آیا بورس هم حباب قیمتی دارد؟

بورس حباب نداشته است

به گزارش شهر بورس و به نقل از خبرگزاری صداوسیما، محمدعلی دهقان دهنوی، در بیست و چهارمین نشست هیات نمایندگان اتاق تهران افزود: در چند وقت گذشته به صورت مکرر صحبت از واژه حباب در شاخص بورس شده و افراد زیادی از واژه تخلیه حباب یاد کرده بودند. حتی از زمانی که شاخص بورس روی

به گزارش شهر بورس و به نقل از خبرگزاری صداوسیما، محمدعلی دهقان دهنوی، در بیست و چهارمین نشست هیات نمایندگان اتاق تهران افزود: در چند وقت گذشته به صورت مکرر صحبت از واژه حباب در شاخص بورس شده و افراد زیادی از واژه تخلیه حباب یاد کرده بودند. حتی از زمانی که شاخص بورس روی کانال ۲۳۰ هزار واحد قرار داشت برخی هشدار از ورود شاخص بورس به مرحله حباب داده بودند، در حالی که اکنون شاخص بورس در کانال یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحد قرار دارد و چهار برابر آن زمان رشد کرده، است.

وی با بیان اینکه یکی دیگر از استدلال‌های نادرستی که در کنار حباب عنوان شده بود مقایسه رشد بورس با رشد واقعی اقتصاد است، گفت: اگر در یک سالی رشد اقتصادی سه درصد بود تولیدکنندگان حاضر بودند فقط سه درصد افزایش قیمت داشته باشند یا اگر رشد اقتصادی سه درصد منفی بود قیمت محصولات خود را تا سه درصد کاهش می‌دادند؟

بیشتر بخوانید: هر آنچه که باید از تاثیر حراج اوراق مالی اسلامی دولت بر بازار سرمایه بدانید

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار افزود: زمانی که در مورد بورس و قیمت دارایی‌ها صحبت می‌شود در مورد متغیر اسمی صحبت می‌شود، در نتیجه مقایسه یک متغیر اسمی با متغیر واقعی بسیار مقایسه نادرستی است، چرا که قیمت دارایی‌ها تحت تاثیر عوامل زیادی قرار دارد.

دهقان دهنوی ادامه داد: واقعیت اقتصاد این است که قیمت دارایی‌ها نسبت به تورم انتظاری و انتظاراتی که فعالان اقتصادی از آینده اقتصاد دارند شکل می‌گیرد، این یک حقیقت تلخ است که در ماه‌های ابتدایی سال گذشته انتظاراتی مبنی بر رسیدن قیمت دلار به عدد‌های بالایی در اقتصاد شکل گرفته بود، زمانی که این انتظار وجود دارد نمی‌توان از واژه حباب استفاده کرد.

وی تاکید کرد: این اقدامی عقلانی است که وقتی فردی پیش‌بینی می‌کند قرار است قیمت دلار با افزایش همراه شود و ارزش پول ملی با کاهش همراه شود سرمایه‌های خود را برای حفظ ارزش دارایی خود، سرمایه‌های نقد خود را به دارایی فیزیکی مانند ارز، مسکن و سهام کند.

رئیس سازمان بورس با رد ادعای حباب بورس گفت: همه بازار‌ها در چند وقت گذشته با نوسان قیمتی همراه بودند، به عنوان نمونه افرادی بودند که سکه را در قیمت ۱۶ میلیون خریداری کردند، اما اکنون قیمت آن به ۱۰ میلیون رسیده که این آمار نشان دهنده کاهش قیمت سکه است؛ بنابراین شاخص بورس هم همسو با دیگر بازار‌ها حرکت کرده و حدود ۴۰ درصد کاهش داشته است.

دهقان دهنوی با اشاره به اینکه عوامل مختلفی در تغییر تحولات بورس دخیل بودند به عامل کاهش نرخ بهره بانکی اشاره کرد و گفت: در هر جای دنیا زمانی که نرخ بهره کاهش پیدا می‌کند تمایل به سمت بازار دارایی‌ها با افزایش همراه می‌شود و پول از سمت سپرده‌ها به سمت بازار دارایی‌ها سوق پیدا می‌کند.

وی با بیان اینکه مردم از بورس استقبال کردند و سرمایه‌های خود را وارد این بازار کرده اند، افزود: بازار سرمایه از محل حضور مردم توسعه فعالیت پیدا کرده که در کنار آن نقش و جایگاه این بازار در اقتصاد کشور با افزایش همراه شد، اما تعداد قابل توجهی از مردم که در قیمت‌های اوج و در ماه تیر و مرداد وارد بورس شدند به دلیل قرار گرفتن شاخص بورس در مسیر نزولی دچار ضرر و زیان سنگینی شدند. قطعا این موضوع برای ما نارحت کننده است و به عنوان دغدغه محسوب می‌شود، در این مورد فکر خواهیم کرد که چگونه می‌توان در آینده از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کرد.

رئیس سازمان بورس و اورای بهادار با بیان اینکه ماهیت بورس ریسک و جبران بورس در خود بورس است، گفت: اکنون شاخص بورس در محدوده کانال یک میلیون و ۱۵۴ هزار واحد قرار دارد و شاخص بورس بار‌ها در سنوات گذشته هم ریزش داشته، درست است که با این شدت ریزش نداشته، اما تا ۲۰ درصد کاهش پیدا کرده، اما حدود ۶ ماه بعد، از کانالی که ریزش داشت عبور کرد و از آن فراتر هم رفته است.

وی افزود: باید فرهنگ‌سازی کنیم و به مردم آموزش دهیم تا ترغیب و ترویج کنیم کسانی که از دانش کافی برای سرمایه‌گذاری در بورس برخوردار نیستند روش سرمایه‌گذاری غیرمستقیم مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سبدگردان‌ها را انتخاب کنند.

رئیس سازمان بورس با بیان اینکه چند سال بود که فشار‌های زیادی برای انتشار صورت‌های مالی سازمان بورس وجود داشت به راحتی این اقدام انجام و صورت‌های مالی منتشر شد، افزود: در این پنج ماه هر آنچه را که در توان بود انجام دادیم، اما تا نقطه مطلوب راه زیادی وجود دارد.

معاون وزیر اقتصاد و دارایی به بازنگری بحث عرضه اولیه‌ها اشاره کرد و افزود: عرضه اولیه باید به صورت صرف سهام باشد که پول به صورت مستقیم وارد شرکت‌ها شود نه اینکه سهامدار عمده از طریق فروش سهام پول خود را از بازار خارج کند. به گفته وی، دستورالعمل شرکت‌های سهامی عام مبتنی بر پروژه را نهایی کرده ایم و در هفته جاری یا هفته آینده آن را ابلاغ خواهیم کرد.

