مرگ سیاه چگونه سیستم ایمنی ما را تغییر داد؟
تجزیهوتحلیل ژنتیکی جدیدی نشان میدهد ژن ایمنی که به محافظت دربرابر پاتوژن عامل طاعون سیاه کمک کرد، در نسلهای پس از دنیاگیری موجب بروز مشکلاتی در انسانها شد.
در یک صبح بارانی آوریل در سال ۲۰۰۶، جنیفر کلانک وظیفه داشت ۵۰ جعبه استخوان را در زیرزمین موزه لندن به دو دسته تقسیم کند. یکی حاوی بقایای افرادی بود که ۷۰۰ سال پیش در جریان مرگ سیاه یا طاعون سیاه مرده بودند. در جعبههای دیگر استخوانهایی از بازماندگان طاعون بود که یک سال بعد یا بیشتر در همان گورستان قرون وسطایی در نزدیکی برج لندن دفن شده بودند.
وقتی جنیفر کلانک که در آن زمان دانشجوی دانشگاه مکمستر بود، بقایا را بررسی میکرد، به این موضوع فکر کرد که تفاوت بین این دو گروه چیست. کلانک که اکنون در شرکت Daicel Arbor Biosciences مشغول به کار است، با خود فکر کرد: «چرا برخی افراد طی مرگ سیاه جان خود را از دست دادند، درحالیکه برخی دیگر جان سالم به در بردند؟»
دانشمندان قرنها است به این معما فکر میکنند؛ اما اکنون کلانک و همکارانش با تجزیهوتحلیل DNA آن استخوانهای قدیمی و استخوانهای دیگری از لندن و دانمارک، پاسخی را پیدا کردهاند: احتمال اینکه بازماندگان دارای واریانتهای ژنی باشند که پاسخ ایمنی آنها دربرابر باکتری یرسینیا پستیس را تقویت میکرد، بیشتر بود. یرسینیا پستیس (Yersinia pestis) همان باکتری مسبب طاعون است که ازطریق کک به انسانها منتقل میشود.
پژوهشگران بهتازگی چطور در قیمت سهام دستکاری میشود؟ در مجله Nature گزارش کردند که بهنظر میرسد یک واریانت ژنی به تنهایی احتمال زنده ماندن از طاعون را ۴۰ درصد افزایش داده باشد. هندریک پوینار، متخصص ژنتیک تکاملی در دانشگاه مکمستر و یکی از نویسندگان مطالعه میگوید: «شگفتزده شدیم. این اثر کوچکی نیست.» یافتهها همچنین نشان میدهند که مرگ سیاه موجب افزایش فراوانی افرادی شد که حامل واریانت ژنی محافظ بودند. این مورد قویترین فشار انتخاب روی ژنوم انسان است که تاکنون شناسایی شده است.
این تقویت ایمنی با هزینهای همراه بوده است: امروزه، این واریانت همچنین با خطر بالاتر ابتلا به بیماریهای خودایمنی همراه است. دیوید انارد، متخصص ژنتیک جمعیت در دانشگاه آریزونا که در مطالعه مشارکت نداشت، میگوید: «این مقاله واقعاً تأثیرگذار است. پیامدهای این سرعت و قدرت بالای انتخاب طبیعی در ژن ایمنی بسیار شدید است.» مرگ سیاه مرگبارترین دنیاگیری است که در تاریخ بشر ثبت شده است. در اواسط قرن چهاردهم، این بیماری جان ۳۰ تا ۵۰ درصد از کل مردمی را که در اروپا، خاورمیانه و آفریقا زندگی میکردند، گرفت.
پژوهشگران مدتها است فکر میکنند که فاجعه مرگ سیاه باید روی ژنوم بازماندگان اثری گذاشته باشد و به نسلهای آینده مقداری ایمنی دربرابر ظهور مجدد طاعون داده باشد؛ اما شناسایی این نشانه دشوار بوده است؛ تا حدی به این دلیل که فراوانی ژنهایی که در ایمنی مؤثرند، با رسیدن پاتوژنهای جدید به سرعت تغییر میکند. آن استون، انسانشناس مولکولی از دانشگاه ایالتی آریزونا که در مطالعه مشارکت نداشت، میگوید تشخیص آثار ژنومی طاعون چطور در قیمت سهام دستکاری میشود؟ در انسانهای زنده امکانپذیر نیست.
