تجار درباره بازار ارز چه می‌گویند؟


تله دلالان ارز با «اجاره کارت ملی» /حذف یارانه نقدی در راه است؟

معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه از مردم خواست با توجه به مشاهده مواردی از سوءاستفاده دلالان از کارت ملی افراد برای خرید ارز با هدف سودجویی و تبعات این اقدام غیرقانونی برای دارنده کارت، دقت لازم را داشته باشند.

جشنواره پاییزی

جشنواره پاییزی

تله دلالان ارز با «اجاره کارت ملی» /حذف یارانه نقدی در راه است؟

در پیام ارسالی به مردم تأکید شده که «بدیهی است اطلاعات تجار درباره بازار ارز چه می‌گویند؟ هویتی خریداران برای سازمان هدفمندی یارانه‌ها و سازمان امور مالیاتی ارسال خواهد شد و تبعات عدم رعایت ضوابط مقرر در قانون مبارزه با پولشویی و قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز برعهده ‌دارنده کارت ملی خواهد بود».

احتمال تغییر دهک یارانه‌بگیران

به گزارش خبرگزاری تسنیم، سازمان هدفمند‌سازی یارانه‌ها درباره این موضوع توضیح داد: درخصوص پیامک معاونت پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه، باتوجه به اینکه خرید دلار بخشی از عملکرد اقتصادی خانوار می‌باشد اطلاعات این افراد جهت ثبت در پایگاه اطلاعات اقتصادی خانوار به سازمان هدفمند‌سازی یارانه‌ها و جهت ثبت در پایگاه رفاه ایرانیان به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ارسال می‌شود.

به ‌عبارت دیگر، اطلاعات خرید دلار از این جهت که یک فعالیت اقتصادی محسوب می‌شود به‌عنوان یکی از معیارهای دهک‌بندی در نظر گرفته خواهد شد، بنابراین ممکن است افرادی که کارت ملی خود را در اختیار دیگران قرار می‌دهند، به‌واسطه این فعالیت در دهک بالاتری قرار بگیرند.

سودجویی دلالان از مردم

همزمان با افزایش نوسانات در بازار ارز، بازارساز هم مجموعه‌ای از اقدامات را انجام داده است؛ فروش برخط ارز و همچنین فروش ارز از طریق شعب منتخب چهار بانک از مهم‌ترین اقدامات بانک مرکزی برای برچیدن صف‌های طولانی خرید ارز مقابل صرافی‌ها است که در روزهای گذشته بخشنامه اجرایی آن ابلاغ شده است.

اما نکته مهم در ایام پرتلاطم ارزی، حضور برخی افراد سودجو و دلال ارزی مقابل صف‌های خرید ارز در صرافی‌ها و بانک‌های منتخب است؛ دلال‌ها به مردم پیشنهاد می‌کنند به ‌ازای دریافت مبلغی با کارت ملی و حساب بانکی خودشان ارز سهمیه‌ای را (2000 یورو برای هر فرد بالای 18 سال) خریداری کنند و به آنها تحویل دهند.

اغتشاشات و سه عامل اقتصادی

در همین حال، یک کارشناس‌، سه عامل اقتصادی را در افزایش اخیر نرخ ارز مؤثر دانست و گفت: طی روزهای گذشته، خبر «در نظر گرفتن یک میلیارد دلار ارز به جهت واردات خودرو»، «اعلام تجارت آزاد» و «کاهش 90 درصدی تعرفه کالاهای وارداتی از کشورهای اوراسیا و مصرف ارز برای واردات تلفن‌همراه برند آمریکایی»، سبب رشد تقاضا در بازار ارز کشور شد؛ عوامل گفته‌شده سبب شد تقاضای بالقوه ارزی به بالفعل تبدیل شود.

رضا غلامی، ادامه داد: حتی برای تجارت آزاد از اوراسیا، واردات کالاهای ممنوعه نیز در نظر گرفته شده که این موضوع به تأیید سران قوا هم رسیده و می‌تواند منجر به افزایش تقاضای ارز در بازار شود.

این کارشناس در ادامه اظهار کرد: آشوب و اغتشاشات اخیر نیز به‌عنوان یک عامل غیراقتصادی مهم در کنار عوامل اقتصادی گفته‌شده سبب شد تا در این مقطع زمانی شاهد افزایش نرخ ارز در بازار باشیم، البته نرخ ارز قابل ‌کنترل است و حتی نرخ 30 تا 35 هزار تومانی نیز متعادل و مورد نیاز کشور نیست.

وضعیت مناسب تراز تجاری

وحید شقاقی‌شهری، تحلیلگر اقتصادی هم درباره تحولات اخیر بازار ارز اظهار کرد: سه عامل تاثیرگذار بر بازار ارز از جمله ناترازی ارزی، تجاری، انتظارات تورمی و نااطمینانی‌های سیاسی هستند که درباره ناترازی ارزی باید گفت که اکنون منابع ارزی رو به بهبود است و در رابطه ناترازی تجاری نیز تحت تاثیر افزایش صادرات نفتی و غیرنفتی، ناترازی تجاری نیز برطرف شده است.

وی در گفت‌وگو با ایسنا ادامه داد: قیمت جهانی نفت طی دو سال از ۳۵ دلار در هر بشکه به ۹۰ دلار افزایش یافته که تحت تاثیر این موضوع، صادرات نفت نیز افزایش یافته است. علاوه‌بر این، از آنجا که قیمت نفت تجار درباره بازار ارز چه می‌گویند؟ افزایش یافته، صادرات فرآورده‌های نفتی و غیرنفتی نیز افزایش یافته است.

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه منابع ارزی بانک مرکزی نسبت به دو سال گذشته وضعیت بهتری دارد، گفت: در زمینه انتظارات تورمی و نااطمینانی‌ها اوضاع مناسب نیست و علت عمده اینکه در روزهای اخیر بازار ارز با افزایش‌ قابل توجه قیمت مواجه شده، انتظارات تورمی و عدم ثبات سیاسی است. در این زمینه، باید گفته شود که برجام عملا از دستور خارج شده و آمریکا و همپیمانانش بر تشدید تحریم‌ها بر ایران تاکید دارند. همچنین، در روزهای آینده انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا انجام می‌شود که با پیروزی جمهوری‌خواهان، آنها دولت بایدن را در مسیر برجام تحت فشار قرار می‌دهند.

چند توصیه برای کنترل نرخ دلار

شقاقی برای کنترل قیمت دلار چند توصیه به بانک مرکزی کرد و گفت: با تجربه چندساله حضورم در جلسات بانک مرکزی و وزارت اقتصاد، چند توصیه به بانک مرکزی برای کنترل دلار دارم. یکی اینکه محدوده نوسان قیمت دلار را براساس ذخایر و منابع ارزی و سایر متغیرهای اقتصادی مشخص کند. البته بانک مرکزی باید محدوده‌ای را مشخص کند که توان کنترل و مدیریت نرخ دلار در آن محدوده را داشته باشد.

ممنوعیت واردات غیرضروری و مدیریت اخبار

این تحلیلگر اقتصادی افزود: قدم بعدی بانک مرکزی باید این باشد که مدیریت سختگیرانه‌ای بر واردات کالاهای غیرضروری و ساماندهی واردات کالاهای ضروری داشته باشد. علاوه‌بر این، مقابله جدی باید با قاچاق کالا و ارز انجام دهد. در این زمینه، لازم است سامانه‌ای برای اولویت‌بندی واردات و نظارت بر آن ایجاد شود.

