلا ۱۰۵ تومان باشد، در روزهای دیگر ‏برای تابلوی زرد دامنه قیمتی به صورت ۳ درصد بر اساس ۱۰۵ تومان و دامنه نوسان کل هفته بر اساس همان دامنه نوسان ۳ ‏درصدی خواهد بود.‏
• به گفته محسنی نکته مهم دیگر این است که اجرای مقررات جدید از روز دوشنبه ۲۵ شهریور ۹۸ خواهد بود و قبل از آن در ‏پایان معاملات روز چهارشنبه ۱۳ شهریورماه همه نمادهای بازار پایه که بیش از ۱۸۰ نماد هستند، متوقف می‌شوند.‏
• به گفته وی نکته دیگر در دستورالعمل جدید این است که امکان فعالیت بازارگردان‌ها وجود دارد که بتوانند در نمادهای بازار پایه ‏فعالیت‌ بازارگردانی را بر اساس ضوابط هیات مدیره فرابورس انجام دهند و بازارگردان‌ها اجازه دارند دامنه نوسان هر سهم را تا ۲ ‏برابر افزایش دهند، به شرط اینکه این معیار از ۵ درصد بالاتر نرود.‏
• وی این را هم گفت که بازارگردان‌ها می‌توانند قیمت مرجع نماد معاملاتی را به صورت روزانه تعیین کنند و اینها موارد مهم ‏تغییرات در دستورالعمل جدید خواهد بود.‏
• معاون بازارهای خارج از بورس فرابورس گفت: این دستورالعمل در هیات مدیره سازمان بورس تصویب شده و نظرات و مصوبات ‏کمیته فقهی و شورای عالی بورس را نیز اخذ نموده است.‏
• وی در برابر سوال برخی از مخاطبان در مورد اینکه عنوان کرده‌اند، اگر در همان روزهای حراج حداکثر نوسان قیمت را به دست ‏آورد، وضعیت شبیه سابق خواهد بود، گفت: این سوال ناشی از اشتباه محاسباتی است، زیرا در کل هفته نوسان یک نماد در تابلو ‏زرد ۳ درصد است. اگر بر فرض یک نماد حداکثر نوسان را داشته باشد، در کل هفته ۳ درصد دامنه نوسان خواهد داشت که ‏مبنای این نوسان نیز قیمت پایانی روز دوشنبه با حراج ۶ درصدی است. یعنی در کل هفته حداکثر ۹ درصد دامنه نوسان در بازار ‏تابلوی زرد خواهد بود، در حالی که الان در بازار پایه ب روزانه ۱۰ درصد امکان نوسان وجود دارد و الان در بازار پایه ج دامنه ‏نوسان نامحدود است.‏
• به گفته محسنی همه تابلوهای بازار پایه به صورت همزمان شروع می‌شوند و اجرای مقررات جدید به صورت همزمان از همه ‏تابلوها آغاز خواهد شد.‏
• وی گفت: تا روز ۱۳ شهریور معاملات بازار پایه به روال کنونی ادامه دارد، پس از پایان معاملات روز سیزدهم نمادهای بازار پایه ‏همگی متوقف می‌شوند و ۵ روز کاری تا روز ۲۵ شهریورماه بحث‌های فنی مربوط به بیش از ۱۸۰ شرکت بازار پایه‌ای انجام خواهد ‏شد.‏
• محسنی همچنین گفت: نکته دیگر سفارش‌های پنهان و مخفی بود که در حال حاضر سفارش مخفی تا ۶ ماه آینده اعمال نخواهد ‏شد و بعد از ۶ ماه آینده هیات مدیره سازمان بورس در مورد نحوه اعمال سفارشات مخفی تصمیم می‌گیرند.‏
• وی در توضیح سفارش مخفی گفت: یعنی سفارش خرید یا فروش من را دیگران نبینند و سفارش‌های خرید دیگران را من نبینم و ‏این مسئله تا ۶ ماه آینده اعمال نخواهد شد، اما بعد از آن نخواهد بود، به منظور جلوگیری از رفتارهای هیجانی سهامداران ‏تصمیم‌گیری خواهد شد.‏
• معاون بازارهای خارج از بورس فرابورس اظهار داشت: در حال حاضر ۱۲۵ شرکت در تابلوی زرد، ۴۲ شرکت در تابلوی نارنجی و ‌‏۱۵ شرکت بازار پایه در تابلوی قرمز قرار می‌گیرند و نکته مهم این است که حدود ۴۱ شرکت از تابلوی ج که بدترین تابلوی ‏کنونی است به تابلوی زرد بازار پایه ارتقا می‌یابند و این به خاطر افزایش شفافیت و رعایت معیارهای شفافیت در این شرکت‌ها ‏است.‏
• وی تاکید کرد: اکثر میزان نوسان بازار‌ پایه فرابورس شرکت‌های بازار پایه به تابلوهای زرد و نارنجی که بهتر هستند، منتقل می‌شوند، در حالی که قبلا تعداد قابل ‏توجهی از شرکت‌ها در بازار پایه «ج» قرار داشتند.‏
• به گفته محسنی فقط ۱۴ شرکت از بیش از ۱۸۲ شرکت در تابلوی قرمز قرار می‌گیرند؛ یعنی نشان می‌دهد که اکثر شرکت‌های ‏بازار پایه ارتقا شفافیت داشتند و انگیزه‌ای برای بهتر شدن شفافیت آنها وجود داشته است.‏

بعضی از سهام بازار پایه سود ده هستند و کاملا هم عملیاتی هست و زیان انباشته هم ندارن تقسیم سود هم دارن و گزارشات ۳ ماهه رو مرتب ارسال میکنن به کدال. چرا این شرکت‌ها رو به بازار بالاتر نمیارن؟ دلیلش چیه؟

متاسفانه این قوانین بدون رضایت سهامداران بازارپایه تهیه شده وکاملا یکطرفه می باشدآیامعنی دارد کسی دربازاری با این شرایط جدیدسرمایه گذاری کند؟این قوانین تلویحا به سرمایه گداران میگوید که در بورس سرمایه گذاری کنیدنه فرابورس.