در دهه گذشته، تکنیکهای جدید تجزیهوتحلیل DNA جستجو بهدنبال آثار پاتوژنها را در ژنوم افرادی که مدتها پیش مردهاند، امکانپذیر کرد؛ اما پژوهشگرانی که طاعون را مطالعه میکردند، نتوانستند نمونههایی با قدمت کافی از قربانیان و بازماندگان پیدا کنند تا تفاوت در فراوانی ژنهای ایمنی را پیدا کنند. پوینار در گورستان اسمیتفیلد شرقی لندن پاسخی برای این مسئله پیدا کرد. این زمین را ادوارد سوم برای دفن قربانیان طاعون خرید. هزاران فرد دفنشده در گورستان مذکور نشاندهنده کپسول زمانی با تاریخگذاری خوب است.
قربانیان طاعون که در سالهای ۱۳۴۸ و ۱۳۴۹ میلادی جان خود را از دست داده بودند، یعنی زمانی که بیماری برای اولینبار شهر را مورد هجوم قرار دارد، در گورهای دستهجمعی کف گورستان دفن شدند. بازماندگانی که در سال ۱۳۵۰ و پس از آن از دنیا رفتند، بالاتر دفن شدهاند. پژوهشگران نمونههای استخوان را از ۳۱۸ اسکلت از این گورستان و دو گورستان دیگر در لندن و همچنین از ۱۹۸ بقایای پیدا شده در پنج مکان در دانمارک استخراج کردند. بدینترتیب، پژوهشگران نمونههایی با تاریخگذاری خوب از حدود ۵۰۰ نفر به دست آوردند که در بازه زمانی ۱۰۰ سال قبل و در جریان و پس از طاعون زندگی میکردند.
پس از اینکه کلانک DNA استخوانها را استخراج و تعیین توالی کرد، تیمی به سرپرستی لوئیس باریرو و توراس ویلگالیس از دانشگاه شیکاگو از DNA با بالاترین کیفیت ۲۰۶ نفر استفاده کردند تا ۳۵۶ ژن مرتبط با پاسخهای ایمنی را بررسی کنند. آنها ۲۴۵ واریانت ژنی را پیدا کردند که فراوانی آنها قبل یا پس از مرگ سیاه در افراد لندن افزایش یا کاهش یافته بود و چهار مورد از آنها در نمونههای دانمارک نیز دیده شدند.
تغییر در کد یکی از ژنها چشمگیر بود: ژن ERAP2 که کدکننده پروتئینی به نام آمینوپپتیداز اندوپلاسمی ۲ است. مطالعات گذشته نشان داده است که ERAP2 به سلولهای ایمنی کمک میکند تا ویروسهای تهدیدکننده را شناسایی و با آنها مبارزه کنند. پژوهشگران با بررسی نحوه واکنش ژنهای سلولهای ایمنی انسانی کشتشده به پاتوژن تأیید کردند که این ژن میتواند Y. pestis را نیز سرکوب کند.
پژوهشگران دو واریانت یا الل از ERAP2 را در نمونههای خود پیدا کردند. آنها فقط در یک حرف از کد ژنتیکی با هم فرق داشتند؛ اما آن تفاوت (که تعیین میکند ژن مذکور پروتئین کامل یا ناقص تولید کند)، تأثیر زیادی بر ایمنی داشت. احتمال بقای افرادی که دو نسخه از این الل را برای پروتئین کامل به ارث برده بودند، دربرابر طاعون نسبتبه افرادی که واریانتی را به ارث برده بودند که نسخه ناقص پروتئین را تولید میکرد، دو برابر بود.