همچنین، اولویت بعدی بانک مرکزی باید این باشد که اخبار را مدیریت کند و وزارت اقتصاد و وزارت صمت و سایر نهادهای اقتصادی نیز برای انتشار اخبار و مطالب با بانک مرکزی هماهنگ باشند.

وی ادامه داد: توصیه آخر برای کنترل قیمت دلار این است که وزارت اقتصاد و بانک مرکزی هماهنگ عمل کنند تا شاهد خروج نقدینگی از بازار سرمایه نباشیم. با توجه به اینکه بازار سرمایه همانند اسفنج که آب را جذب می‌کند، می‌تواند نقدینگی را جذب کند؛ لازم است بانک مرکزی و وزارت اقتصاد با هماهنگی‌هایی علاوه‌بر ایجاد تعادل بین بازار سرمایه و پول، نقدینگی را جذب بازار سرمایه کنند تا نقدینگی سرگردان به سمت سفته‌بازی حرکت نکند.

آغاز معاملات سکه بانک مرکزی در بورس

البته در ادامه برنامه‌های بازارساز برای متعادل شدن بازار طلا و ارز، نماد معاملاتی سکه مرکزی دیروز برای اولین‌بار در بورس اوراق بهادار تهران درج شد و از امروز سه‌شنبه‌ 17 آبان در بورس کالای ایران عرضه اولیه می‌شود.

به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، اوراق سکه بانک مرکزی معاف از مالیات بوده و همه اشخاص حقیقی می‌توانند حداکثـر معادل 100 سکه تمام بهـار آزادی طرح جدید و همچنین صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا بدون محدودیت، نسبت به خرید این اوراق اقدام کنند.

سررسید اوراق سکه بانک مرکزی، 6 ماه پس از عرضه اولیه، با تسویه نقدی در سررسید بوده و بانک مرکزی تسویه نقدی اوراق در سررسید و همچنین نقدشوندگی این اوراق در بازار ثانویه بورس کالای ایران به قیمت روز را متعهد می‌شود.

بنابر اعلام بانک مرکزی، اوراق سکه بانک مرکزی علاوه‌بر امکان سرمایه‌گذاری در طلا، قابلیت توثیق در شبکه بانکی برای اخذ انواع تسهیلات را نیز دارد.

تله دلالان ارز با «اجاره کارت ملی» /حذف یارانه نقدی در راه است؟

معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه از مردم خواست با توجه به مشاهده مواردی از سوءاستفاده دلالان از کارت تجار درباره بازار ارز چه می‌گویند؟ ملی افراد برای خرید ارز با هدف سودجویی و تبعات این اقدام غیرقانونی برای دارنده کارت، دقت لازم را داشته باشند.

جشنواره پاییزی

جشنواره پاییزی

تله دلالان ارز با «اجاره کارت ملی» /حذف یارانه نقدی در راه است؟

در پیام ارسالی به مردم تأکید شده که «بدیهی است اطلاعات هویتی خریداران برای سازمان هدفمندی یارانه‌ها و سازمان امور مالیاتی ارسال خواهد شد و تبعات عدم رعایت ضوابط مقرر در قانون مبارزه با پولشویی و قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز برعهده ‌دارنده کارت ملی خواهد بود».

احتمال تغییر دهک یارانه‌بگیران

به گزارش خبرگزاری تسنیم، سازمان هدفمند‌سازی یارانه‌ها درباره این موضوع توضیح داد: درخصوص پیامک معاونت پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه، باتوجه به اینکه خرید دلار بخشی از عملکرد اقتصادی خانوار می‌باشد اطلاعات این افراد جهت ثبت در پایگاه اطلاعات اقتصادی خانوار به سازمان هدفمند‌سازی یارانه‌ها و جهت ثبت در پایگاه رفاه ایرانیان به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ارسال می‌شود.

به ‌عبارت دیگر، اطلاعات خرید دلار از این جهت که یک فعالیت اقتصادی محسوب می‌شود به‌عنوان یکی از معیارهای دهک‌بندی در نظر گرفته خواهد شد، بنابراین ممکن است افرادی که کارت ملی خود را در اختیار دیگران قرار می‌دهند، به‌واسطه این فعالیت در دهک بالاتری قرار بگیرند.

سودجویی دلالان از مردم

همزمان با افزایش نوسانات در بازار ارز، بازارساز هم مجموعه‌ای از اقدامات را انجام داده است؛ فروش برخط ارز و همچنین فروش ارز از طریق شعب منتخب چهار بانک از مهم‌ترین اقدامات بانک مرکزی برای برچیدن صف‌های طولانی خرید ارز مقابل صرافی‌ها است که در روزهای گذشته بخشنامه اجرایی آن ابلاغ شده است.

اما نکته مهم در ایام پرتلاطم ارزی، حضور برخی افراد سودجو و دلال ارزی مقابل صف‌های خرید ارز در صرافی‌ها و بانک‌های منتخب است؛ دلال‌ها به مردم پیشنهاد می‌کنند به ‌ازای دریافت مبلغی با کارت ملی و حساب بانکی خودشان ارز سهمیه‌ای را (2000 یورو برای هر فرد بالای 18 سال) خریداری کنند و به آنها تحویل دهند.

اغتشاشات و سه عامل اقتصادی

در همین حال، یک کارشناس‌، سه عامل اقتصادی را در افزایش اخیر نرخ ارز مؤثر دانست و گفت: طی روزهای گذشته، خبر «در نظر گرفتن یک میلیارد دلار ارز به جهت واردات خودرو»، «اعلام تجارت آزاد» و «کاهش 90 درصدی تعرفه کالاهای وارداتی از کشورهای اوراسیا و مصرف ارز برای واردات تلفن‌همراه برند آمریکایی»، سبب رشد تقاضا در بازار ارز کشور شد؛ عوامل گفته‌شده سبب شد تقاضای بالقوه ارزی به بالفعل تبدیل شود.

رضا غلامی، ادامه داد: حتی برای تجارت آزاد از اوراسیا، واردات کالاهای ممنوعه نیز در نظر گرفته شده که این موضوع به تأیید سران قوا هم رسیده و می‌تواند منجر به افزایش تقاضای ارز در بازار شود.

این کارشناس در ادامه اظهار کرد: آشوب و اغتشاشات اخیر نیز به‌عنوان یک عامل غیراقتصادی مهم در کنار عوامل اقتصادی گفته‌شده سبب شد تا در این مقطع زمانی شاهد افزایش نرخ ارز در بازار باشیم، البته نرخ ارز قابل ‌کنترل است و حتی نرخ 30 تا 35 هزار تومانی نیز متعادل و مورد نیاز کشور نیست.

وضعیت مناسب تراز تجاری

وحید شقاقی‌شهری، تحلیلگر اقتصادی هم درباره تحولات اخیر بازار ارز اظهار کرد: سه عامل تاثیرگذار بر بازار ارز از جمله ناترازی ارزی، تجاری، انتظارات تورمی و نااطمینانی‌های سیاسی هستند که درباره ناترازی ارزی باید گفت که اکنون منابع ارزی رو به بهبود است و در رابطه ناترازی تجاری نیز تحت تاثیر افزایش صادرات نفتی و غیرنفتی، ناترازی تجاری نیز برطرف شده است.