میزان نوسان بازار‌ پایه فرابورس

You are using an outdated browser. Please upgrade your browser to improve your experience.

• سه شنبه 10 دی 1398
• 964 بازیدکننده

همه فعالین بازار سرمایه با انواع بازارها در بورس و فرابورس آشنا هستند. این بازارها بر اساس نحوه ارائه صورت های مالی، شفافیت و کوچک و بزرگ بودن شرکت از نظر سرمایه مالی تقسیم بندی می‌شوند. بازار پایه یکی از این دسته بندی هاست که همواره به دلیل نوسان – و ریسک های زیاد با وجود عدم شفافیت کافی مورد توجه سهامداران ریسک پذیر بازار سرمایه بوده است. نوسان گیرها و همه کسانی که به سودهای زیاد روزانه و شارپی علاقه مند هستند، اغلب – سهام بازار پایه را خرید و فروش می کنند. قوانین بازار پایه اخیرا دچار تغییراتی شده است که در این مقاله قصد داریم به آن ها بپردازیم.

نوسان شدید قیمتی روزانه با توجه به دامنه نوسان ۱۰% یا عدم وجود دامنه نوسان در این بازار باعث می شد افراد تازه وارد که اطلاعات کافی در خصوص این گونه سهم ها نداشتند، با خرید آن‌ها دچار زیان شده و با ضرر از بازار بورس خارج شوند. چندی پیش طی اطلاع رسانی سازمان بورس اوراق بهادار قرار شد اصلاحاتی برای کنترل نوسانات این بازار در جهت منافع سهامداران در نظر گرفته شود. بر این اساس قرار شد که سهام بازار پایه تحت ۳ تابلو پایه زرد، پایه نارنجی و پایه قرمز تقسیم بندی شوند. این بازار که پیش از این شامل بیش از ۱۰۰ سهم در پایه های الف، ب و ج بود، بر اساس تقسیم بندی جدید قرار شد بیشتر تحت کنترل قرار گیرد. بسیاری از افراد فعال بازار سرمایه با این سؤال ها مواجه هستند که با این تغییرات:

بازار پایه چه خواهد شد؟

آیا نقدینگی از بازار پایه خارج خواهد شد؟

در این مقاله قصد داریم در خصوص تغییر روش معاملات بازار پایه صحبت کنیم.

پیش از رنگی کردن بازار پایه، طرح های دیگری نیز برای کنترل و اصلاح این بازار در نظر گرفته شده بود. این طرح ها یا کامل نبودند یا با مخالفت فعالین بازار و مدیران سازمان همراه بود. آخرین طرح رد شده، طرحی بود که در آن قیمت های خرید و فروش مشخص نبود و سهامداران با سازو کار خاصی می بایست اقدام به خرید و فروش سهام می‌کردند.

پس از رد شدن طرح مذکور، این بار مدیران سازمان بورس تصمیمات دیگری گرفتند. بر اساس این تصمیم مقرر شد سهام بازار الف، ب و ج در تابلو پایه زرد، نارنجی و قرمز تقسیم بندی شوند.

اما سوالی که به وجود می‌آید این است:

کدام سهام به بازار پایه زرد و نارنجی و قرمز منتقل می‌شوند؟

بر اساس دستورالعمل سازمان بورس، هر نماد با توجه به ویژگی‌های زیر در یکی از سه تابلو قرار می‌گیرد:

سهامی که دارای شرایط زیر باشند به تابلوی “پایه زرد” منتقل می‌شوند.

مجموع روزهای تأخیر در ارائه اطلاعات مطابق با “دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکت‌های ثبت‌شده نزد سازمان” بیش از ۲ مرتبه نباشد.

دفعات عدم ارائه صورت های مالی مطابق با “دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکت‌های ثبت‌شده نزد سازمان” بیش از ۲ مرتبه نباشد.

حداقل ۱ صورت مالی حسابرسی شده ارائه نموده باشد.

سهامی که دارای شرایط زیر باشند به تابلوی “پایه نارنجی” منتقل می‌شوند.

ناشرانی که در دوره مورد رسیدگی حائز شرایط تابلوی “پایه زرد” یا تابلوی “پایه قرمز” نباشند.

اظهارنظر حسابرس مستقل و بازرس قانونی نسبت به هریک از صورت‌های مالی شرکت اصلی یا تلفیقی گروه از نوع عدم اظهار نظر یا اظهارنظر مردود باشد.

سهامی که دارای شرایط زیر باشند به تابلوی “پایه قرمز” منتقل می‌شوند.