تجزیهوتحلیل ۱۴۳ نمونه از لندن همچنین نشان داد که قبل از مرگ سیاه، ۴۰ درصد از مردم لندن یک یا دو نسخه از واریانت محافظ را دارا بودند؛ اما فقط ۳۵ درصد از قربانیان طاعون دارای آن بودند. پس از طاعون، سهم لندنیهایی که واریانت محافظت را حمل میکردند، طی فقط چند نسل به بیش از ۵۰ درصد رسید. در دانمارک، جایی که حجم نمونه کوچکتر بود، نسبت افرادی که واریانت محافظ را حمل میکردند، از ۴۵ درصد در زمان قبل از مرگ سیاه تا ۷۰ درصد پس از آن افزایش یافت.
بهگفته باریرو، اگرچه افزایش ۱۰ درصدی مشاهدهشده در لندن ممکن است زیاد بهنظر نرسد، پژوهشگران پیش از این هرگز چنین افزایش سریعی در یک واریانت ژنیکی انسانی را ثبت نکرده بودند. او میگوید: «با توجه به اندازه نسبتاً بزرگ جمعیت لندن در آن زمان، تغییر ۱۰ درصدی در فراوانی الل تنها در طول سه یا چهار نسل بسیار غیرعادی است.» مانتی اسلاتکین، متخصص ژنتیک جمعیت از دانشگاه کالیفرنیا در برکلی که در مطالعه نقشی نداشت، میگوید این مورد یکی از سریعترین نمونههای انتخاب طبیعی است که تاکنون در انسانها شناسایی شده است.
امروزه واریانت محافظ هنوز در حدود ۴۵ درصد مردم بریتانیا در پایگاه داده «هزار ژنوم» وجود دارد. بالا بودن فراوانی این واریانت ژنی شگفتآور است، زیرا این واریانت محافظ یک نقطه ضعف دارد. پژوهشهای گذشته نشان دادهاند که این واریانت خطر ابتلا به اختلالات خودایمنی مانند بیماری کرون و آرتریت روماتوئید را افزایش میدهد. انارد میگوید: «با پایان دنیاگیری، این هزینه آشکار میشود.»
نسبت بالای این واریانت ژنی نشان میدهد انتخاب طبیعی تا همین اواخر به نفع آن عمل کرده است، احتمالاً به این دلیل که طاعون تا قرن نوزدهم در اروپا و آسیا به شکل بیماری بومی وجود داشت.
پژوهشگران اکنون در حال بررسی این موضوع هستند که آیا این واریانت محافظ و سه واریانت دیگر که ممکن است دربرابر طاعون مقاومت ایجاد کنند و توسط مطالعه منتشرشده در Nature شناسایی شدهاند، در دیگر جمعیتهای باستانی خصوصا در آفریقا وجود دارند و تغییر فراوانی را نشان میدهند.
تام گیلبرت، زیستشناس تکاملی در دانشگاه کپنهاگ که یکی از نویسندگان مقاله است، میگوید مطالعه اخیری از نروژ که در آن دیانای ۵۴ نفر تجزیهوتحلیل شده بود که قبل، در جریان و پس از مرگ سیاه در تروندهایم زندگی میکردند، نوسان قابلتوجهی را در این چهار ژن پیدا نکرد.
گیلبرت و زیوئی گائو متخصص ژنتیک جمعیت از دانشگاه پنسیلوانیا میگویند که اگر پژوهشگران بتوانند چنین افرایش فراوانی ژنی را در جمعیتهای بیشتری ثابت کنند، به رد این احتمال کمک میکنند که یافتههای جدید توسط مواردی مانند روش بازسازی توالیهای تخریبشده دیانای تحریف شده است. بااینحال، گیلبرت انتظار دارد نتایج ثابت بماند. اکنون او به این مسئله فکر میکند که آیا تغییرات ژنتیکی و نه کنترل بهتر آفات یا بهبود بهداشت میتواند توضیح دهد که چرا یرسینیا پستیس امروزه کمتر از قرن چهاردهم خطرناک است. گیلبرت میگوید:
چنین تصور میکنیم که علت ازبینرفتن طاعون این بوده است که در تمیزکردن خانهها و دورکردن موشها بهتر شدهایم؛ اما آیا شگفتآور نیست اگر این بیماری به این دلیل از بین رفته باشد که ما ایمن شدهایم و نه فقط به این دلیل که بهداشتمان بهتر شده است؟
ارزش سهام عدالت در هفته گذشته چقدر تغییر کرد؟
باشگاه خبرنگاران جوان نوشت: تغییرات وضعیت شرکتهای بورسی سهام عدالت و نوسان قیمت هر سهم در هفتهای که گذشت را در این گزارش بخوانید.