وی در گفت‌وگو با ایسنا ادامه داد: قیمت جهانی نفت طی دو سال از ۳۵ دلار در هر بشکه به ۹۰ دلار افزایش یافته که تحت تاثیر این موضوع، صادرات نفت نیز افزایش یافته است. علاوه‌بر این، از آنجا که قیمت نفت افزایش یافته، صادرات فرآورده‌های نفتی و غیرنفتی نیز افزایش یافته است.

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه منابع ارزی بانک مرکزی نسبت به دو سال گذشته وضعیت بهتری دارد، گفت: در زمینه انتظارات تورمی و نااطمینانی‌ها اوضاع مناسب نیست و علت عمده اینکه در روزهای اخیر بازار ارز با افزایش‌ قابل توجه قیمت مواجه شده، انتظارات تورمی و عدم ثبات سیاسی است. در این زمینه، باید گفته شود که برجام عملا از دستور خارج شده و آمریکا و همپیمانانش بر تشدید تحریم‌ها بر ایران تاکید دارند. همچنین، در روزهای آینده انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا انجام می‌شود که با پیروزی جمهوری‌خواهان، آنها دولت بایدن را در مسیر برجام تحت فشار قرار می‌دهند.

چند توصیه برای کنترل نرخ دلار

شقاقی برای کنترل قیمت دلار چند توصیه به بانک مرکزی کرد و گفت: با تجربه چندساله حضورم در جلسات بانک مرکزی و وزارت اقتصاد، چند توصیه به بانک مرکزی برای کنترل دلار دارم. یکی اینکه محدوده نوسان قیمت دلار را براساس ذخایر و منابع ارزی و سایر متغیرهای اقتصادی مشخص کند. البته بانک مرکزی باید محدوده‌ای را مشخص کند که توان کنترل و مدیریت نرخ دلار در آن محدوده را داشته باشد.

ممنوعیت واردات غیرضروری و مدیریت اخبار

این تحلیلگر اقتصادی افزود: قدم بعدی بانک مرکزی باید این باشد که مدیریت سختگیرانه‌ای بر واردات کالاهای غیرضروری و ساماندهی واردات کالاهای ضروری داشته باشد. علاوه‌بر این، مقابله جدی باید با قاچاق کالا و ارز انجام دهد. در این زمینه، لازم است سامانه‌ای برای اولویت‌بندی واردات و تجار درباره بازار ارز چه می‌گویند؟ تجار درباره بازار ارز چه می‌گویند؟ نظارت بر آن ایجاد شود.

همچنین، اولویت بعدی بانک مرکزی باید این باشد که اخبار را مدیریت کند و وزارت اقتصاد و وزارت صمت و سایر نهادهای اقتصادی نیز برای انتشار اخبار و مطالب با بانک مرکزی هماهنگ باشند.

وی ادامه داد: توصیه آخر برای کنترل قیمت دلار این است که وزارت اقتصاد و بانک مرکزی هماهنگ عمل کنند تا شاهد خروج نقدینگی از بازار سرمایه نباشیم. با توجه به اینکه بازار سرمایه همانند اسفنج که آب را جذب می‌کند، می‌تواند نقدینگی را جذب کند؛ لازم است بانک مرکزی و وزارت اقتصاد با هماهنگی‌هایی علاوه‌بر ایجاد تعادل بین بازار سرمایه و پول، نقدینگی را جذب بازار سرمایه کنند تا نقدینگی سرگردان به سمت سفته‌بازی حرکت نکند.

آغاز معاملات سکه بانک مرکزی در بورس

البته در ادامه برنامه‌های بازارساز برای متعادل شدن بازار طلا و ارز، نماد معاملاتی سکه مرکزی دیروز برای اولین‌بار در بورس اوراق بهادار تهران درج شد و از امروز سه‌شنبه‌ 17 آبان در بورس کالای ایران عرضه اولیه می‌شود.

به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، اوراق سکه بانک مرکزی معاف از مالیات بوده و همه اشخاص حقیقی می‌توانند حداکثـر معادل 100 سکه تمام بهـار آزادی طرح جدید و همچنین صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا بدون محدودیت، نسبت به خرید این اوراق اقدام کنند.

سررسید اوراق سکه بانک مرکزی، 6 ماه پس از عرضه اولیه، با تسویه نقدی در سررسید بوده و بانک مرکزی تسویه نقدی اوراق در سررسید و همچنین نقدشوندگی این اوراق در بازار ثانویه بورس کالای ایران به قیمت روز را متعهد می‌شود.

بنابر اعلام بانک مرکزی، اوراق سکه بانک مرکزی علاوه‌بر امکان سرمایه‌گذاری در طلا، قابلیت توثیق در شبکه بانکی برای اخذ انواع تسهیلات را نیز دارد.

بازار ارز در شوک/ نه خریدار نه فروشنده

اگرچه قیمت دلار لحظه‌ای در حال نوسان است، اما بازار ارز رسما امروز تعطیل است. چون نه کسی دلاری می‌خرد و نه می‌فروشد و بازار بیشتر نظاره‌گر قیمت‌هاست.

بازار ارز در شوک/ نه خریدار نه فروشنده

به گزارش سایت دیده بان ایران؛ از اواسط هفته دوم آبان ماه، قیمت دلار ترمز برید و کانال 33 تا 35 هزار تومان را دو روزه پشت سر گذاشت. بسیاری امیدوار بودند اولین روز هفته قیمت دلار کاهشی باشد و بازارساز با مداخله در بازار بتواند قیمت را کنترل کند که چنین نشد.

گزارش میدانی از بازار فردوسی نشان می‌دهد تحرکات بازار بالاست. بازار امروز کار خود را با دلار 35 هزار و 200 تا 300 تومان آغاز کرد و تا ساعت 12 بازار نسبتا آرام بود اما از ساعت 12 به بعد، روند افزایش قیمت دلار شدت گرفت و دلار تا 35 هزار و 900 تومان هم رفت.

گزارش‌ها نشان می‌دهد زمزمه قیمت دلار 36 هزار تومانی در بازار قوت گرفته اما تا لحظه تنظیم این گزارش هنوز دلاری با این قیمت معامله نشده است.

دلالان خریدارند یا فروشنده؟

برخی گزارش‌ها نشان می‌داد که در روز پنج شنبه بسیاری از مردم عادی متقاضی فروش دلار بودند چراکه گمان می‌کردند دولت، قیمت را دوباره کاهش می‌دهد و آنها می‌خواستند دلارهای خانگی خود را در بالاترین قیمت ممکن به بازار عرضه کنند. اما مشاهدات میدانی امروز خبرنگار تجارت‌نیوز حاکی از این است که در بازار امروز، همه خریدار دلارند و کسی فروشنده نیست. نه مردم عادی دلار می‌فروشند و نه معامله‌گران و دلالان. همه در پی خرید دلار هستند و نکته جالب توجه اینکه گویا دلار در بازار فردوسی نایاب شده است.

چراکه تنها پاسخ معامله‌گران به مردم عادی این است که هیچ دلاری برای فروش نداریم و یا اینکه می‌گویند باید چندین ساعت صبر کنند تا شاید بتوانند از طریق واسطه‌های دیگر دلار پیدا کنند که ان هم محال است.

اما به نظر می‌رسد که این یک بهانه جدید برای نگهداری دلارهای موجود است. چون دلالان امیدوارند دلار همچنان صعودی باشد و دلیلی برای عرضه ارزهای موجود در بازار ندارند و برعکس، همه در تلاشند که دلارهای موجود در بازار را سریع‌تر خریداری کنند.