رأی بدوی یا قطعی مراجع قضایی مبنی بر ورشکستگی ناشر صادر شده باشد.

مجمع عمومی فوق‌العاده یا مراجع قضایی رأی به انحلال ناشر داده باشند.

ناظر در سررسید دوره‌های رسیدگی حداقل ۳ سال مالی متوالی صورت های مالی حسابرسی شده ارائه نکرده باشد.

حالا که با شرایط بازار پایه رنگی آشنا شدیم، لازم است بدانیم

نحوه معاملات بازار پایه رنگی چگونه است؟

طی تغییرات جدید در قوانین بازار پایه، انجام معاملات و دامنه نوسان‌ها به شرح زیر تغییر پیدا کرده است:

در طول هفته دامنه نوسان انجام معاملات ۳% است.

در طول هفته دامنه نوسان انجام معاملات ۲% است.

در طول هفته دامنه نوسان انجام معاملات ۱% است.

نکته: ۱. در صورت وجود صف خرید یا صف فروش در هر یک از سهام بازار پایه به مدت ۳ روز متوالی، در جلسه معاملاتی بعد دامنه نوسان در هر یک از تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز به ترتیب ۵، ۴ و ۲ درصد خواهد بود.

نکته۲: از این پس امکان محاسبه سهام بازار پایه به عنوان ارزش تضمین (برای دریافت اعتبار معاملاتی) وجود دارد.

نکته۳: همچنین بر این اساس، صندوق های سرمایه گذاری مختلط (etf) و صندوق های سرمایه گذاری در سهام می‌توانند تا حداکثر ۱۰% از دارایی های تحت مدیریت خود را در بازار پایه سرمایه گذاری کنند.

مبنای نوسان اعلام‌شده قیمت پایانی روز دوشنبه هر هفته است؛ یعنی در طول هفته دامنه نوسان برای تابلوها یکسان است. در این صورت:

سهم الف در بازار “پایه زرد”، می‌تواند نهایتاً ۱۵% نوسان در هفته داشته باشد.

سهم الف در بازار “پایه نارنجی”، می‌تواند نهایتاً ۱۰% نوسان در هفته داشته باشد.

سهم الف در بازار “پایه قرمز”، می‌تواند نهایتاً ۵% نوسان در هفته داشته باشد.

مزایا: محدود کردن فعالیت‌های سفته‌بازان، حذف هیجانات موجود در بازار پایه و رشد تدریجی و منطقی سهام.

معایب: احتمال تبانی بازیگران سهام برای اعمال صف خرید یا صف فروش هر سهم.

با توجه به موارد گفته شده در بالا، قطعاً برای همه سهامداران بازار پایه این سؤال به وجود می‌آید که چه سهامی به بازار پایه زرد، چه سهامی به بازار پایه نارنجی و چه سهامی به بازار پایه قرمز منتقل خواهند شد؟

طبق اطلاعیه سازمان بورس در این طرح ۱۲۵ شرکت به بازار پایه زرد منتقل خواهند شد و روزانه تا ۳% بازه نوسان خواهند داشت. به همین ترتیب در بازار پایه نارنجی ۴۲ شرکت و در بازار پایه قرمز ۱۴ شرکت معامله خواهند شد.

آشنایی با بازار بورس و فرابورس ایران

با بازدهی این روزهای بازار بورس، دیگر کمتر میزان نوسان بازار‌ پایه فرابورس کسی به فکر سرمایه‌گذاری در بازارهای جانبی مانند طلا ،دلار و مسکن می‌افتد. اما اگر سرمایه‌گذاران جدید بدون آموزش و دانستن مفاهیم ابتدایی بازار بورس وارد این عرصه شوند قطعا با زیان از بازار بورس خارج خواهند شد.

اگر به سایت بورس اوراق بهادار تهران به عنوان مرجع اصلی یافتن ریز اطلاعات و قیمت سهام مراجعه کنید، متوجه می‌­شوید که بازار بورس تهران خود متشکل از بازارهای مختلفی است. مطابق شکل زیر بورس اوراق بهادار تهران، فرابورس ایران، بورس انرژی ایران و بورس کالا، بازارهایی هستند که زیر مجموعه بازار بورس تهران وجود دارند. خرید و فروش در هر کدام از این بازارها تقریبا مشابه بوده و تنها نیازمند احراز هویت در سامانه سجام و دریافت کد بورسی هست که این فرایند در مقاله آموزش گام به گام دریافت کد بورسی و آغاز فعالیت در بورس به طور مفصل به آن پرداخته شده است.

زیر مجموعه‌های بازار بورس

آن چه که در ماه­‌های اخیر مورد استقبال فراوانی قرار گرفته و سرمایه‌­گذاران متعددی در حال خرید و فروش سهام در آن­ هستند، بازار بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس تهران است. این بازارها به اختصار به عنوان بازار بورس و فرابورس ایران شناخته می­‌شوند و شرکت­‌های مختلفی در آن­ها حاضر و سهام آن­ها در حال خرید و فروش هستند. در این مطلب از معرفی بورس کالا و انرژی که عمومیت کمتری دارند، صرف نظر کرده میزان نوسان بازار‌ پایه فرابورس و بازار بورس و فرابورس را به عنوان بازارهای اصلی بورس تهران، معرفی و مورد مقایسه قرار می­‌دهیم.