شنبه (۲۹ آبان ماه) شاخص کل بورس با اُفت بیش از ۲۷ هزار واحد، روی پله یک میلیون و ۳۸۳ هزار واحدی قرار گرفت. چهارشنبه (سوم آذرماه) نیز شاخص کل بورس با اُفت بیش از ۱۰ هزار واحد، روی پله یک میلیون و ۳۹۴ هزار واحدی قرار گرفت و تنها هفته کاری خود را با روندی منفی به اتمام رساند.
ارزش کل سبد ۵۳۲ هزار تومانی و یک میلیون تومانی سهام عدالت در روز شنبه به به ترتیب به ١٢ میلیون و ٣۴٧هزار تومان، ٢٣ میلیون و ٢۶١هزار تومان رسید. در روز چهارشنبه هم ارزش کل سبد ۵۳۲ هزار تومانی سهام عدالت و یک میلیون تومانی سهام عدالت به ترتیب به ١٢ میلیون و ۴۵۵هزار تومان، ٢٣ میلیون و ۴۶٣هزار تومان رسید.
بنابراین سبد ۵۳۲ هزار تومانی سهام عدالت، ۱۰۸ هزار تومان و سبد یک میلیون تومانی سهام عدالت ۲۰۲ هزار تومان در این هفته رشد کرد.
به این ترتیب ارزش سبد سهام عدالت ۵۳۲ هزار تومانی که در حال حاضر ۱۲ میلیون و ۴۵۵ هزار تومان است نسبت به هفته گذشته که برابر با ۱۲ میلیون و ۳۴۷ هزار تومان بود ۰.۸ درصد رشد داشته است. همچنین ارزش سبد سهام عدالت یک میلیون تومانی که در هفته گذشته به ۲۳ میلیون و ۲۶۱ هزار تومان رسیده بود. نسبت به چهارشنبه هفته اول آذر ماه که برابر با ۲۳ میلیون و ۴۶۳ هزار تومان بوده ۰.۹ درصد رشد پیدا کرده است.
قیمت سهام در روز بعد چگونه محاسبه میشود؟
موفق عمل کردن در بازار بورس نیازمند یادگیری پیوسته است. دانش مالی نهفته در این بازار به سرمایه گذاران کمک میکند تا معاملههایی موفق را به سرانجام برسانند. «تابلو خوانی» و بازار خوانی نیز در شمار مهارتهای بسیار مهم و کاربردی در بورس قرار میگیرند. اگر یک سرمایه گذار به مهارت تابلو خوانی مسلط باشد میتواند اتفاقهایی که در تابلو معاملاتی بورس میبیند را تجزیه و تحلیل کند و با کمک این اطلاعات به خرید و فروش سهام بپردازد. در این مقاله میخواهیم به قیمت سهام در روز بعد و نحوه محاسبه قیمت سهام برای روز بعد بپردازیم. قبل از اینکه نحوه محاسبه قیمت سهام در روز بعد را به شما بگوییم ابتدا به صورت مختصر به معرفی و تعریف برخی از اصطلاحات مهم و ضروری برای تجزیه و تحلیل تابلو معاملاتی بورس میپردازیم.
اصطلاحات ضروی محاسبه قیمت سهم در روز بعد
قیمت معامله سهم: قیمت لحظه ای سهم میباشد.