نکته مهمی که مشاهده می‌شود این است که معاملات دلار قفل شده است. فعلا فروشنده‌ای برای دلار وجود ندارد و اکثر افراد خریدار هستند اما همه از نبود دلار در بازار و کمیاب شدن آن گزارش می‌دهند. معدود معامله‌گرانی هم که حاضر به فروش دلار هستند، فروش در مبالغ بالای دو تا سه هزار دلار را انجام می‌دهند و معاملات خرد کاملا قفل شده است.

به عبارتی می‌توان گفت اگرچه قیمت دلار لحظه‌ای در حال نوسان است، اما بازار ارز رسما امروز تعطیل است. چون نه کسی دلاری می‌خرد و نه می‌فروشد و بازار بیشتر نظاره‌گر قیمت‌هاست.

از نگاه معامله‌گران کف قیمت دلار 35 هزار تومان است و دلار تازه به ارزش ذاتی خود نزدیک شده است. برخی از معامله‌گران معتقدند قیمت دلار همچنان افزایشی است و ممکن است تا پایان هفته رکوردهای جدید دیگری هم ثبت کند.

اما برخی دیگر معتقدند که احتمالا بازارساز به زودی وارد بازار می‌شود و با تزریق منابع ارزی خود دلار را به کانال پایین‌تر بر می‌گرداند و اجازه چنین صعودی را نمی‌دهد.

صف خریداران دلار سهمیه‌ای ادامه دارد

از امروز علام شد که فروش دلار سهمیه‌ای تنها به صورت آنلاین و ثبت‌نام در صرافی‌ها انجام می‌شود. اما مشاهدات میدانی نشان می‌دهد که مردم توجهی به این شیوه فروش ارز سهمیه‌ای نداشتند و همچنان مقابل صرافی‌های فروش ارز صف‌های طولانی وجود دارد.

در این میان همچنان دلالان ارز سهمیه‌ای در حال فعالیتند و سهمیه افرادی که نیازی به ارز خود ندارند را با قیمت 600 تا 700 هزار تومان می‌خرند.

در این میان همچنان روش خرید ارز سهمیه ای افرادی که به ارز خود نیازی ندارند توسط دلالان ادامه دارد.

بر این اساس برای دریافت هر ۲ هرار دلار ارز سهمیه‌ای با یک کد ملی، دلالان ارز از ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان به فرد پرداخت می‌کنند.

نگاه صفر و صدی در تجارت انرژی بی‌معناست/ نگران رقابت با روس‌ها در بازار گاز نباشیم

نگاه صفر و صدی در تجارت انرژی بی‌معناست/ نگران رقابت با روس‌ها در بازار گاز نباشیم

مدیر پیشین امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران همکاری با روس‌ها را در بخش‌های مختلف صنعت نفت از جمله بازار گاز، سوآپ، توسعه میدان‌های نفتی و . مثبت ارزیابی کرد و گفت: در تجارت انرژی نباید نگاه صفر و صدی داشته باشیم.

همکاری با شرکت‌های روس، استفاده از ظرفیت پالایشگاه‌های فراسرزمینی و خرید سهام آنها، تخفیف در فروش نفت موضوعاتی است که این روزها بخش مهمی از اخبار بخش بین‌الملل انرژی را به خود اختصاص دادند؛ موضوعاتی که به فراخور مورد انتقاد یا حمایت قرار می‌گیرد، اما پالایشگاه فراسرزمینی چیست؟ آیا ایران می‌تواند از پالایشگاه‌های فراسرزمینی به‌عنوان یکی از راه‌های فروش نفت استفاده کند؟ روس‌ها شریک مطمئنی برای ایران هستند؟ آیا ایران نفتش را با تخفیف زیاد می‌فروشد و . سید محسن قمصری در گفت‌وگوی تفصیلی با شبکه اطلاع‌رسانی نفت و انرژی (شانا) و ماهنامه ایران پترولیوم به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهد.

وی از سیاست پالایشگاه فراسرزمینی مشروط به رعایت برخی قواعد حمایت می‌کند و درباره همکاری ایران برای سوآپ گاز روسیه معتقد است: سوآپ گاز روسیه اقدام خوبی است، می‌توانیم گاز روسیه را در شمال مصرف کنیم و گاز را از جنوب به مشتری‌های روسیه تحویل دهیم.

قمصری می‌گوید: در بخش گاز نباید خیلی نگران رقابت با روسیه بود.

متن کامل این گفت‌وگو را در ادامه بخوانید.

به‌عنوان نخستین پرسش، تعریف شما از پالایشگاه فراسرزمینی چیست و در چه شرایطی می‌توانیم بگوییم ما دارای پالایشگاه فراسرزمینی هستیم؟

پالایشگاه فراسرزمینی تجار درباره بازار ارز چه می‌گویند؟ پالایشگاهی است که خارج از سرزمین اصلی قرار دارد و پدیده‌ای نو نیست. از سال‌ها پیش نیز داشتن چنین پالایشگاه‌هایی از سوی کشورهای تولیدکننده نفت مطرح بوده و شاید هم یکی از الزام‌های تولید نفت باشد. کشورهای که تولیدکننده نفت هستند سهمی در این پالایشگاه‌ها دارند و نفت خود را در اختیار آنها قرار می‌دهند. داشتن این پالایشگاه‌ها یک سرمایه‌گذاری به شمار می‌آید و به ثروت کشور اضافه می‌کند. از طرفی پالایشگاه فراسرزمینی همگام با سیاست‌های ملی است و از خام‌فروشی جلوگیری می‌کند، بدون اینکه بخواهیم نفت را به‌صورت خام بفروشیم. پالایشگاه فراسرزمینی می‌تواند هزینه‌ها را تا حد زیادی کاهش دهد، از همه مهم‌تر سوپاپ اطمینانی برای صادرات نفت خام است. در واقع داشتن پالایشگاه فراسرزمینی از الزام‌هایی به‌شمار می‌رود که متأسفانه در سال‌های گذشته مغفول مانده است.

چرا مغفول مانده است؟

معتقدم یک مقدار آن تنگ‌نظری سیاست‌گذاران است، خاطرم هست در یک برهه‌ زمانی که درآمدهای نفتی ما خوب بود پیشنهاد تخصیص ارز برای سهامدار شدن پالایشگاه فراسرزمینی ارائه شد، اما پاسخی که شنیدیم این بود «کشور به ارز نیاز دارد، چرا باید این ارز را به پالایشگاه فراسرزمینی اختصاص دهیم!» من این واکنش را ناشی از بی‌اطلاعی سیاست‌گذاران می‌دانم. به‌عنوان نمونه پالایشگاه اسار هند ۳.۵ میلیارد دلار بدهی به ایران داشت و مدیران آن در اوایل دهه ۹۰ پیشنهاد خرید آن را به ما (ایران) ارائه دادند. ما هرچه تلاش کردیم در مقابل بدهی این پالایشگاه، آن را بخریم، موافقت نشد، این در حالی است که در همان ایام زمزمه تحریم‌های جدید مطرح بود و خرید این پالایشگاه می‌توانست درآمدزایی خوبی برای کشور داشته باشد. برای هندی‌ها هم نزدیکی به منابع تأمین انرژی بسیار مهم است، نفت از خلیج‌فارس پس از چهار تا پنج روز به پالایشگاه‌های هندی می‌رسد، توجیه ما هم برای خرید پالایشگاه به‌دلیل مطالباتمان از «اسار» هند و احتمال وصول نشدن آن به‌دلیل تحریم‌ها بود، ضمن اینکه صاحب یک پالایشگاه فراسرزمینی می‌شدیم. متأسفانه با این استدلال که ما به ارز نیاز داریم، با خرید این پالایشگاه موافقت نشد. این پالایشگاه از سوی روسنفت روسیه خریداری شده است.