آیا حباب بورس تهران واقعیت دارد؟ | پرچالش‌ترین بحث‌های بازار سرمایه

به گزارش مجله افیکس‌کار در این راستا مخالفان و موافقان دلایل خاص خود را می‌آورند. برخی ارزش دلاری بازار را در سال‌های مختلف مبنا قرار داده یا جهش بدون پشتوانه قیمت‌ها را در چند هفته قبلی به چالش می‌کشند یا حتی به شباهت بازار سهام ایران با بازار سهام چین در سال ۲۰۱۵ می‌پردازند.

در این زمینه «تجارت فردا» در پرونده این شماره خود درباره صحت و سقم این استدلال‌ها مبنی بر حبابی بودن بورس تهران به گفت‌وگو با علی ابراهیم‌نژاد، عضو هیات علمی دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف پرداخته است.

آیا رشدهای اخیر بازار سرمایه و افزایش قیمت‌ها را می‌توان به تشکیل حباب تعبیر کرد؟

به عبارت دقیق‌تر حد فاصل تشخیص و رد فرضیه حباب در سطح کل بازار و در سطح شرکت‌ها چیست؟ پاسخ سوالات را در ادامه می‌خوانیم:

علی ابراهیم‌نژاد معتقد است: معمولا بحث حبابی بودن یا نبودن بازار در دوره‌هایی که بورس رشد سریعی می‌کند بر سر زبان‌ها می‌افتد و داغ می‌شود.

البته دعوای حبابی بودن تنها راجع به بورس نیست و از بازار خودرو و سکه گرفته تا مسکن و ارز را شامل می‌شود. در این بین، عده‌ای هم هستند که معتقدند همه بازارها در کشور حباب دارند! شاید بشود ادعا کرد که در کشور ما مفهوم حباب لوث شده است، چون به‌رغم استفاده فراوان توسط افراد، عموما نمی‌توانند تعریف دقیقی از آن ارائه کنند.

وی در ادامه افزود: چیزی که به تجربه دریافته‌ام این است که هم در مورد مفهوم حباب و هم در مورد تحلیل آن کج‌فهمی و سوءتفاهم زیادی وجود دارد و از این‌رو همین ابتدای بحث می‌خواهم با چند سوال و جواب، نظرم را شفاف بیان کنم:

آیا در کلیت بازار حباب وجود دارد؟ به نظر نمی‌رسد.

من هنوز تحلیلی ندیده‌ام که بتواند من را قانع کند در کلیت بورس تهران حباب وجود دارد. آیا این به معنای قیمت‌گذاری درست و نبود حباب در تک‌تک سهم‌های بازار است؟ خیر!

آیا نبود حباب به معنای ادامه رشد بازار است؟ نه لزوما!

ممکن است در بازار حباب وجود نداشته باشد ولی به هر دلیلی، مثلا شوک‌های بیرونی یا جذابیت سایر بازارها، بازار ریزش کند.

ابراهیم‌نژاد در ادامه با اشاره به اینکه آیا وجود حباب به معنای ریزش بازار در کوتاه‌مدت است؟ پاسخ داد: نه لزوما! ممکن است بازار حبابی باشد، ولی برای مدت نسبتا طولانی اصلاح قیمتی اتفاق نیفتد، اگرچه انتظار داریم اگر بازار حداقلی از عقلانیت را داشته باشد در بازه بلندمدت این اصلاح قیمتی رخ دهد.

تفکیک حباب از پیش‌بینی

ابراهیم‌نژاد در ادامه تاکید کرد: بحث در مورد حبابی بودن یا نبودن را از پیش‌بینی بازار جدا کنیم.

من هیچ ادعایی راجع به پیش‌بینی بازار در یک هفته یا یک ماه یا یک سال آینده ندارم و فکر می‌کنم اتفاقات این چندماهه هم اکثر مدعیان پیش‌بینی بازار را سردرگم کرده باشد.

وی در ادامه افزود: اما اینکه حباب چیست، منظور از حباب این است که قیمت یک دارایی از ارزش ذاتی آن فاصله بگیرد.

در چنین حالتی، فروش آن دارایی به دیگران سود بیشتری نسبت به نگهداری آن دارایی در بلندمدت خواهد داشت.

بنابراین، مایلم تاکید کنم که هرگاه صحبت از وجود حباب می‌شود، گوینده خواسته یا ناخواسته مدلی برای ارزش‌گذاری یک دارایی در ذهن دارد که ادعا می‌کند قیمتی که آن دارایی در بازار دارد، بالاتر از ارزش آن براساس مدل ذهنی وی است.

این استاد دانشگاه در ادامه با اشاره به اینکه با توجه به مفروضات رخ داده درمی‌یابیم که ادعای وجود حباب، در واقع ادعای دو فرضیه همزمان است، گفت: یعنی اولا مدل ارزش‌گذاری مورد استفاده مدل صحیحی است، ثانیا، قیمت دارایی (که در بازار مشخص است و نیاز به محاسبه ندارد) بالاتر از ارزش ذاتی آن براساس مدل مذکور است.

به عبارت دیگر، وقتی کسی ادعا می‌کند مثلا در بازار سهام حباب وجود دارد از دو حال خارج نیست: یا واقعا در بازار حباب وجود دارد یا اینکه مدل ارزش‌گذاری وی غلط است.

ارزش‌گذاری بر چه اساسی است؟

عضو هیات علمی دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف در ادامه به تحلیل‌های اخیر اشاره کرد و گفت: تحلیل‌هایی که می‌بینم عمدتا بر دو سه شاخص، یا بهتر بگویم مدل ارزش‌گذاری متمرکز است:

رایج‌ترین تحلیل‌ها مبتنی بر نسبت P/ E است و این‌گونه استدلال می‌کند که به‌صورت تاریخی نسبت P/ E حول و حوش پنج بوده، اما در حال حاضر این نسبت دورقمی شده و فاصله زیادی از میانگین تاریخی خود گرفته است.

ابراهیم‌نژاد ادامه داد: اینکه چرا P/ E تعادلی بازار باید پنج باشد هم عمدتا مبتنی بر این منطق است که نرخ سود بانکی حدود ۲۰درصد است، بنابراین با نسبت P/ E پنج، سهامداران هم حدودا معادل ۲۰درصد قیمت آن سهم را به‌صورت سود خالص به ازای هر سهم (EPS) کسب خواهند کرد.