بازه روز سهم: به حداقل و حداکثر قیمت سهام که در یک روز معامله میشود “بازه روز سهم” گفته میشود. به عنوان مثال قیمت پایه سهام در ساعت 9 صبح 5380 در نظر گرفته شده و با افزایش تقاضا تا 5920 رشد میکند و تا پایان روز این قیمت ادامه پیدا میکنند. بنابراین بازه روز سهم در این روز (5920، 5380) میباشد.
حجم مبنا: برای اینکه یک نوسان کامل رشد یا افت سهم مشخص شود لازم است تا حداقل تعداد مشخصی سهم مورد معامله قرار گیرد. به این حداقل تعداد حجم مبنا گفته میشود که عاملی تاثیر گذار بر قیمت پایانی میباشد. توجه داشته باشید که حجم مبنا طبق قوانین بورس برای شرکتهای فرابورسی همیشه یک میباشد.
مثال حجم مبنا: فرض کنید که طبق قانون اعلام شده بورس با تعیین 250 روز کاری در یک سال، 20 درصد از سهام هر شرکت باید مورد معامله قرار گیرد تا نوسان کامل رشد یا افت سهام را بتوان تشخیص داد. بنابراین اگر سهام یک شرکت 1 میلیارد باشد حجم مبنا به صورت زیر محاسبه میشود:
درصد سهام مورد معامله در یک سال: 20%
درصد معامله در یک روز:
برای محاسبه درصد معامله در یک روز بسیار راحت مانند دبستان یک جدول تناسب به شکل زیر میکشیم و محاسبه را انجام میدهیم. طبق جدول درصد معامله در یک روز 0.0008 میباشد.
حال اگر سهام یک شرکت 1 میلیارد باشد داریم:
1,000,000,000 * 0.0008 = 8,000,000
بنابراین حجم مبنا در یک روز 8,000,000 است.
حال اگر حجم معاملات سهم برابر با حجم یا بیشتر از حجم مبنا باشد، قیمت پایانی سهم را همان میانگین موزون محاسبه شده در نظر میگیرند و در سامانه معاملات ثبت میکنند. اگر میزان حجم معاملات سهم از حجم مبنا کمتر باشد به همان میزان از قیمت سهم هم کم شده و قیمت پایانی را بر همین اساس محاسبه شده و در سامانه ثبت میشود.
- EPS: سود هر سهم یک شرکت : نسبت قیمت به درآمد برای هر سهم
- قیمت آخرین: قیمت آخرین نشان دهنده آخرین قیمتی است که معامله خرید یا فروش در آن انجام شده است
- قیمت پایانی: به میانگین وزنی کل قیمت معاملات در هر لحظه گفته میشود.
نحوه محاسبه قیمت پایانی:
حجم کل معاملات صورت گرفته تا آن لحظه/حجم معاملات انجام شده در هر قیمت * قیمت متناظرش
قیمت پایانی بسته شده در پایان هر روز همان قیمت مبنا و قیمت سهام در روز بعد میباشد. به عبارت دیگر قیمت پایانی هر روز مبنای صفر تابلو روز بعد است و قیمت روز بعد سهم براساس قیمت پایانی روز قبل سهم محاسبه میشود. همچنین با توجه به قیمت پایانی سهم در هر روز چطور در قیمت سهام دستکاری میشود؟ روند صعودی و یا نزولی سهام در روزهای آینده مشخص میشود.
نحوه محاسبه قیمت پایانی در بورس
فرمول کلی قیمت پایانی به صورت زیر محاسبه میشود که در ادامه به 3 حالت محاسبه قیمت پایانی و مقایسه آن با حجم مبنا خواهیم پرداخت.