داشتن پالایشگاه فراسرزمینی با تداوم تحریم آیا به نفع ایران است؟

بستگی به قراردادهایی دارد که امضا می‌شود. در بحث پالایشگاه فراسرزمینی دو بدنه وجود دارد؛ نخست خود پالایشگاه و دیگری سیستم دولتی که بر پالایشگاه حاکم است که بیشتر بحث گمرکات کشورهاست. این موضوع برمی‌گردد به اینکه توافق دولت‌ها به چه شکلی است، اگر دولت‌ها نخواهند همراهی کنند یا توافق‌های قراردادی ما اجازه ندهد، تحریم می‌تواند مانع ارسال نفت خام ما شود و امکان دارد خیلی برای ما منافعی نداشته باشد، اما این راه‌حل دارد، پیش از تحریم‌های اولیه سال ۹۲، شماری از پالایشگاه‌های اروپایی پیشنهاد دادند که ما (ایران) می‌توانیم نفتمان را به پالایشگاه آنها ببریم و نفت را آنجا تصفیه کنیم و همه آن را دوباره برگردانیم. این یکی از راه‌های استفاده از امکانات پالایشگاه‌های فراسرزمینی است که می‌توان در توافق‌های پالایشگاه‌های فراسرزمینی به آن توجه کرد. در هر حال همکاری با دولت‌ها در این زمینه ضروری است و به نوع همکاری بستگی دارد.

چه زمانی می‌توان مدعی شد کشوری دارای پالایشگاه فراسرزمینی است؟

در اختیار گرفتن پالایشگاه فراسرزمینی ابعاد و اشکال مختلفی می‌تواند داشته باشد. شما می‌توانید مثلاً کل پالایشگاه را اجاره کنید، بخرید یا از ظرفیت خالی آنها استفاده کنید. برای نمونه عربستان عمدتاً سهامدار پالایشگاه‌هاست در اختیار گرفتن یک پالایشگاه فراسرزمینی ابعاد و اشکال مختلفی می‌تواند داشته باشد. شما می‌توانید برای نمونه کل پالایشگاه را اجاره کنید، بخرید یا از ظرفیت خالی آنها استفاده کنید. برای نمونه عربستان بیشتر سهامدار پالایشگاه‌هاست، در بعضی از آنها سهام جزئی دارد و در برخی هم سهام کلی. این کشور در بعضی از پالایشگاه‌ها که حتی یک‌سوم سهم دارد، شرط می‌گذارد نفت خام را از عربستان خریداری کنند. نیاز است درباره عربستان این موضوع را هم بگویم که مقدار نفتی که عربستان با توجه به داشتن پالایشگاه فراسرزمینی برای آن بازاریابی می‌کند کمتر از مقداری نفتی است که ایران پیش از تحریم برای آن بازاریابی می‌کرد و هزینه‌های بازاریابی نفت آنها خیلی کمتر از ایران است. عربستان روزانه حدود ۷ میلیون بشکه نفت صادر می‌کند که عمده آن به پالایشگاه‌های فراسرزمینی است، در واقع در عمل نفت خامی که بازاریابی می‌کند بسیار کمتر از نفت خامی است که ما در صورت رفع تحریم بازاریابی می‌کنیم.

پیشنهاد شما این است که از پالایشگاه‌ها فراسرزمینی به‌عنوان یکی از روش‌های فروش نفت استفاده کنیم؟

ما از سال‌ها پیش دنبال این بودیم که بازار فروش‌ نفتمان را متنوع کنیم. یکی از راه‌های تنوع فروش هم داشتن پالایشگاه‌های فراسرزمینی است، قاعدتاً در شرایط عادی خیلی کمک می‌کند. تولید نفت خام ما بیش از نیازمان است، داشتن پالایشگاه و ظرفیت پالایشی تجار درباره بازار ارز چه می‌گویند؟ یک سوپاپ اطمینان و قابل توصیه است، اگر تحریم برداشته شود بسیار عالی است. منتها در شرایط تحریم تنوع بازارهای صادراتی از طریق پالایشگاه‌های فراسرزمینی بسیار سخت است، اما نشدنی نیست.

منتقدان معتقدند در اختیار گرفتن پالایشگاه‌های فراسرزمینی در آمریکای لاتین به‌دلیل طولانی‌ بودن مسافت صرفه اقتصادی ندارد، نظر شما در این زمینه چیست؟

باید ببینیم هدف از داشتن پالایشگاه فراسرزمینی چیست. برای نمونه ما در سال‌های جنگ تحمیلی پالایشگاه‌های آبادان و بندرعباس را در مدار نداشتیم. ما بودیم و پالایشگاه تهران، تبریز و کرمانشاه. نیاز داشتیم نفت خام را در یک پالایشگاه فراسرزمینی تصفیه کنیم و برگردانیم که برای این کار از دو پالایشگاه عدن و جنوب ایتالیا استفاده کردیم. اگر هدف پالایشگاه فراسرزمینی تصفیه و برگرداندن فرآورده باشد این ایراد بجاست، اما اگر تنها فروش نفت خام باشد چه ایرادی دارد؟! اگر بخواهیم فرآورده را به ایران برگردانیم به نظر می‌آید برای صادرات توجیه ندارد، اما اگر فروش نفت خام از طریق تصفیه باشد به هیچ‌وجه مشکلی ندارد. همان‌قدری که بتواند هزینه‌ها را پوشش دهد کفایت می‌کند، ضمن اینکه هم‌اکنون رقابتی شدید برای فروش نفت در بازار وجود دارد و فروش ۱۰۰ هزار بشکه نفت بیشتر غنیمت است. معتقدم وقتی نفت خام تولید شد، نگه‌داشتن آن به هر شکلی هزینه است.

دیگر تولیدکنندگان بزرگ نفت چقدر از ظرفیت پالایشگاه‌های فراسرزمینی‌شان استفاده می‌کنند؟

آن‌گونه که مطلعم، روسیه به‌تازگی خرید پالایشگاه فراسرزمینی را با خرید پالایشگاه اسار هند از سوی روسنفت آغاز و برای خرید یک یا دو پالایشگاه در چین هم برنامه‌ریزی کرده است. روسیه تا پیش از جنگ اوکراین، به‌دلیل اینکه بازار مطمئنی در اروپا داشت خیلی بابت فروش نفت خود نگرانی نداشت و رقیبی هم در بازار اروپا نداشت، اما بعد از حوادث اوکراین به فکر پالایشگاه فراسرزمینی افتاده است، عربستان هم پالایشگاه فراسرزمینی دارد. پس از عربستان ونزوئلا بزرگ‌ترین پالایشگاه فراسرزمینی را دارد که عمدتاً در آمریکاست، کویتی‌ها هم پالایشگاه فراسرزمینی دارند، اماراتی‌ها هم به‌تازگی این کار را آغاز کرده‌اند و در پاکستان و چین پالایشگاه دارند، عراق را نشنیده‌ام که پالایشگاه فراسرزمینی داشته باشد. معتقدم داشتن پالایشگاه فراسرزمینی سیاست درستی است. منتهی به این برمی‌گردد که چطور قرارداد را تنظیم کنیم و سرمایه‌ها چگونه تأمین شوند.