به گفته این فعال بازار سرمایه، این نحوه استدلال که سابقه طولانی در بازار سهام ایران دارد، و البته در بازارهای بین‌المللی هم تحت عنوان مدل فد (Fed model) به‌طور گسترده استفاده می‌شود از اساس غلط است.

به‌طور خلاصه باید عنوان کرد مقایسه P/ E با معکوس نرخ بهره به معنای مقایسه یک متغیر واقعی (real) یعنی نسبت قیمت به عایدی با یک متغیر اسمی (nominal) به نام نرخ بهره است.

اگر تورم پایین باشد، متغیرهای اسمی و واقعی به هم نزدیک‌اند و از این‌رو، استفاده از این مقایسه در بازاری مثل آمریکا خطای کمتری ایجاد می‌کند.

اما در کشور ما که به‌صورت تاریخی تورم‌های حدود ۲۰ درصد داشته‌ایم خطای بسیار بالایی ایجاد می‌کند.

وی در ادامه افزود: اگر به روش دیگری بخواهم غلط بودن این استدلال را نشان دهم، فرض کنید یک سرمایه‌گذار آمریکایی، یک شرکت بالغ را که سود آن تقریبا رشدی را تجربه نخواهد کرد (مثلا شرکتی در حوزه آب و برق و گاز یا utilities)، با شرکت آمازون که فروش آن سالی ۳۰ درصد رشد می‌کند، مقایسه کند و بگوید چون P/ E شرکت بالغ حدود ۱۰ است، P/ E شرکت آمازون هم باید همان عدد باشد وگرنه قیمت سهام آمازون حباب دارد.

همه ما می‌دانیم این منطق غلط است زیرا این مقایسه عملا رشد ۳۰درصدی درآمد آمازون در سال‌های بعد را به‌طور کامل نادیده می‌گیرد.

وی تاکید کرد: دقیقا همین منطق بر مقایسه P/ E و نرخ بهره بدون ریسک حاکم است.

در کشور ما، به دلیل تورم بالا سود شرکت‌های بورسی نیز در بلندمدت حداقل به اندازه تورم رشد می‌کند.

البته دقیق‌تر این است که بگوییم بیش از تورم، چون رشد مقداری فروش هم علاوه بر رشد قیمتی وجود دارد، بنابراین، اینکه P/ E فاندامنتال بازار باید حدود پنج باشد و از این‌رو بازار فعلی حباب دارد، مدل درستی نیست.

فاصله گرفتن از ارزش دلاری

این استاد دانشگاه در ادامه به بررسی دسته دیگر مدل‌ها بر روی مقایسه ارزش دلاری بورس تهران با تمرکز بر زمان اشاره کرد و گفت: این بررسی نیز نشان می‌دهد که ارزش دلاری بورس از میانگین چند سال اخیر خود فاصله گرفته و بنابراین، دچار حباب شده است.

ابراهیم‌نژاد ادامه داد: اولا لازم است دقت کنیم که ارزش دلاری بورس از تقسیم ارزش ریالی به نرخ دلار به دست می‌آید و حتی اگر بازگشت به میانگین را بپذیریم، این کاهش ممکن است با کاهش صورت کسر (یعنی افت ریالی بورس) یا افزایش مخرج (پرش قیمت دلار) رخ دهد، بنابراین یک تفسیر از رفتار این روزهای بازار می‌تواند این باشد که بازار دارد رشد قیمت دلار را پیش‌بینی می‌کند.

وی در ادامه افزود: اما اگر به اصل این استدلال برگردیم که فرض می‌کند ارزش دلاری بورس باید در بلندمدت حول و حوش یک مقدار ثابت باشد، کافی است دقت کنیم که با این منطق، هر سرمایه‌گذار آمریکایی که در بورس‌های خارج از این کشور سرمایه‌گذاری می‌کند (و طبعا سود سرمایه‌گذاری خود را به دلار محاسبه می‌کند) باید صرفا و صرفا سود تقسیمی دریافت کند و در بلندمدت هیچ عایدی سرمایه (capital gain) دلاری را تجربه نکند.

با توجه به اینکه معمولا عایدی سود تقسیمی (dividend yield) در بسیاری از بازارها زیر پنج درصد است، این یعنی سرمایه‌گذار آمریکایی حاضر است برای سودی کمتر از پنج درصد، ریسک سرمایه‌گذاری در بازارهای دیگر را بپذیرد.

به گفته این کارشناس بازار سرمایه، در خود آمریکا هم ارزش دلاری بورس را می‌توان از طریق شاخص‌هایی مانند داوجونز که یک شاخص قیمتی است (و سود تقسیمی ندارد) در طی زمان بررسی و رشد قابل ملاحظه آن را در بلندمدت مشاهده کرد.

همین‌طور، ارزش دلاری شرکت‌های بورسی در آمریکا از سال ۲۰۰۷ که ۲۰ تریلیون دلار بوده به بیش از ۵/ ۱ برابر یعنی ۳۰ تریلیون دلار افزایش یافته است.

دقت کنیم که در همین مدت، تعداد شرکت‌های بورسی حدود ۱۵ درصد کاهش یافته و بنابراین، اگر اثر کاهش تعداد شرکت‌ها را حذف کنیم، این رشد بیشتر هم می‌شود.

وی در ادامه تاکید کرد: در مورد سایر کشورها نیز، طی دو دهه گذشته، ارزش دلاری بورس‌های جهان حدود ۵/ ۲ برابر شده و در هیچ یک از این کشورها این مقدار کاهش پیدا نکرده است.

البته طبعا بخشی از این رشد ممکن است ناشی از افزایش تعداد شرکت‌های بورسی باشد، ولی حداقل در مورد کشورهایی مثل آمریکا همان‌طور که گفتم، تعداد شرکت‌های بورسی حتی کاهش نیز پیدا کرده است.

ابراهیم‌نژاد در ادامه خاطرنشان کرد: همان‌طور که گفتم منطقا اگر ارزش دلاری سهام ثابت باشد و تنها سود دریافتی سرمایه‌گذار، سود تقسیمی باشد، پاداش ریسک پذیرفته‌شده توسط سرمایه‌گذار را نخواهد داد و سود تقسیمی تنها می‌تواند چیزی در حدود نرخ بهره بدون ریسک را به سرمایه‌گذار برگرداند و از این‌رو، ریسک پذیرفته‌شده توسط سرمایه‌گذار بدون پاداش خواهد ماند.