بازار بورس اوراق بهادار (بازار بورس)

در یک مقایسه کلی می­‌توان گفت، ساختار بازار بورس و فرابورس مشابه یکدیگر هستند و تنها تفاوت‌­های جزئی میان آن­‌ها وجود دارند. بازار بورس قدمت بسیار بیشتر دارد و بخش اصلی بورس تهران است، چرا که حجم عمده معاملات روزانه در این بازار انجام می‌­شود. اکثر شرکت‌­های بزرگ در این بازار حاضر هستند و تعداد سهامدار و سرمایه این شرکت­‌ها بسیار بیشتر از شرکت‌های فرابورس ایران است. برای مقایسه بهتر ارزش معاملات بازار بورس و فرابورس، بهترین روش استفاده از شاخص است. در پایان تیر ماه سال 1399 شاخص کل بورس که روزانه در اخبار نیز منتشر می‌­شود، حدود یک میلیون و هشتصد هزار واحد بوده است. در حالی که در زمان مشابه، شاخص کل فرابورس حدود 265 هزار واحد بوده است که در قیاس با بازار بورس بسیار اندک است.

فرایند خرید و فروش سهام در بازار بورس روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت 9 تا 12:30 است که البته فرایند سفارش گیری از زمان پیش‌­گشایش، یعنی 8:30، صبح آغاز می‌­شود. قیمت سهام در بازار بورس دارای محدودیت دامنه نوسان 5 درصدی است. بدین معنی که در هر روز معاملاتی، قیمت سهام حداکثر در محدوده 5 درصد بیشتر یا 5 درصد کمتر از قیمت پایانی سهام در روز قبل می‌­تواند باشد. هر نمادی که پس از پذیره‌­نویسی در بازار بورس پذیرفته می‌­شود، در اولین مرتبه در بازار اولیه بورس عرضه می‌­شود که اصطلاحا به آن عرضه اولیه گفته می‌­شود. عرضه اولیه دارای محدودیت تعداد سهام تخصیص یافته به هر کد بورسی است. پس از عرضه اولیه، سهام مربوطه وارد بازار ثانویه شده که همان بازار متداول بورس است و از این زمان به بعد مانند سایر سهام بورس خرید و فروش می‌­شود.

بازار فرابورس

بازار فرابورس که در انگلیسی به Over The Counter یا به اختصار OTC معروف است، در رتبه‌­ای پایین‌­تر از بازار بورس قرار دارد. در حقیقت شرکت­‌هایی که موفق به پذیرش در بازار بورس نشده‌­اند، در فرابورس معامله می‌­شوند. تفاوت میان بازار بورس و فرابورس به میزان سرمایه، تعداد سهامداران، سودآوری شرکت و شفافیت آن بستگی دارد. شرکت‌­هایی که نمی‌­توانند مقتضیات بازار بورس را برای هر کدام از این پارامترها تامین کنند، در بازار فرابورس پذیرفته می­‌شوند. در سال 1387 و با هدف ورود هر چه بیشتر صنایع و شرکت‌­های مختلف به بازار سرمایه، بازار فرابورس توسط شرکت بورس و اوراق بهادار تاسیس شد تا شرکت‌­های کوچک و با منابع کمتر نیز وارد چرخه اقتصاد کشور شوند. شرکت‌­های عضو در بازار فرابورس این امکان را دارند که درصد کمتری از کل دارایی‌­های خود را وارد چرخه خرید و فروش سهام توسط سهامداران بکنند. پس به جز شرکت­‌های کوچک و با منابع کم، تعدادی از شرکت­‌های بزرگ و سودآور که تمایل به اشتراک بخش کمتری از سهام خود در بورس را دارند نیز به بازار فرابورس روی می‌­آورند.

زیرمجموعه­­‌های بازار بورس و فرابورس

بازار بورس و فرابورس هر کدام متشکل از تعدادی بازار زیر مجموعه هستند که شرکت­‌ها در یکی از زیرمجموعه­‌ها پذیرش شده و متناسب با عملکرد خود ممکن است به دسته بالاتر یا پایین‌­تر منتقل شوند. در ادامه به معرفی مختصری از هر کدام از این بازارهای زیر مجموعه پرداخته می­‌شود:

الف) زیر مجموعه­‌های بازار بورس

بازار بورس دارای سه بازار زیر مجموعه هست که عبارتند از:

• بازار اول – تابلوی اصلی
• بازار اول – تابلوی فرعی
• بازار دوم

در سال 1381 سازمان بورس و اوراق بهادار، شرکت­‌های پذیرفته شده در بازار بورس را بر اساس معیارهایی شامل مقدار سرمایه، مقدار سرمایه در اختیار سهامداران، مقداری شناوری سهم، شفافیت، تعداد سهامداران و بسیاری از پارامترهای دیگر، به سه دسته بالا تقسیم کرد. هر چه مقدار پارامترهای ذکر شده بالاتر باشد، سهام مربوطه از بازار دوم به سمت تابلو اصلی بازار اول حرکت خواهد کرد. به طور کلی می­‌توان گفت که حضور یک سهم در تابلوی اصلی بازار اول، تابلوی فرعی بازار اول یا بازار دوم، تفاوتی خاصی برای سهامداران ندارد. پارامترهایی مانند دامنه نوسان و حجم مبنا سهام موجود در هر کدام از این دسته‌­ها ثابت است. این تفاوت­‌ها بیشتر در روابط میان شرکت­‌ها و سازمان بورس خود را نشان می‌­دهد. پس این نکته مهم است که حضور یک سهم در تابلوی اصلی، الزاما به معنای سودآوری بیشتر آن نیست.