کشورهای همسایه هم این قابلیت را دارند که ایران در آنها پالایشگاه فراسرزمینی داشته باشد؟

در کشورهای همسایه ما پاکستان و افغانستان بازار انرژی خوبی دارند، اما تولیدکننده نیستند، پس از آنها هند هم بازار خوبی دارد، پس از این کشورها، کشورهای جنوب شرق آسیا زمینه‌های خوبی برای آینده دارند، ما اگر تمرکزمان را روی جنوب شرق آسیا بگذاریم خیلی به نفعمان است.

از بحث پالایشگاه فراسرزمینی بگذریم، از جمله اقدام‌هایی که در دولت سیزدهم احیا شده موضوع سوآپ است. با توجه به توسعه روابط ایران و روسیه در زمینه انرژی، نظر شما درباره سوآپ گاز این کشور چیست؟

در شرایط موجود با هر کشوری در زمینه سوآپ همکاری داشته باشیم قطعاً ضرر نمی‌کنیم. سوآپ گاز در شرایطی که بخش مهمی از تولید نفت و گاز کشور در جنوب و بخش عمده تقاضای در مرکز و شمال است هزینه‌ها را به‌شدت کاهش می‌دهد، بنابراین سوآپ گاز برای ما خیلی مفید است و باید آن را جدی بگیریم در شرایط موجود با هر کشوری در زمینه سوآپ همکاری داشته باشیم بی‌شک ضرر نمی‌کنیم. سوآپ گاز در شرایطی که بخش مهمی از تولید نفت و گاز کشور در جنوب و بخش عمده تقاضای در مرکز و شمال است هزینه‌ها را به‌شدت کاهش می‌دهد، بنابراین سوآپ گاز برای ما خیلی مفید است و باید آن را جدی بگیریم. از سوی دیگر، باید به این نکته توجه داشت که کشورهای عربی و حاشیه خلیج‌فارس به‌دنبال انرژی هستند. برای نمونه اگر بتوانیم از طریق سوآپ گاز ترکمنستان یا روسیه به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس متصل شویم، این موضوع برای ما امنیت ایجاد می‌کند، چراکه امنیت آن کشورها هم به ما وابسته می‌شود، بنابراین به‌راحتی نمی‌توانند ما را تحریم کنند، بنابراین معتقدم سوآپ گاز افزون بر منافع فراسرزمینی، می‌تواند امنیت ملی هم برای ما ایجاد کند.

و سوآپ گاز روسیه؟

سوآپ گاز روسیه اقدام خوبی است و می‌توانیم گاز روسیه را در شمال مصرف کنیم و گاز را از جنوب به مشتری‌های روسیه تحویل دهیم. در بخش گاز خیلی نگران رقابت روسیه نیستم. نیاز پاکستان به گاز حول‌وحوش ۶ میلیارد مترمکعب در سال است، در حالی که تولید این کشور حتی به یک میلیارد هم نمی‌رسد، روسیه هم هرچقدر به آنها گاز بدهد، باز هم نیازمند گاز ایران هستند.، بنابراین به نظرم همکاری با روس‌ها در زمینه گاز قابل توصیه است. منتها همان‌طور که تأکید کردم باید قراردادهای درستی را منعقد کنیم که در آینده برایمان مشکل درست نکنند.

در بازار نفت همکاری ایران و روسیه را چطور ارزیابی می‌کنید؟

در بازار نفت با توجه به اینکه روس‌ها از بازار اروپا به سمت آسیا متمایل شده‌اند می‌توانم بگویم که آنها به نوعی رقیب ما در این بازار هستند، اما در زمینه توسعه، عزم ایران از سال‌ها قبل توسعه همکاری با روس‌ها در توسعه میدان‌های نفتی و گازی بود، منتهی یکی از دلایل طولانی شدن مذاکرات و گاه به نتیجه نرسیدن آنها تفاوت استانداردهای ایران و تجار درباره بازار ارز چه می‌گویند؟ روسیه در زمینه نفت است. استانداردهای صنعت نفت ما با استانداردهای روسیه متفاوت است و هیچ‌وقت به هم نزدیک نشد، از طرفی روس‌ها هم در سال‌های پیش در بالادست، بیشتر متمایل به سرمایه‌گذاری غربی‌ها بودند و خیلی جدی هم وارد بازار ایران نشدند، اما اکنون گمان می‌کنم هر دو طرف تمایل دارند روابطشان را توسعه دهند.

آیا هنوز هم فرصت است؟

شاید اکنون وضع مانند ۱۰، ۱۵ سال اخیر تجار درباره بازار ارز چه می‌گویند؟ نباشد، اما جلوی ضرر از هر جا گرفته شود، منفعت است. هر کشوری هم‌اکنون به فکر منافع خود است و به‌دنبال تأمین انرژی خود از راه‌های دور می‌گردد. اگر کشورها ببینند انرژی راحت‌تر و آسان‌تر در اختیارشان قرار می‌گیرد به این سمت هم حرکت می‌کنند. حتی فکر می‌کنم در این شرایط ترانزیت برای ما راحت‌تر است. برای نمونه ترکیه می‌خواهد به‌عنوان هاب (قطب) انرژی در منطقه مطرح شود، اما از آنجا که این کشور انرژی ندارد، بنابراین تنها به‌عنوان یک تاجر مطرح است. اگر ایران با ترکیه در این زمینه همکاری کند و بخواهد گاز را به ترکیه ترانزیت کند، باز هم به نفع ماست زیرا امنیت ما تضمین می‌شود و ناخودآگاه این کشور برای ترانزیت انرژی به ما وابسته می‌شود.

آیا ترانزیت به نوعی از دست دادن بازار گاز ایران محسوب نمی‌شود؟

باید قبل از هر تجار درباره بازار ارز چه می‌گویند؟ کاری به منافعمان توجه کنیم و ببینیم منافعمان در چه چیزی است. متأسفانه ما به این مسائل تک‌بعدی نگاه می‌کنیم، اما باید در قراردادهای خود به این موارد هم توجه داشته باشیم که آیا می‌خواهیم نیاز کشور را تأمین کنیم یا می‌خواهیم به‌عنوان یک بازیگر مطرح باشیم؟ باید پیش از هر کاری به منافعمان توجه کنیم و ببینیم منافعمان در چه چیزی است. متأسفانه ما به این مسائل تک‌بعدی نگاه می‌کنیم، اما باید در قراردادهای خود به این موارد هم توجه داشته باشیم که آیا می‌خواهیم نیاز کشور را تأمین کنیم یا می‌خواهیم به‌عنوان یک بازیگر مطرح باشیم؟ اگر به‌دنبال منافعمان باشیم شاید قطب بودن ترکیه برای ما بد نباشد و به‌نوعی منافع ملی را تأمین می‌کند. ‌از این رو معتقدم باید روی تجارت انرژی کلی‌تر نگاه کنیم و نگاه صفر و صدی نداشته باشیم.