شباهت بورس تهران با بورس چین؟

ابراهیم‌نژاد در پاسخ به این سوال که اخیرا در تحلیلی به شباهت بازار سهام ایران با بازار سهام چین اشاره شده، وضعیت کنونی بورس ایران را با بازار سرمایه این کشور مشابه می‌دانید؟ گفت:

مداخله دولت در بازار قطعا کار مطلوبی نیست و تجربه چین و سایر بازارها از جمله کشور خودمان هم این را بارها ثابت کرده که بهتر است دولت به جای مداخله مستقیم در بازار سهام به بهبود زیرساخت‌های حقوقی و قانونی و افزایش شفافیت در بازار بپردازد.

وی ادامه داد: اما طبعا می‌توان اپیزودهای مختلفی را در بازارهای مختلف شناسایی کرد که پس از رشد سریع، بازار افت قابل ملاحظه‌ای را تجربه کرده است.

درباره اینکه چقدر می‌شود تجربه یک بازار دیگر با شرایط و ویژگی‌های خود را به کشور خودمان تعمیم داد من کمی تردید دارم و فکر می‌کنم هر بازاری و هر مقطع زمانی می‌تواند ملاحظات خاص خود را داشته باشد.

وی همچنین در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه به نظر شما اذعان یکی از مدیران شرکت بورس مبنی بر وجود حباب در بیش از سه‌چهارم شرکت‌های بازار، بیانگر چیست و چه پیامدی دارد؟ گفت:

اول از همه باید بر این موضوع تاکید کنم که این اظهارنظرها به این معناست که متاسفانه نهاد ناظر بازار به جای تمرکز روی وظیفه اصلی خود یعنی افزایش شفافیت در بازار و مبارزه با تخلف‌هایی همچون دستکاری قیمتی، خود را در جایگاه یک تحلیلگر بازار در یک شرکت سبدگردانی یا تامین سرمایه می‌بیند و چنین ادعایی می‌کند. طبعا این‌گونه اظهارنظرها به نوعی خرج کردن اعتبار نهاد ناظر است و در بلندمدت بسیار مخرب است.

ابراهیم‌نژاد ادامه داد: طبعا اگر این ادعا درست باشد، به این معناست که دستگاه ناظر بازار به وظیفه خود عمل نکرده یا به دلیل عدم شفافیت یا دستکاری‌های قیمتی، در سه‌چهارم بازار حباب ایجاد شده است.

اما از این موضوع که جایگاه نهاد ناظر چیست اگر بگذریم و روی خود این ادعا متمرکز شویم، اگر مدعی حبابی بودن بازار مدل ارزش‌گذاری خود را ارائه کند بهتر می‌توان در مورد صحت و سقم آن نظر داد وگرنه استدلال‌هایی از جنس اینکه «چون بازار سریع رشد کرده پس حباب دارد» ارزش علمی ندارد.

چرا بورس قرمز شد؟ / آیا با حباب در قیمت سهم مواجه هستیم؟ / توصیه به سهامداران برای چینش پرتفو

در برخی نمادها، قیمت سهم با ارزش ذاتی فاصله چشمگیر گرفته و این موضوع کلیت بازار را دچار چالش کرده و این قیمت ها برای این نمادها توجیهی ندارد؛ بنابراین، تا زمانی که بازار راه خود را از این گونه نمادها جدا کند، با نوساناتی در بازار مواجه خواهیم بود.

بر اساس تبصره دو لایحه بودجه سال ۹۹، به دولت اجازه داده شده است که واگذاری بنگاه‌های دولتی را پس از احراز صلاحیت حرفه‌ای و اهلیت متقاضی در قالب «ETF» انجام دهد. در همین راستا دولت اولین ETF را در اردیبهشت ماه ۹۹ عرضه کرد.

به گزارش «بورس تابناک»؛ بنا بر اعلام قبلی معاون وزیر اقتصاد، قرار بود در نیمه نخست امسال دو ETF دیگر به نام‌های صندوق واسطه‌گری پالایشی مرکب از باقیمانده سهام دولت در چهار پالایشگاه تهران، تبریز، بندرعباس و اصفهان و صندوق واسطه‌گری فلزی (شامل باقی مانده سهام دولت در شرکت فولاد مبارکه، ملی مس ایران، ایران‌خودرو و سایپا) با تخفیف ۲۰ تا ۳۰ درصدی به همه دارندگان کدملی ایرانی واگذار شود.

به رغم اظهارنظرهای صریح در خصوص ETFدوم، پانزدهم مردادماه سازمان خصوصی سازی در خبری بر روی وبسایت خود از عرضه بلوکی باقی مانده سهام آیا بورس هم حباب قیمتی دارد؟ دولت در شرکت‌های پالایشی خبر داد و نوشت: سازمان خصوصی‌سازی بلوک‌های ۱۵ درصدی سهام شرکت‌های پالایش نفت بندرعباس، تهران و اصفهان و نیز بلوک ۱۲.۳۱ درصدی شرکت سرمایه‌گذاری ملی ایران را واگذار می‌کند.

این موضع گیری ها نهایتا با اعلام وزیر اقتصاد برای عرضه دارا دوم در نخستین چهارشنبه شهریور ماه به پایان رسید.
لیکن روز چهارشنبه نیز شاخص کل با افت مواجه بود و علی رغم افزایش بیش از 30 هزار واحدی در ابتدای معاملات، با عقب نشینی به کار خود پایان داد. دلیل افت این روز، فروش سهام عدالت از سوی کارگزاری ها بود که موجب هراس سایر سهامداران و سنگین تر شدن صفوف فروش شد که تضرر مشمولان سهام عدالت و سایرین را در پی داشت.

در خصوص آنچه در هفته گذشته در بازار سرمایه شاهد آن بودیم و دلایل اصلاح شاخص کل با امیر سامان اسفندیاری، فعال بازار سرمایه گفت و گویی داشتیم که در زیر می خوانید.

کارشناس بازار سرمایه همچنین گفت: ابهام و نااطمینانی که در سهام مرتبط با دارا دوم طی هفته گذشته پیش آمده، کلیت بازار را تحت تاثیر قرار داد و به نظر می‌رسد تا مشخص شدن تکلیف این موضوع، بازار با نوسان آیا بورس هم حباب قیمتی دارد؟ و اصلاح همراه خواهد بود.

امیر سامان اسفندیاری در گفت‌وگو با خبرنگار بورس تابناک اظهار کرد: رفتار بازار طبیعی است، اصلاح و استراحت شاخص جزئی از یک روند صعودی بازار است، شاخص کل پس از رسیدن به سطح مقاومت دو میلیون واحدی با فشار عرضه مواجه شده که دلایل مختلفی دارد؛ بنابراین، بازار برای مدتی در این محدوده با نوساناتی مواجه خواهد شد.