بورس و فرابورس

ب) زیر مجموعه‌­های بازار فرابورس

معیار طبقه­‌بندی شرکت‌­ها در بازار بورس و فرابورس شباهت زیادی به هم دارند. بر اساس معیارهای تقریبا مشابهی، سهام موجود در بازار فرابورس هم در سه دسته زیر طبقه­‌بندی می‌­شوند:

• بازار اول
• بازار دوم
• بازار پایه

تفاوت میان بازار اول و دوم در بازار بورس و فرابورس تقریبا مشابه است. اما سهامی که در بازار پایه فرابورس پذیرفته شده‌­اند خود به سه دسته زرد (دامنه نوسان 3 درصد)، نارنجی (دامنه نوسان 2 درصد) و قرمز (دامنه نوسان 1 درصد) تقسیم می­‌شوند. به طور کلی سهام فرابورس شفافیت کمتر و ریسک بیشتری نسبت به سهام بورسی دارند و در میان سهام فرابورسی نیز میزان ریسک در بازار پایه بیشتر و شفافیت آن کمتر است. به همین دلایل و با هدف جلوگیری از قیمت‌­گذاری کاذب و نوسان غیر منطقی، دامنه نوسان بازار پایه محدودیت بیشتری دارد.

پذیرش شرکت­‌ها در بازار بورس و فرابورس

چیزی که میزان ریسک یک سهم را تعیین می­‌کند، ریز اطلاعات مالی شرکت است. اطلاعاتی مانند میزان سرمایه شرکت، سرمایه شناور، تعداد سهامداران، سودآوری، زیان انباشته و سایر پارامترها است که تعیین می‌­کند که ریسک سهام چقدر است و باید در بازار بورس یا فرابورس پذیرفته شود. در جدول زیر شرایط پذیرش شرکت­‌ها در بازار بورس و فرابورس با یکدیگر مقایسه شده است.

کاهش دامنه نوسان در بورس و فرابورس به ۲ درصد

به گزارش خبرگزاری صداو سیما، دامنه نوسان در تمامی نماد‌های معاملاتی در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران از روز شنبه ۱۷ اسفند۱۳۹۸ به ۲ درصد کاهش خواهد یافت.

براساس اطلاعیه منتشر شده از فرابورس ایران، مطابق با ششصد و بیست و نهمین جلسه هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار، اصلاحات مصوب «دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات اوراق بهادار در فرابورس ایران»، در اجرای مفاد بند ۱۱ ماده هفت قانون بازار اوراق بهادار و به منظور حمایت از حقوق و منافع سرمایه‌گذاران، مقرر شد دامنه نوسان قیمت در تمامی نماد‌های معاملاتی در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران از روز شنبه به ۲ درصد کاهش یابد.
همچنین تابلو قرمز بازار پایه فرابورس ایران همچنان دارای دامنه نوسان یک درصد خواهد بود. تغییرات دامنه نوسان در مقاطع زمانی سه ماهه از زمان اجرا قابل بازنگری است.
براین اساس با توجه به برقراری حجم میزان نوسان بازار‌ پایه فرابورس میزان نوسان بازار‌ پایه فرابورس مبنا در بازار‌های شرکت فرابورس، مقرر شد که مفاد ماده‌های ۲۵ تا ۲۸ از فصل هشتم گره معاملاتی دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات در بورس اوراق بهادار تهران، عینا در دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات اوراق بهادار ایران نیز اعمال شود.

دامنه نوسان چیست؟|عوامل موثر بر آن کدامند؟

بازار بورس در چند سال اخیر توانسته است بسیاری از سرمایه های سرگردان مردم و یا حتی سرمایه‌هایی که در بخش‌های دیگر قرار داشت را به سمت خود بکشاند تا بیش از پیش مورد توجه قرار بگیرد، شما این امکان را دارید تا از میان سرمایه ‌گذاری در بخش‌های مختلف و از بین بازارهای سرمایه‌ گذاری که در کشور وجود دارد یکی از آن‌ ها را انتخاب کرده و سرمایه خود را در آن بازار قرار دهید. اما باید این نکته را مورد توجه قرار دهید که بازارهای مالی علی‌الخصوص بازار بورس به دلیل داشتن پیچیدگی‌های خاص به خود و همین‌طور ریسک ‌پذیر بودن می‌بایست که با تخصص کامل و همین‌طور دانش کافی مورد بررسی قرار گیرد تا مبادا سرمایه‌ای که طی سالیان طولانی جمع آوری شده است در مدت کوتاهی از بین برود. جالب است بدانید که این بازارها توسط بخش‌های مختلفی چه دولتی و چه خصوصی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد تا فعالیت‌های آن در حوزه و دایره قانون انجام بپذیرد. یکی از این محدودیت ‌ها در بخش دامنه نوسان قیمت سهم‌ها می‌باشد که از قضا دارای اهمیت بسیار زیادی نیز هست. سؤالی که ممکن است برای بسیاری پیش بیاید این است که دامنه نوسان چیست؟ و چه کاربردی دارد؟ در ادامه با ما باشید تا بیشتر درباره این موضوع با شما بحث کنیم.