Price= قیمت سهام برای محاسبه در شاخص
Clothing price= قیمت پایانی روز معاملاتی قبلی (قیمت سهام در روز بعد)
Traded Volume= حجم معامله شده جاری
Base Volume= حجم مبنا
VWAP= قیمت میانگین وزنی
Traded volume of trade= حجم هر معامله
(PRICE=clothing price+traded volume/bace volume*(vwap-clothing price
P2= قیمت پایانی روز جاری
P1= قیمت پایانی روز قبل
Z= میانگین وزنی قیمت در روز جاری
X= حجم مبنا شرکت
طبق مطالب گفته شده در بالا و مثال زیر اگر حجم معاملات مساوی یا بیشتر از حجم مبنا باشد محاسبه قیمت پایانی یا همان قیمت سهم در روز بعد برابر با میانگین وزنی قیمتVWAP در نظر گرفته میشود.
برای نحوه محاسبه قیمت سهام برای روز بعد در مرحله اول باید بدانید که قیمت شروع سهم روز بعد همان قیمت پایانی بسته شده امروز میباشد. حال در پایان تمامی مطالب گفته شده برای محاسبات قیمت سهام روز بعد را به صورت خلاصه وار با فرمولات محاسباتی قیمت پایانی در بورس مرور میکنیم و به این بحث خاتمه میدهیم.
محاسبه قیمت سهام برای روز بعد
- اگر میزان حجم معاملات صورت گرفته با حجم مبنا برابر باشد، قیمت سهم در روز بعد برابر با میانگین وزنی قیمت VWAP در نظر گرفته میشود.
- اگر میزان حجم معاملات صورت گرفته از حجم مبنا کمتر باشد، قیمت سهم در روز بعد از طریق فرمول
[P2= P1+ [ (Z-P1) Y/X محاسبه میشود. - اگر میزان حجم معاملات صورت گرفته از حجم مبنا بیشتر باشد، قیمت سهم در روز بعد برابر با میانگین وزنی قیمت VWAP در نظر گرفته میشود.
دلیل استفاده از قیمت پایانی به جای آخرین قیمت در محاسبه قیمت سهام روز بعد
به دلیل اینکه آخرین قیمت یا قیمت بسته شده در یک روز (Close Price) نوسانات زیادی دارد برای اشاره به قیمت یک سهام و محاسبه قیمت سهام روز بعد از قیمت پایانی که میانگین قیمتی میباشد استفاده میشود.
سخن پایانی
در این مقاله شما را با کلیات نکات مهم و مهارتهای لازم برای خواندن تابلو بورسی آشنا کردیم و نحوه محاسبه قیمت چطور در قیمت سهام دستکاری میشود؟ سهام برای روز بعد را به شما آموزش دادیم. در مقالات بعدی با ما همراه باشید تا با سایر نکات سهام و بورس آشنا شوید. همچنین سوالات، نظرات و پیشنهادات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
جرایم بورسی و مراجع رسیدگی به آنها
با گسترش بازار بورس شکلگیری نهادهای مالی جدید، گسترش دامنۀ فعالیت و تنوع فعالیت شرکتهای کارگزاری، ورود چطور در قیمت سهام دستکاری میشود؟ چطور در قیمت سهام دستکاری میشود؟ ابزارهای جدید مالی به معاملات بورس، گسترش حجم بازارسرمایه و توسعۀ عملیات و معاملات اوراق بهادار ناهنجاریها و جرایم خاصی تحت عنوان جرایم بورسی را ایجاد نموده که باید تحت عناوین مجرمانه مورد حکم قانونگذار قرار گیرند و مجازاتهایی در قانون برای آنها در نظر گرفته شود.
در ادامه به انواع جرایم بورسی و مراجع رسیدگی به آنها می پردازیم.