وی با تاکید بر این که این رفتار شاخص و بازار برای افراد حرفه‌ای شناخته شده بوده و مساله عجیبی نیست، ادامه داد: عوامل همچون موضوعات سیاسی، ابهام در عرضه یا عدم عرضه دارا دوم، سهام عدالت و میزان ورود و خروج نقدینگی در رشد بازار موثر هستند اما عمده بحث اصلاح و استراحت فعلی شاخص مربوط به رسیدن به محدوده ۲ میلیون واحدی است، چون افرادی که سودهای خوبی را طی ماه‌های اخیر کسب کرده‌اند، در این محدوده اقدام به عرضه و شناسایی سود می‌کنند و به همین دلیل شاهد شدت تشدید و سنگین شدن صوف فروش در این مقطع زمانی هستیم.

اسفندیاری ادامه داد: البته عوامل سیاسی بر عوامل بنیادی بازار در شرایط فعلی تاثیر قابل توجهی دارند، بخشی از بازار که به رویدادها و حوادث سیاسی کلان و بین المللی نظر دارد، اکنون در انتظار تعیین تکلیف محدودیت های اعمال شده برای خرید و فروش سلاح توسط ایران است که در ۲۵ مهرماه زمان این محدودیت به پایان می‌رسد و در صورت برچیده شدن این محدودیت ها شکست سنگینی برای ترامپ خواهد بود و می تواند آینده ریاست جمهوری ترامپ را با چالش اساسی مواجه کند.

این فعال بازار سرمایه همچنین معتقد است با توجه به ابهام و نااطمینانی که در سهام مرتبط با دارا دوم طی هفته گذشته پیش آمده، کلیت بازار را تحت تاثیر قرار داد و به نظر می‌رسد تا مشخص شدن تکلیف این موضوع بازار با نوسان و اصلاح همراه خواهد بود.

وی همچنین با بیان اینکه در بخشی از سهام، قطعاً با حباب مواجه هستیم، خاطرنشان کرد: در برخی نمادها قیمت سهم با ارزش ذاتی فاصله چشمگیر گرفته و این موضوع کلیت بازار را دچار چالش کرده و این قیمت ها برای این نمادها توجیهی ندارد بنابراین تا زمانی که بازار راه خود را از این گونه نمادها جدا کند، با نوساناتی در بازار مواجه خواهیم بود.

اسفندیاری با تاکید بر اینکه علی‌رغم وجود حباب در بخشی از سهام بازار سرمایه، در برخی نمادها در گروه پتروشیمی فلزات و سنگ آهن با دلار ۲۰ هزار تومانی همچنان برای خرید جذاب قیمتی وجود دارد و به سهامداران توصیه کرد، سبد خود را متنوع کرده و با مطالعه و مشورت با آگاهان بازار سرمایه وارد این بازار شوند.

رونق بورس حباب نیست

مهدی بیک| «حباب بورس» عنوان ترکیب‌بندی است که این روزها بسیاری از تحلیلگران اقتصادی در زمان تحلیل بازار بورس با استفاده از آن تلاش می‌کنند تصویری از بورس و بازار سرمایه کشور ارایه کنند.

نظام تصمیم‌سازی دولت باید کلیت بازارها را به عنوان یک پیکره واحد و به هم مرتبط در نظر بگیرد

مهدی بیک| «حباب بورس» عنوان ترکیب‌بندی است که این روزها بسیاری از تحلیلگران اقتصادی در زمان تحلیل بازار بورس با استفاده از آن تلاش می‌کنند تصویری از بورس و بازار سرمایه کشور ارایه کنند. عنوانی که نشان‌دهنده رشد غیرمتعارف در حوزه‌ خاص اقتصادی است؛ اما در مقابل این دسته از تحلیلگران؛ افرادی وجود دارند که معتقدند شرایطی که امروز در بورس حاکم شده اساسا حباب نیست، بلکه روند طبیعی افزایش قیمتی است که قبلا در بازارهایی چون دلار و مسکن و طلا صورت گرفته و بعد با فاصله زمانی مشخصی به بازار بورس رسیده است. لفظ حباب، در متن‌های اقتصادی و مالی، معمولا به شرایطی اشاره دارد که قیمت یک سرمایه یا دارایی از ارزش بنیادین قبلی با فاصله زیادی پیشی می‌گیرد. یکی از ویژگی‌های پایه‌ای حباب، اما تردید و عدم باور اعضای بازار نسبت به حباب گرفتن قیمت‌هاست. معمولا تشخیص حباب هنگامی که معامله‌کننده‌ها در بازار در مرحله رشد قیمت‌ها و سود آوری قرار دارند، مشکل است. در واقع حباب‌ها معمولا زمانی که ترکیده می‌شوند، شناسایی می‌شوند و تا قبل از مرحله ترکیدگی نمی‌توان از وجود یا عدم وجود حبابی در اقتصاد اطمینان قطعی داشت. وحید شقاقی شهری عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی از جمله تحلیلگران اقتصادی است که معتقد است هنوز برای صدور حکم قطعی درخصوص اینکه آیا اقبال عمومی به بورس حباب است یا نه؟ بسیار زود است و باید اجازه دهیم تا فرآیند رشد این ساختار مالی به وضعیت تثبیت شده‌تری برسد تا بعد بتوان درباره تشکیل حباب در بورس صحبت کرد. شقاقی در عین حال خطاب به سیاست‌گذاران کلان اقتصادی از آنها می‌خواهد که از اتخاذ تصمیمات جزیره‌ای در اقتصاد پرهیز کنند تا بورس میر خودش را در فرآیندهای سالم اقتصادی پیدا کند.

شما معمولا در گفت‌وگوهای رسانه‌ای تان اشاره می‌کنید که نباید استقبال عمومی از بورس را به معنای تشکیل حباب در نظر بگیریم و معتقدید که شرایط عمومی اقتصاد ایران و نظام تصمیم‌سازی منجر به شرایط فعلی شده است؛ تحلیل شما از شرایطی که در بورس حاکم شده، چیست؟