تعریف مرسوم دامنه نوسان در بازار بورس تهران عبارت است از: بر اساس آیین‌نامه بازار معاملات تهران، دامنه نوسان قیمت ، پایین ‌ترین تا بالا ترین قیمتی است که در آن دامنه طی یک یا چند جلسه معاملات بورس ،قیمت میتواند بالا و پایین ‌شود.

دامنه نوسان به زبان ساده و عوامل مؤثر بر آن

این عامل یا همان دامنه نوسان شاخصه‌ای است که از ابتدای شروع فعالیت‌های بازارهای مالی و معاملاتی سهام در تمامی دنیا مورد توجه قرار گرفت و اعمال گردید. این عامل برای کنترل نوسانات شاخص بازارهای مالی مورد استفاده قرار می‌گیرد که دارای اهمیت بسیار بالایی می‌باشد. در بازارهای سرمایه به دلیل جلوگیری به هم ریختگی و به نوعی تداخل در عرضه و تقاضا قوانین و مقرراتی وجود دارد که تمامی آنها کمک می‌کند تا بازارهای مالی از افسار گسیختگی و هرج و مرج به دور باشند. بر همین اساس دامنه مجاز نوسان و همینطور استاپ لاس‌ها یا توقف معاملات و دیگر ابزارهایی که در اختیار شما است سبب می‌شود تا معامله کردن در این بازارها بیش از پیش ساده و سهل باشند. نکته‌ای که وجود دارد این است که دامنه مجاز نوسان سهام به ‌عنوان یکی از شاخص‌ها و عوامل مهم در این بازار که در جهت کنترل نوسان قیمت سهم و برای کاهش تلاطم بازار و جلوگیری از تصمیمات هیجانی سهام ‌داران در نظر گرفته ‌شده است توانسته است کارکرد بسیار موفقیت آمیزی نیز داشته باشد. این بدان معنا است که قیمت‌ها در طول روزهای معاملاتی مجاز به نوسان در بین میزان مشخصی از قیمت می‌باشد که این امر سبب می‌شود تا از بروز رفتارهای هیجانی و شکست کف و سقف‌های قیمتی در بازار جلوگیری به عمل بیاید.

موضوعی که درباره بازار سرمایه می‌تواند بسیار حائز اهمیت و قابل‌تأمل باشد این است که در بعضی از روزهای خاص و تعیین شده این بازار از قوانینی که درباره نوسانات قیمت گفته شد پیروی نمی‌کند.

• بازگشایی سهم‌ها بعد از برقراری جلسه فوق‌العاده برای کاهش یا افزایش سرمایه
• در صورت ۲۰ درصد افزایش سهم در زمان بازگشایی بعد از اعلام افزایش و یا کاهش سود سهم
• در روز بعد از مجمع عمومی برای تقسیم سودها

نکته:‌ بد نیست این نکته را در نظر داشته باشید که شرکت‌هایی که مدتی است نمادهای آنها متوقف‌ شده است پس از بازگشایی نماد شامل دامنه نوسان نمی‌شوند. ممکن است برای شما سؤال پیش بیاید که علت آن چیست که باید گفت به دلیل آنکه اطلاعات مهمی که نماد شرکت به خاطر آن متوقف‌ شده است امکان دارد تأثیری بیشتر از دامنه نوسان میزان نوسان بازار‌ پایه فرابورس از پیش مشخص شده بر قیمت سهام داشته باشد. که اگر چنین حالتی اتفاق بیافتد طبیعی است که بر اساس حراج باید اجازه داده شود تا اطلاعات تأثیر واقعی خود را بر مقدار عرضه و تقاضا و در انتها قیمت سهم‌ها بگذارد.

پیشنهاد می کنیم برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله چه عواملی بر قیمت عرضه و تقاضا تاثیر میگذارند؟ نیز مطالعه نمایید.

توضیحاتی درباره روزهای استثنا

می‌توان گفت در روزهایی که در بالا به آنها اشاره کردیم سهم ها خرید و فروش می‌شوند اما بدون نوسان قیمت. باید توجه داشت که دامنه نوسان بازار پایه در سه تابلوی مختلف که با رنگ‎‌های زرد و نارنجی و قرمز مشخص شده اند معامله می‌شوند که میزان نوسان بازار‌ پایه فرابورس به ترتیب دامنه نوسانات در آنها با توجه به رنگ‌هایشان متفاوت می‌باشد به طور مثال در روز اول دامنه معاملات در تابلو زرد با سه درصد + یا – معامله می‌شود، در تابلو نارنجی این میزان کمی متفاوت بوده و با نوساناتی به اندازه‌ی ۲ درصد + و – معامله می‌شود و در تابلویی با پایه‌ی قرمز تنها با ۱ درصد + یا – مورد خرید و فروش قرار می‌گیرد. نکته‌ای که وجود دارد این است که در صورت وجود تقاضا برای خرید یا فروش در سهم‌های بازار پایه به مدت سه روز پشت سر هم درصدها بر روی تابلویی که در بالا درباره آن صحبت کردیم اندکی متفاوت خواهد بود و به هرکدام از تابلوهای زرد و نارنجی میزان دو درصد اضافه می‌شود و به تابلوی قرمز ۱ درصد اضافه می‌شود که این یعنی به ترتیب برای تابلوهای زرد و نارنجی و قرمز درصدهای ۵ و ۴ و ۲ را مشاهده خواهیم کرد.