روسیه و ایران هر دو تحریم هستند، چطور می‌توانند در بخش انرژی با یکدیگر همکاری کنند؟

همکاری دو بخش تولید و توسعه و بازار دارد، اگر روس‌ها بخواهند در زمینه توسعه با ما همکاری داشته باشند، شدنی است مشروط به اینکه از استانداردهای آنها پیروی کنیم در بخش بازار هم اگر بتوانیم با هم هماهنگی داشته باشیم و در بازارهای هم تداخل نداشته باشیم، همکاری قابل تحقق است. باید جنبه‌های مختلف همکاری با روس‌ها را بررسی کنیم. یک قرارداد ممکن است جنبه اقتصادی داشته باشد و یک قرارداد هم جنبه فراسرزمینی و حتی امنیتی داشته باشد. در هر شرایطی می‌توانیم با روسیه همکاری داشته باشیم و همکاری با آنها می‌تواند برای ما مفید باشد.

آقای قمصری، بعضی‌ها معتقدند با توجه به تحریم‌های شدید علیه ایران، افزایش صادرات نفت ایران در دولت سیزدهم به‌دلیل تخفیف‌های زیاد است، با توجه به اینکه شما در شرایط تحریم هم نفت فروخته‌اید، چقدر تخفیف‌ها در افزایش صادرات نفت مؤثرند؟

نخست اینکه ما خیلی تخفیف خاصی نمی‌دهیم. نهایت تخفیفی که می‌دهیم یک تا دو دلار است، اما اگر بخواهیم بیشتر تخفیف دهیم باید تا شورای عالی امنیت ملی پاسخگو باشیم که هم کار را سخت می‌کند و هم ریسک را بالا می‌برد. ما برای فروش نفت خام به دو ابزار سیاسی و بانکی نیاز داریم که در عمل آنها را نداریم. در خیلی از قراردادهای نفتی سیاستمدارها در بخش فروش نفت وارد می‌شوند، یک نمونه مشخص آن مسافرت پادشاه عربستان به چین و خاور دور است که برای سرمایه‌گذاری در پالایشگاه فراسرزمینی و تضمین فروش نفت عربستان بود، این در حالی است که سیاستمدارهای ایرانی به‌طور معمول در این زمینه‌ها به کمک نفت نمی‌آیند، البته ما بحث تحریم را هم داریم. درباره ابزار بانکی هم باید بگویم که شبکه بانکی ما به‌ هیچ عنوان به کمک نفت نمی‌آید،‌ بنابراین می‌توانم بگویم ما در فروش نفت واقعاً تنها هستیم. اصلاً شبکه بانکی ما کجاست؟ بارها گفته‌ام در شرایط تحریم اگر شبکه بانکی جاهایی که تریدرهای ایران حاضر هستند، بتوانند پول نفت را دریافت کنند، می‌توانیم به‌راحتی صادراتمان را تا دو برابر افزایش دهیم.

سرمایه‌گذاری در ارز منطقی نیست تجار درباره بازار ارز چه می‌گویند؟

بررسی وضعیت اقتصادی کشور و عوامل اثرگذار بر بازار ارز نشان می‌دهد ورود به بازار ارز در شرایط مبهم کنونی ریسک بالایی دارد.

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو؛ بازار ارز روز‌های خاصی را پشت سر می‌گذارد. نرخ ارز طی چند روز اخیر روند افزایشی را طی کرده و در بازار توافقی، هر اسکناس دلار در کانال ۳۴ هزار تومان معامله می‌شود. نرخ غیررسمی در بازار آزاد هم در حال تقلا برای تثبیت در کانال ۳۶ هزار تومان است.

خوشبختانه با اقداماتی که بانک مرکزی از هفته گذشته انجام داد، ترمز دلار کشیده شد و سرعت فزاینده آن کاهش یافت. بانک مرکزی از ابتدای هفته جاری سامانه برخط خرید ارز را راه‌اندازی کرد. همچنین از گواهی سکه طلا رونمایی شد که ابتدا نماد آن در بورس رونمایی و از امروز خرید سکه در بورس امکان‌پذیر گردید. برآورد‌ها بر این است که این اقدامات می‌تواند عطش کاذب به وجود آمده در بازار را سیراب و منطق را بر احساسات غالب کند.


عوامل نوسانات ارزی

اما چرا که بازار ارز دچار این نوسانات شد؟ طیف متنوعی از پاسخ‌ها به این پرسش داده شده است. از مجموع نظرات کارشناسان چنین برمی‌آید که در کنار نقدینگی و خلق پول شکل‌گرفته در سال‌های اخیر، عواملی همچون تخصیص یک میلیارد دلار ارز به جهت واردات خودرو، کاهش تعرفه کالا‌های وارداتی از کشور‌های اوراسیا و مصرف ارز برای واردات تلفن همراه گران‌قیمت سبب رشد تقاضا در بازار ارز کشور شده است. علاوه بر این‌ها تراز ارزی و تجاری، انتظارات تورمی و ناآرامی‌های اخیر هم تأثیر مستقیمی بر وضعیت اخیر داشته است.

روند نقدینگی سرسام‌آوری که در دهه ۹۰ تولید شده همچنان بازیگر اصلی نوسانات ارز محسوب می‌شود هرچند که در یک سال اخیر سرعت رشد آن مهار شد و تغییر روند آن امیدوارکننده است. درباره تراز ارزی هم باید گفت که اکنون منابع ارزی رو به بهبود است و تحت‌تأثیر افزایش صادرات نفتی و غیرنفتی، ناترازی تجاری نیز برطرف شده است.


درگیری کشور‌ها با تقویت دلار آمریکا

یکی از دلایل مهم افزایش قیمت دلار در برابر ریال، به افزایش قیمت جهانی دلار برمی‌گردد که بسیاری از کشور‌ها را درگیر کرده است. نشریه آمریکایی فورچون در این زمینه گزارش داد: قیمت دلار در سال جاری میلادی ۱۸ درصد افزایش یافته و در ماه میلادی گذشته به بالاترین رقم در ۲۰ سال گذشته رسید. این رشد قیمت دلایل عجیب‌وغریبی ندارد. فدرال رزرو آمریکا برای مقابله با تورم در این کشور طی سال جاری پنج بار نرخ بهره کوتاه‌مدت خود را افزایش داده و از احتمال افزایش‌های بیشتر خبر داده است. این کار باعث افزایش بیشتر نرخ طیف گسترده‌ای از اوراق دولتی و شرکتی در آمریکا شده است. سرمایه‌گذاران جذب این اوراق شده‌اند و در نتیجه ارزش دلار بالا رفته است.

این گزارش می‌افزاید: برخلاف دلار، سایر ارز‌ها عمدتاً با کاهش ارزش خود مواجه شده‌اند. به‌ویژه پول ملی کشور‌های فقیر ضربه زیادی از گرانی دلار متحمل شده‌اند. روپیه هند ۱۰ درصد ارزش خود در برابر دلار را طی امسال از دست داده است. پوند مصر ۲۰ درصد و لیر ترکیه نیز ۲۸ درصد در برابر دلار ارزان‌تر شده‌اند.


جنگ ترکیبی در حوزه اقتصاد

یک عامل مهم برای توضیح تنش ارزی اخیر وجود دارد که اکثریت کارشناسان بر آن اتفاق‌نظر دارند، و آن هم تورم انتظاری شکل‌گرفته در نتیجه ابهامات سیاسی است که به ناآرامی‌های اخیر مربوط می‌شود. کشور ما در طول دو ماه گذشته درگیر یک تجار درباره بازار ارز چه می‌گویند؟ جنگ ترکیبی بوده که با اعتراضات اجتماعی آغاز شد و به‌سرعت ماهیت واقعی سیاسی - امنیتی خود را نشان داد و کشور را در شوک فرو برد.