عملا در اقتصاد ایران 5 بازار یا 5 دارایی وجود دارد که نقدینگی در اقتصاد ایران بر پایه فرهنگ و مبتنی بر شرایط اقتصادی در این بازارها جریان پیدا می‌کند؛ قبلا 4بازار وجود داشت که با اضافه شدن بازار بورس این بازارها افزایش پیدا کرد. بازار ارز را داریم، بازار طلا را داریم، بازار خودرو، بازار مسکن و اخیرا هم بازار بورس به این جمع اقتصادی افزوده شده است. بنابراین عملا 5بازار از نوع دارایی و سرمایه‌گذاری را داریم که بنا به شرایط اقتصادی کشور در برهه‌های گوناگون، مردم ترجیح می‌دهند در یکی از این بازارها سرمایه‌گذاری کنند. مثلا زمانی که شرایط ارتباطی کشور با جهان پیرامونی متعادل است، بازار ارز مورد توجه قرار می‌گیرد؛ زمانی دیگر شاهد این هستیم که مردم اقبال خاصی به بازار مسکن دارند و دوره‌ای دیگر بازار بورس مخاطب سرمایه‌گذاری‌های عمومی قرار می‌گیرد. اصل اساسی این است که این بازارها به هم مرتبط هستند، یعنی رونق یا رکود در هر کدام از این بازارها با وقفه‌ای خودش را در سایر بازارها هم نشان می‌دهد. لذا یک اصل همگرایی هم بین بازارها حاکم است، به این معنی که وقتی یکی از بازارها رشد قیمتی بالایی را تجربه می‌کند به تدریج در سایر بازارها هم این رشد قیمتی تسری پیدا می‌کند. بنابراین امکان ندارد که بالفرض بازار ارز یا طلا افزایش قیمتی را تجربه کند آیا بورس هم حباب قیمتی دارد؟ بعد با وقفه‌ای مشخص اثرات این افزایش قیمت در سایر بازارها مانند خودرو، مسکن یا بازار سرمایه نمود نداشته باشد. این اصل همگرایی بین بازارها کمک زیادی به تجزیه و تحلیل شرایطی که امروز بازار بورس با آن مواجه است، می‌کند.

یعنی می‌خواهید بگویید که افزایش‌هایی که بعد از سال97در نرخ دلار و طلا صورت گرفت باعث رونق فعلی بورس شده است؟

بله، اتفاقی که در اقتصاد ایران افتاده این است که از سال 97 یک افزایش شتابان را در بازار ارز و طلا تجربه کردیم؛ تقریبا این 2 بازار طی 2سال اخیر 4برابر رشد پیدا کرد. یعنی طلا که گرمی 150هزارتومان بود، رسید به 650هزار تومان (منظورم قیمت قبل از 2هفته اخیر است) دلار هم رسیده بود به 16هزار تومان یعنی حدود 4برابر رشد کرده بود، با یک وقفه زمانی خودرو و مسکن سریع‌تر نسبت به این افزایش‌های قیمتی واکنش نشان دادند، اما بازار سرمایه از سال 98 به آرامی و بدون هیاهو روند افزایشی خود را طی کرد تا اینکه از بهمن سال98 تاکنون یک رشد شتابان را در پیش گرفت به نحوی که شاخص از 480 هزار واحد اسفندماه 98، رسید به حدود 1میلیون واحد اخیر که نشان می‌دهد شاخص کل آیا بورس هم حباب قیمتی دارد؟ در 1سال اخیر تقریبا 10برابر رشد را تجربه کرده است. با توجه به اصل همگرایی هم که اشاره کردیم؛ این رشد در بورس باعث شد تا سایر بازارهای موازی هم تلاطماتی را تجربه کنند و افزایش قیمتی را در 2هفته اخیر تجربه کنند. وقتی من 600 نماد را بررسی می‌کنم می‌بینم که این 600 نماد افزایش قیمتی بیش از 5برابری را تجربه کرده اند؛ یعنی افزایش قیمتی تقریبا متناسب با رشد 4برابری که در بازار دلار و طلا محقق شده است.به همین دلیل است که من برای تفسیر و تحلیل بازار سهام از واژه جباب استفاده نمی‌کنم.

شما اشاره کردید که بازار دلار و طلا طی 2سال رشد 4برابری را تجربه کرده‌اند در حالی که بورس کشور طی 2ماه رشد 10برابری را پشت‌سر می‌گذارد؛ به نظر می‌رسد که اطلاق حباب در چنین معادله‌ای چندان هم بیراه نباشد، به هرحال این عدم تناسب بازارهای مختلف با هم تبعاتی دارد. این تبعات چیست؟ بورس خود را با بازار طلا و دلار هماهنگ می‌کند و در مسیر کاهش قرار می‌گیرد یا بالعکس؟

می‌خواهم بگویم که این افزایش بیش از افزایش دلار و طلاست که 2 حالت می‌تواند داشته باشد، یکی اینکه یا دارایی‌های چهارگانه بازارهای دیگر را به سمت بازار سرمایه هدایت می‌کند و بورس رونق دیگری را تجربه می‌کند یا اینکه از طریق همسان‌سازی بازار‌ها، بورس هم ناچار است میزان افزایشی قیمت خود را متناسب با سایر بازارها که رشد 4برابری را داشته‌اند، کاهش دهد. هر کدام از این گزاره‌ها که محقق شوند یک نتیجه روشن را خواهند داشت و آن اینکه به زودی شاهد هماهنگی قیمت و همگرایی قیمت بین این 5بازار خواهیم بود.

یعنی در چشم‌انداز آینده یا رشد شتابان بورس متوقف می‌شود یا اینکه قیمت دلار و طلا رشد چند برابری را تجربه می‌کند؟درست متوجه شدم؟

همین‌طور است؛ بنا بر اصل همگرایی بازارها گفتیم که عملکرد هر بازاری اثرات مشخصی را در سایر بازارها دارد و تعادلی در میان بازارها وجود دارد. البته در این میان تصمیماتی هم که در بازارهای دیگر گرفته می‌شود تاثیرات خود را دارد؛ مثلا بحث کاهش نرخ سود کوتاه‌مدت بانکی از 10درصد به 8درصد یا ابلاغیه اخیر شورای پول و اعتبار برای اینکه نظام بانکی سود سپرده‌های مدت‌دار را در محدوده 15درصد بتواند حفظ کند، از جمله این تصمیمات است. بحث دیگر آن است که هرگونه کنترل‌های شدید در بازار خودرو یا کاهش سرعت گردش پول در بازار دلار باعث می‌شود تا نقدینگی به سمت بازار سرمایه یا بازار دیگری هدایت شود. مثلا هر نوع سیاست‌گذاری در بازار خودرو می‌تواند بازار ارز را هم با تغییر رو به رو کند.