سهام حق تقدم

زمانی که یک شرکت افزایش سرمایه می‌دهد که در مطلبی دیگر به آن پرداختیم به همان اندازه میزان سهام آنها نیز افزایش پیدا می کند. زمانی که تعداد سهام‌ها افزایش پیدا می‌کنند در حالت عادی و بر اساس روال عادی این حالت ایجاد می‌شود که مالکیت کسانی که قبل از افزایش سرمایه نسبت به خرید سهام شرکت مورد نظر اقدام کرده بودند به همان نسبتی که سهام اضافه شده است، مالکیت آنها کم می‌شود. از همین رو بر اساس قوانینی که در کتاب تجارت نوشته شده است بعد از افزایش سرمایه برای کسانی که از قبل سهام دار بوده‌اند این حق محفوظ است که قبل از آنکه بتوانند از افزایش سهام جدید سهمی داشته باشند آنها می‌توانند آنها را خریداری نمایند. به این نوع سهام سهام حق تقدم نیز گفته می‌شود.

آشنایی بیشتر با حق تقدم

این را در نظر بگیرید که موسسه یا شرکتی که به میزان ۲۰ درصد افزایش سرمایه می‌دهد با توجه به یکی از روش‌‌های افزایش سرمایه که در جای دیگر درباره آن بحث کردیم. به دنبال آن تعداد سهام موسسه مورد نظر نیز به همان اندازه میزان نوسان بازار‌ پایه فرابورس افزایش پیدا می کند. حالا در نظر داشته باشید که شما میزان ۱۰۰ سهم از این شرکت یا موسسه را قبل از افزایش سرمایه خریداری کرده بودید. در صورتی که این موسسه افزایش سرمایه بدهد و در تعداد سهام شما تغییری حاصل نشود میزان سهم شما خودکار در شرکت نسبت به حالت قبل از افزایش سرمایه میزان نوسان بازار‌ پایه فرابورس توسط شرکت کاهش پیدا خواهد کرد. بر همین اساس برای این منظور که درصد مالکیت شما بدون تغییر باقی بماند شرکت این حق را به شما خواهد داد که به نسبت درصد افزایش سرمایه حق تقدم در خرید سهام جدید منتشر شده را برای شما قائل باشد در نتیجه شما به میزان ۲۰ درصد از میزان سهامی که به تازگی و بعد از افزایش سرمایه به شرکت اضافه شده است سهام حق تقدم خواهید داشت و می‌توانید نسبت به خریداری آن اقدام نمایید. در ادامه با ما باشید تا به دامنه نوسان حق تقدم بپردازیم.

دامنه نوسان حق تقدم

به هر میزان که برای سهام عادی دامنه نوسان در نظر گرفته شده است برای سهام حق تقدم این میزان می‌بایست ضربدر دو شود به عبارتی خرید و فروش نماد سهام حق تقدم دو برابر سهام عادی در نظر گرفته می‌شود. به عبارتی نماد سهام حق تقدم در زمانی که بازار معاملاتی یعنی بورس در حال فعالیت است این امکان و توانایی را دارد تا به اندازه + ده درصد و – ده در صد نسبت به قیمت‌هایی که در روز گذشته بسته شده است تغییر کند. این بدان معنی است که اگر قیمت شرکت الف در روز قبل با عدد ۱۰۰۰ ریال برای هر سهم بسته شده است در روز بعدی می‌تواند به اندازه‌ی ۱۰۰ ریال افزایش برای هر سهم و ۱۰۰ ریال کاهش برای هر سهم را به ثبت برساند. در نتیجه کسانی که اقدام به خرید و فروش سهام حق تقدم می‌کنند باید با مدیریت ریسک آشنایی کامل داشته باشند تا بتوانند با آگاهی کامل نسبت به خرید و فروش آن اقدام کنند تا مبادا سرمایه آن‌ها از بین برود.

وقت آن رسیده به دامنه نوسان در بورس کشورهای دیگر بپردازیم

دامنه نوسان در بورس یکی از ابزارهایی است که از آن برای جلوگیری رفتارهای هیجانی سهامداران برای خرید یا فروش سهامی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به این صورت که ممکن است در اثر شنیدن اخبار یا اتفاقی عده‌ای از سهامداران سهام شرکت خاصی را خرید و فروش ‌کنند در نتیجه امکان دارد این سیگنال ها سبب افزایش یا کاهش جهشی در قیمت‌ها شود که از همین رو سبب می‌‌شود تا بازار با نوسانات زیادی رو به رو باشد که بسیاری از آنها هیجانی است. از همین رو بر آن دیدم تا اطلاعاتی درباره دیگر بورس‌ها و همینطور دامنه نوسان بورس نیویورک و دیگر شهرهای جهان در اختیار شما قرار دهیم. بازار بورس توکیو دامنه نوسان بسیار زیادی دارد و این دامنه از ۱۰ تا ۶۰ درصد متغیر است که می‌توان آن را یکی از بازارهایی در نظر گرفت که این دامنه را تا حد بسیار زیادی باز در نظر گرفته اند سایر کشورهای شرق آسیا که سهامداران در بازارهای مالی عملکرد آزدانه تری برخوردار هستند مانند مالزی و فیلیپین نیز از چنین درصدهایی برخورد هستند مانند بازار بورس کوالالامپور نیز از دامنه نوسان ۳۰ درصدی در معاملات خود استفاده می‌کند. در بازارهای مالی اروپا این عدد تا حدی به تعادل می رسد و از ۵ درصد تا ۲۰ درصد متغیر است به طور مثال در کشور فرانسه که از اقتصاد قوی برخوردار است و یکی از بزرگترین اقتصادها در جهان به شمار می‌آيد شما با دامنه نوسان ۱۰ تا ۲۰ درصدی رو به رو خواهید بود که این میزان در کشور مانند فنلاند به عدد ۱۵ درصد می‌رسد. اما اگر می‌خواهید هیچ عامل خارجی و ابزاری نتواند جلوی صعود یا سقوط یک شبه‌ی شما را بگیرد بهتر است سری به نیویورک بزنید زیرا دامنه نوسان بورس نیویورک صفر است و به عبارتی هیچ ابزاری نمی‌تواند جلوی آن را بگیرد و شما دامنه نوسان نامحدود را تجربه می‌کنید. چنین حالتی را نیز در یونان و همینطور برزیل نیز می‌توانید داشته باشید. در بازار بورس ایران نیز حداقل و حداکثر میزان نوسان نیز در سهام عادی ۱ تا پنج درصد است.