حالا در مرحله بعدی این جنگ ترکیبی که با بمباران رسانه‌ای خارجی به‌شدت حمایت می‌گردد، حوزه اقتصاد هدف قرار گرفته و با پمپاژ اخبار منفی و القای بی‌ثباتی اقتصادی، در پی تحریک مردم برای خرید ارز و سایر دارایی‌ها هستند.

این عامل اثرات چندگانه‌ای دارد که یکی از این آثار به افزایش تقاضای کاذب ارز و نوسان قیمت‌ها منجر شده است. البته اثر مهم‌تر آن است که با القای بی‌ثباتی، اثرگذاری سایر عواملی که پیش‌ازاین ذکر شد را بیشتر می‌کند.

تلاش دولت برای غلبه بر جوسازی رسانه‌ای

وزیر اقتصاد هم دیروز درباره تأثیر این التهاب‌آفرینی‌ها تصریح کرد: برخی التهابات کشور و نیز فضای رسانه‌ای که با ایجاد جو روانی، صاحبان سرمایه را ترغیب به تبدیل پول‌های خود به دلار می‌کنند در افزایش قیمت ارز تأثیرگذار هستند.

خاندوزی یادآور شد: درست است که کلاً ممکن است چند هزار نفر بیشتر تحت‌تأثیر این فضا قرار نگیرند، اما به‌خاطر کم عمقی بازارها، ورود و خروج روزانه چند صد میلیارد تومان نیز می‌تواند آن‌ها را تحت‌تأثیر قرار دهد.

وزیر اقتصاد با اعلام اینکه اتفاقات اخیر منجر به‌نوعی نااطمینانی و موج تبدیل دارایی‌ها به ارز و خروج از کشور شد، تأکید کرد: این در حالی است که اقتصاد ایران کاملاً پایدار بوده و در مسیر مهار تورم حرکت می‌کند و ما باید تلاشمان را صرف پاک‌کردن هراسی کنیم که بیهوده در ذهن فعالان اقتصادی پیدا شده است؛ ضمن اینکه بانک مرکزی هم وعده داده ظرف حداکثر چند روز آینده، شرایط ارز را به قبل برگرداند.

وضعیت مطلوب ذخایر

آن‌طور که شرایط اقتصاد کشور نشان می‌دهد، وضعیت ارزی کشور از نظر ذخایر مطلوب است و تغییرات بنیادی جدیدی رخ نداده است. قیمت جهانی نفت طی دو سال از ۳۵ دلار در هر بشکه به ۹۰ دلار افزایش یافته که تحت‌تأثیر این موضوع، صادرات نفت نیز افزایش یافته است. علاوه بر این، ازآنجاکه قیمت نفت افزایش یافته، صادرات فرآورده‌های نفتی و غیرنفتی نیز افزایش یافته است و پول‌های فروش نفت هم برمی‌گردد.

از ابتدای سال حدود ۲۷ میلیارد دلار در سامانه نیما معامله شده که نسبت به سال گذشته رشد ۶۷ درصدی داشته، همچنین کل تأمین ارز برای واردات کشور در بازه زمانی یادشده معادل ۳۸.۵ میلیارد دلار بوده است که این هم رشد ۲۲ درصدی نشان می‌دهد. در حوزه اسکناس هم ۱.۵ میلیارد دلار حجم معاملات اسکناس بوده است که نسبت به دوره مشابه سال گذشته ۴۰ درصد رشد کرده است؛ بنابراین از ناحیه عرضه ارز مشکلی وجود ندارد.

برنامه‌های بانک مرکزی

از طرفی مجموعه تدابیر پیش‌بینی شده از سوی بانک مرکزی احتمالاً اثرات خوبی بر بازار خواهد داشت. با ابتکار بانک مرکزی از ابتدای هفته «سامانه برخط صرافی‌ها برای فروش ارز» شروع به کار کرد که بر کاهش صفوف شکل‌گرفته جلوی صرافی‌ها اثرگذار بود.

همچنین «گواهی سکه بهار آزادی» در بورس عرضه شد که معاملات آن هم آغاز شده و افراد می‌توانند بدون توجه به جوسازی دلالان، از طریق بورس، سکه خریداری کنند.

«تولید سکه از طلای آب‌شده» هم با همکاری بخش خصوص و نظارت بانک مرکزی کلید می‌خورد که با این کار از ظرفیت خود بازار برای کنترل بازار استفاده می‌شود.

علاوه بر این رئیس‌کل بانک مرکزی از برنامه دولت برای «حذف مالیات بر سود سپرده اشخاص حقوقی از بودجه ۱۴۰۱» خبر داده که می‌تواند انگیزه خروج پول‌های بزرگ از حساب‌های بانکی را خنثی کند.

سرمایه‌گذاری در ارز منطقی نیست

با این اوصاف، چشم‌انداز افزایشی بازار ارز که در یک هفته اخیر شکل گرفته، بسیار غبارآلود است. دلالان داخلی و جریان رسانه‌ای که از خارج از کشور برای تحریک مردم فعال شده، تلاش می‌کنند با القای خبر‌های غیرواقعی، فضای اقتصاد را به سمت نااطمینانی و عطش خرید ارز و طلا نحرف کنند، اما فعالان اقتصادی در این زمینه هشدار می‌دهند.

عباس آرگون؛ نایب‌رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران در گفتگو با خبرنگار ایبِنا با بیان اینکه بالارفتن تقاضا برای خرید ارز و افزایش قیمت در روز‌های اخیر ناشی از کمبود ارز در کشور نیست و دلیل اقتصادی ندارد، می‌گوید: ما در مؤلفه‌های کلان اقتصادی در مدت اخیر تغییر محسوسی نداشتیم و این انتظارات تورمی است که تقاضا را افزایش داد.

وی با تأکید بر اینکه سرمایه‌گذاری در بازار ارز خارجی کار منطقی و درستی نیست، افزود: حتی می‌توان گفت به دلیل این اتفاقات ممکن است شاهد خروج سرمایه از کشور هم باشیم.


هشدار درباره سوءاستفاده از کارت ملی

اتفاق نگران‌کننده‌ای که در این هفته‌ها رخ داده و می‌تواند برای مردم طبقات ضعیف‌تر دردسرساز شود، اجاره دادن کارت ملی به دلالان ارزی برای دریافت سهمیه ۲۰۰۰ دلاری در ازای حدود یک میلیون تومان پول است.

در این زمینه معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه با ارسال پیامی به مردم تأکید کرده است: «بدیهی است اطلاعات هویتی خریداران برای سازمان هدفمندی یارانه‌ها و سازمان امور مالیاتی ارسال خواهد شد و تبعات عدم رعایت ضوابط مقرر در قانون مبارزه با پول‌شویی و قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز برعهده دارنده کارت ملی خواهد بود».

سازمان هدفمند‌سازی یارانه‌ها نیز احتمال تغییر دهک و میزان یارانه این افراد را جدی دانسته است. این سازمان گفته است که اطلاعات خرید دلار ازاین‌جهت که یک فعالیت اقتصادی محسوب می‌شود به‌عنوان یکی از معیار‌های دهک‌بندی در نظر گرفته خواهد شد، بنابراین ممکن است افرادی که کارت ملی خود را در اختیار دیگران قرار می‌دهند، به‌واسطه این فعالیت در دهک بالاتری قرار بگیرند.



اشتراک گذاری

دیدگاه شما

اولین دیدگاه را شما ارسال نمایید.