در شرایطی که هر تصمیم در یک بازار می‌تواند اثرات مثبت یا منفی در سایر بازارها داشته باشد؛ موضوع تصمیم‌سازی‌های اقتصادی بسیار حساس‌تر و پیچیده‌تر خواهد بود. نقش نظام سیاسی در این میان چیست؟

دولت آیا بورس هم حباب قیمتی دارد؟ و نظام سیاسی باید بداند که هر فعل و انفعالی در یکی از این بازارها می‌تواند کلیت اقتصادی و بازار را با تکانه مواجه کند. بنابراین تصمیم‌سازی‌های جزیره‌ای دولت باید کاملا متوقف شود و نظام تصمیم‌سازی کشور کلیت بازارها را به عنوان یک پیکره واحد و به هم مرتبط در نظر بگیرد. نمی‌شود که شما تصمیم‌سازی‌های رادیکال در بازار ارز یا خودرو داشته باشید بعد توقع داشته باشید که سایر بازار‌ها از این تصمیمات متاثر نشوند. باید عصر تصمیم‌سازی‌های جزیره‌ای را پایان‌یافته تلقی کنیم. دولتی که نتواند یک چنین رویکردی را در نظام تصمیماتش در نظر بگیرد، نمی‌تواند پویایی خاصی در اقتصاد ایجاد کند.

شما درباره اقبال عمومی مردم به بورس صحبت کردید؛ ما تجربه آسیب‌های موسسات مالی غیرمجاز را تازه از سر گذرانده ایم؛ برخی از تحلیلگران نگران این موضوع هستند که ورود دامنه وسیعی از سرمایه‌گذاران ناآگاه در بورس، ممکن است منجر به وقوع تجربه‌هایی همچون تجربه موسسات غیرمجاز شود، نظر شما چیست؟

سیاست‌گذار اقتصادی باید به نحوی سیاست‌گذاری کند که این بازار درگیر افزایش قیمت‌های ناگهانی و هیجانی نشود. تمام تلاش سیاست‌گذار باید این باشد تصمیاتی را بگیرد که عملا شاهد افزایش غیرمنطقی و نامتعارف بازار سرمایه هم نباشیم. نگرانی که الان در بازار سرمایه حاکم است به این دلیل است که برخی سهام بیش از ارزش واقعی‌شان رشد قیمت را تجربه کرده‌اند. یعنی از نوع رفتار غیر متعارفی است که صورت گرفته است. به عنوان مثال یک سهام خاص را بررسی کردم که طی 1سال اخیر 24برابر شده است. طبیعتا ارزش دارایی‌های این شرکت نمی‌تواند 24برابر شده باشد چراکه گفتیم نهایت افزایش قیمت در آیا بورس هم حباب قیمتی دارد؟ بازار ارز و طلا 4برابر بوده است؛ باید پرسید که چه فعل و انفعالی حادث شده که ناگهان سهام یک چنین شرکتی 24برابر شده است. این صعود و سقوط‌هاست که برخی کارشناسان را نگران چشم اندار بازار بورس کرده است. این نشان می‌دهد که یک جای کار ایراد دارد.

به هر حال مسوولان اقتصادی کشور هم متوجه این ایراد هستند؛ سیاست‌گذار در این زمینه باید چگونه عمل کند؟

سیاست‌گذار بازار سرمایه باید تلاش کند که سیاستش را در بحث مدیریت شناوری این بازار قرار دهد؛ اما در عین حال با یک مداخلاتی که اجازه ندهد این بازار درگیر سوداگری‌های افراطی و افزایش قیمت‌های غیرمنطقی شود، باید ورود کند. بازار سرمایه ما در طول یک سال گذشته متاسفانه راهبرد اتکا به مکانیسم بازار آزاد و فرآیند‌های آزاد را دنبال کرد و نظارت‌ها ی مورد نظر را انجام نداد. می‌خواهم بگویم که سازمان بورس باید وظیفه تنظیم‌گری خود را حتما ایفا کند و بداند که هدایت بازار سرمایه به‌طور غیرمستقیم به عهده سازمان بورس است و باید پاسخگوی مشکلات هم باشد، مانند قضیه موسسات غیرمجاز که در نهایت همه‌چیز روی بانک مرکزی آوار شد و دولت مجبور به پاسخگویی شد. بنابراین سازمان بورس و اوراق بهادار آیا بورس هم حباب قیمتی دارد؟ وظیفه تنظیم گری، هدایت، نظارت، کنترل و. را دارد.

اگر قرار باشد یک نقدی جدی به عملکرد بورس داشته باشید، چه نکاتی را مطرح می‌کنید؟

ایراد سازمان بورس در سال گذشته این بود که اتکایش در سال گذشته بیشتر مبتنی بر الگوهای بازار آزاد و نظام عرضه و تقاضا بود و بازار را به حال خودش رها کرده بود. ما شاهد نقش هدایت‌گری و تنظیم‌گری در این سازمان نبودیم؛ سازمان بورس نمی‌تواند خود را از کنار بکشد چون مسوولیت دارد و باید پاسخگو باشد. امسال به نظرم باید راهبردی مبتنی بر تنظیم گری، هدایت و نظارت در بازار تدارک ببینند و راهبرد قبلی باید تغییر کند.

به هر حال این نوع دخالت‌های فراگیردولت مشکلات خاص خودش را نیز دارد.

من نمی‌گویم دخالت مستقیم بلکه معتقدم باید تنظیم‌گری و هدایت در بازارها وجود داشته باشد تا دوباره مشکلاتی مانند موسسات غیرمجاز را شاهد نباشیم. معنای این حضور دخالت نیست بلکه مساله نظارت و هدایت‌گری کلان اقتصادی است. حتی افرادی که از ضرورت الگوی بازار آزاد هم صحبت می‌کنند نمی‌گویند که بازار را باید به حال خودش رها کرد. بلکه شکل خاصی از تنظیم‌گری و هدایت باید در بخش‌های مختلف اقتصادی جاری باشد.به نظرم این دو موضوع با هم متفاوت است.

با توجه به اینکه سود سرشاری در بورس پرداخت شده برخی تحلیلگران اعلام می‌کنند که می‌توان از سود سپرده‌های بانکی و سود سهام مالیات دریافت شود؛ نظر شما درباره این ایده چیست؟

بازار سرمایه با سپرده‌های بانکی یک تفاوت‌هایی دارد که باید در تحلیل به آنها توجه شود. سپرده‌های بانکی، سود بدون ریسک پرداخت می‌کنند. یعنی شخصی که در بانک سپرده‌گذاری می‌کند 18درصد یا 20درصد سود تضمین شده پرداخت می‌شود. بدون ریسک، بدون تلاش، بدون زحمت؛ اما بازار سرمایه اینگونه نیست، بازار سرمایه بازار پرریسکی است؛ نیاز به تخصص دارد، نیاز به دانش دارد، نیاز به تکنیک دارد، باید وقت بسیاری برای تحلیل و ارزیابی آن گذاشت. به نظرم فعلا نباید بازار سرمایه را وارد فرآیند دریافت مالیات کرد. مالیات از سپرده‌ها بحث دیگری است و می‌توان از سپرده‌های بانکی مالیات هم گرفت ایرادی هم ندارد. اما بازار سهام نیازمند حمایت بیشتری است تا عمق بیشتری پیدا کند، مردم علاقه‌مند و وارد شوند و تامین مالی بخش خصوصی از این بازار صورت بگیرد؛ می‌خواهم بگویم این بازار به خصوص بازار اولیه باید مورد حمایت قرار بگیرد.