افشای اطلاعات گروه الف و ب

یکی از مهم ترین عواملی که شما را می‌‌تواند در تحلیل بازارهای مالی کمک و همیاری کند افشای اطلاعات گروه‌های الف و ب می‌باشد. به دست آوردن اطلاعاتی که دارای اهمیت بالایی هستند به شما کمک می‌کند تا بتوانید تصمیمات بهتری بگیرید. این اطلاعات یکی از مهمترین نکات بازار سهام در تمامی دنیا به شمار می‌آید که به طور کلی در دو بخش مورد توجه سهامداران قرار می‌گیرد. این موارد در بازارهای مالی علی‌الخصوص بازارهای بورس از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر روی میزان عرضه و تقاضا و به دنبال آن قیمت‌هایی است که سهام در آن رنج‌ها(بازه‌ها) خرید و فروش می‌شود. شما در هر روز در هر منطقه جغرافیایی که زندگی می‌کنید امکان دارد با اخبار و عوامل تأثیر گذار بسیاری رو به رو شوید که تمامی این موارد در قیمت‌ها و همینطور سهام‌هایی که خرید و فروش می‌شود تاثیر می‌گذارد.

اینکه اطلاعات سریع در اختیار شما قرار بگیرد بسیار اهمیت دارد زیرا شما از آنچه که درباره یک موسسه و یا یک شرکت رخ می‌دهد با خبر خواهید شد از همین رو می‌توانید تصمیماتی مبتنی بر واقعیت‌های موجود اتخاذ نمایید که این کار در حفظ و یا از دست رفتن سرمایه می‌تواند بسیار حائز اهمیت باشد. پس نتیجه می‌گیریم که خود را در بازارهای مالی باید آپ دیت و به روز نگه داریم.

ساختار بازار فرابورس

بازار فرابورس از چهار بازار تشکیل شده است که به یکی از آنها که بازار پایه بود، پرداخته‌ایم و سه بازار دیگر باقی می‌ماند که با نام‌های بازار اول و دوم سوم تقسیم بندی می‌شوند.

نکاتی درباره بازار اول

در این بازار سهام موسسه‌ها و واحدهایی که صندوق‌های سرمایه‌گذاری در آنها قرار دارد مورد معامله قرار می‌گیرند. دامنه نوسان فرابورس در بازار اول ۵ درصد بدون در نظر گرفتن حجم مبنا می‌باشد.

نکاتی درباره بازار دوم

این بازار فرابورس تنها شامل سهام شرکت‌هایی می شود که سهم آنها سهامی عام می‌باشد. نکته ای که ممکن است در این بازار توجه را به خود جلب کند قرار گرفتن سهام شرکت‌های زیان‌ده می‌باشد که در کنار آنها نیز شرکت‌های تازه ‌تأسیس و آنهایی که می‌‌خواهند از سهامی عام به سهامی خاص تبدیل شوند در این بازار قرار می‌گیرند.

نکاتی درباره بازار سوم

در آخر نیز بازار سوم قرار دارد که بازار عرضه محلی برای آن دسته از سهام هایی است که در فرابورس نمی‌توانند عرضه شود.

صندوق های قابل معامله در بورس

این صندوق ها که با نام ETF نیز شناخته می‌شوند. نوعی از صندوق‌ های سرمایه ‌گذاری می‌باشند که از سهام های بسیار زیاد و همینطور متنوعی در صنعت‌های مختلف تشکیل شده اند و سهم‌های آن در طول روز مانند دیگر سهام‌ها در بازار معامله می‌شوند و ساختاری شبیه صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک دارند. از مزیت‌های آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• خرید و فروش آنلاین واحدهایی که در صندوق وجود دارد.
• سرعت در معامله.
• نقد شوندگی بالا
• معافیت‌های مالیاتی

این موارد تنها بخشی از مزایای این صندوق‌ها می‌باشد.

برای داشتن سرمایه گذاری موفق در بازار بورس ایران مقالات آموزشی ما را در زمینه آموزش بورس و آموزش سرمایه گذاری دنبال کنید.