به هرحال دولت در شرایط تحریم‌های اقتصادی، نیازمند تامین نقدینگی است؛ یا باید از بانک مرکزی قرض کند یا پول چاپ کند یا از صندوق توسعه ملی برداشت کند یا اینکه منابع مالیاتی تازه‌ای را بیابد. میان این راه‌ها کدام منطق اقتصادی بیشتری دارد؟

طبیعی است که هر تحلیلگر اقتصادی راهکار مالیات را به عنوان روش معقول اقتصادی پیشنهاد می‌دهد. مساله من در مورد مالیات سهام ناظر بر زمان انجام این کار است؛ شما از حوزه‌ای می‌توانید مالیات افزون‌تری مطالبه کنید که دوره‌ای رشد را پشت سر گذاشته باشد. فراموش نکنید که رشد بازار سهام تنها در 2ماه اخیر رشد بالایی بوده است، یعنی از اسفندماه شروع شد اما اصل رشد از فروردین ماه آغاز شد تا 2هفته قبل. می‌دانید که از هفته پیش بازار بورس وارد اصلاح خود شده و کسانی که دیر وارد بازار شده‌اند متضرر شده‌اند، در هفته اخیر بیش از 5بار این شاخص منفی شد و امروز هم که چهارشنبه است منفی 18هزار شد، باید ببینیم چشم‌انداز این بازار در آینده چگونه خواهد شد. به نظرم فعلا دمیدن بر این بحث که از سود سهام مالیات بگیریم؛ ممکن است تبعاتی برای بازار سرمایه داشته باشد؛ باید اجازه دهیم این بازار پا بگیرد، رشد کند و پیش برود تا بتوانیم در خصوص موضوعاتی چون مالیات از سود سهام صحبت کنیم.

آیا بازار بورس حباب دارد؟

دکتر بهمن آرمان با بیان اینکه فقط در ۳ ماهه نخست امسال حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان پول تازه وارد بورس شد، گفت: میخواهند مملکت را جوری به پیش ببرند که در آینده حباب بورس بترکد، اگر این اتفاق بیفتد، نهادهای امنیتی و اطلاعاتی هم نمی‌توانند کاری کنند. به روحانی گفتم وضعیت امروز بورس شبیه توطئه است.

🔴 سهام بین: الویت سرمایه گذاری در بازار بورس، باید امنیت و حفظ سرمایه باشد.
💢 این ویدئو را برای این منتشر کردیم، که در زمان خرید و فروش هیجانی برخورد نکنید و الویت خودتون و حد سود و ضرر را برای خودتون مشخص کنید.
💢 کاربران در هنگام خرید و فروش باید بر اساس استراتژی شخصی خودشون اقدام کنند.

ما در سهام بین، ربات هوش مصنوعی را آماده کرده ایم، تا شما بتوانید تحلیل بهتری نسبت به سهام مورد نظرتان داشته باشید،

خیلی از شما همراهان حاضر نیستید برای سرمایه خودتون هزینه کنید و بتوانید از ضرر جلوگیری کنید، بعد از اینکه ضرر می کنید تازه به فکر این می افتید که چیکار کنید.

مبلغ یک ماه اشتراک این ربات هوش مصنوعی، 149 هزار تومان است که در حال حاضر به مدت 7 روز با مبلغ 99 هزار تومان عرضه می گردد.

تخفیف ویژه به مدت 7 روز شروع شد، فرصت سرمایه گذاری ایمن را از دست نده!

ویژگی های ربات تحلیلگر تکنیکال:

• تحلیل سهم بر اساس آخرین وضعیت (بروزرسانی روزانه)
• تحلیل سهم بر اساس 12 اندیکاتور و اسیلاتور
• اشتراک ماهیانه و یکساله
• قابلیت تمدید اشتراک ماهیانه
• دارای کانال اعضای ویژه در پروفایل برای انتخاب بهتر سهام
• معرفی سهام های ویژه که از ربات معرفی می شود با رشد حداقل 100%
• دارای فیلترهای پربازده ترین سهام ها
• دارای فیلترهای بیشترین رشد و بیشترین کاهش سهام ها
• دارای فیلتر بازدهی سهام در گذشته

مبلغ یک ماه اشتراک این ربات هوش مصنوعی، 149 هزار تومان است که در حال حاضر به مدت 7 روز با مبلغ 99 هزار تومان عرضه می گردد. که در عرض کمتر از چند دقیقه با استفاده از تحلیل های درست و مناسبی که در اختیار شما قرار می دهد، این عدد را به دست می آورید.

اگر هم فکر میکنی این ابزار ریسک هست، بهت توصیه میکنم همین الان یه ثبت نام کنی و از لینک زیر 3 آیا بورس هم حباب قیمتی دارد؟ سهم را رایگان تحلیل کنی ، در صورت اطمینان پیدا کردن بهت توصیه میکنم قبل از هر خریدی سهمت را در این هوش مصنوعی تحلیل کنی.

اگر تا اینجای صفحه اومدی و داری مطالعه می کنی، یعنی که علاقمندی سرمایه گذاری در بورس را درست بری جلو و سود خوبی به دست بیاری، ما در سهام بین دنبال این نیستیم که یه اشتراک یک ماهه عرضه کنیم و شما را رها کنیم، هدفمون در سهام بین اینه که اعضای ویژه بتوانند سودهای بالایی را تجربه کنن ، و از ضررهاشون جلوگیری بشه.
به همین خاطر یه پیشنهاد ویژه براتون داریم که به جای اینکه هر ماه اشتراک خودتون رو تمدید کنید، و حداقل مبلغ 99 هزار تومان بابت تمدید پرداخت کنید، که پرداختی تدریجی شما در یکسال میشه 1.188.000 تومان ، یک پلن برای کسانی که میخواهند همیشه همراه ما باشند در نظر گرفتیم که میتوانید پنل یکساله را با تخفیف 73 درصدی به مبلغ 499 هزار تومان همین الان تهیه کنید.
برای تهیه این پنل یکساله به مدت یکسال یعنی 365 روز میتوانید همین الان از لینک زیر اقدام کنید، فقط کافیه جلوی ضررت را از همین امروز بگیری.