جرایم بورسی
انواع جرایم بورسی
حسب قانون بازار اوراق بهادار مصوب ۱۳۸۴ و قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید به منظور تسهیل اجرای سیاست های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی مصوب ۱۳۸۸ قانونگذار برخی از افعال و ترک فعل ها در حوزه بازار اوراق بهادار را جرم شناخته و برای آن مجازات تعیین کرده است .که به شرح ذیل می باشند:
- جرم معامله مبتنی بر اطلاعات نهانی : اطلاعات نهانی: “بند ٣٢ ماده یک این قانون نیز اطلاعات نهانی را هرگونه اطلاعات افشا نشدهای برای عموم میداند که بهطور مستقیم یا غیرمستقیم به اوراق بهادار، معاملات یا ناشر آن مربوط میشود و در صورت انتشار، بر قیمت یا تصمیم سرمایهگذاران برای معامله اوراق بهادار مربوط تأثیر میگذارد.” اعضای شورا، اعضای هیات مدیره سازمان، مدیران وشرکاء موسسه حسابرسی سازمان و اشخاص تحت تکفل آنها را دارنده اولیه اطلاعات نهانی می باشند.
- جرم سوء استفاده از اطلاعات نهانی :سوءاستفاده از اطلاعات نهاني زمانی اتفاق میافتد كه دارنـدة اطلاعـات بـا علـم بـه اينكه اطلاعات مذكور هنوز در بازاربورس منتشر نشده و در دسـترس عمـوم قـرار نگرفتـه است و در صورت انتشار، بر قيمت اوراق بهادار شركت تأثير خواهـد گذاشـت، آن اطلاعات را به ديگران ارائه مي كند تا بر اساس آن به خريد يا فروش آن اوراق اقدام نمایند. چراکه این جرم می تواند منجر به سلب اعتماد از بازار و خسارت به سرمایه گذاران وسلب اعتماد سرمایه گذاران به بازار سرمایه گردد.
- جرم فراهم کردن موجبات افشاء و انتشارات در غیر موارد مقرر :مبنای تصمیمگیری در معاملۀ اوراق بهادار و به طور کلی سرمایهگذاری در اوراق بهادار وابسته به اطلاعاتی است که شخص معاملهکننده یا سرمایهگذار آن اطلاعات را درخصوص اوراق بهادار خاص کسب میکند. بنابراین اطلاع رسانی در فرآیند پذیرهنویسی اوراق بهادار و یا معاملات ثانویه مربوط به آنها اهمیت بهسزایی دارد. بخش عمدهای از جرایم و مجازاتها نیز به اقدامات مجرمانه مربوط به افشا یا عدم افشای اطلاعات یا سوء استفادۀ از اطلاعات در غیر موارد مصرح قانونی اختصاص دارد.
- جرم دستکاری بازار :توسل به اقداماتی مانند معاملات صوری، سفارش چینی در یک حجم مشخص، افزایش قیمت سهام یک شرکت خاص با شایعه سازی و جمعآوری سهام در قیمت پایین به منظور کسب سود از مصادیق بارز جرم دستکاری در قیمت ها است که خود باعث تاثیر گذاری برقیمت و یا تصمیم سرمایه گذاران می گردد.
- جرم انتشار آگهی یا اعلامیه پذیره نویسی بدون تائید سازمان بورس : با تصویب قانون اوراق بازار اوراق بهادار در آذر ماه1384انتشار هر گونه آگهی یا اعلامیه پذیره نویسی به قصد عرضه عمومی اوراق بهادار باید پس از اخذ تاییدیه سازمان بورس و اوراق بهادار انجام شود در غیر اینصورت موسسان شرکت ویا مدیران ناشر مرتکب جرم شده اند
- جرم عدم ارائه اطلاعات مهم به سازمان بورس یا بورس مربوطه :در بازار سرمایه، ارایه اطلاعات توسط شرکت های پذیرفته شده در بورس ها از دو لحاظ بررسی می گردد اول از لحاظ تأثیر آن بر تصمیم سرمایه گذاران برای معامله اوراق بهادار خاص با تکیه بر اطلاعات مالی منتشر شده؛ دوم از لحاظ رعایت اصل عدالت و برابری و عدم تبعیض کلیه سرمایه گذاران در استفاده به موقع از اطلاعات مالی شرکت .
- جرم سوء استفاده کارگزاران ، معامله گران ، یا بازارگردانان از اوراق بهادار و وجوه مشتریان : بدین صورت که کارگزار، معامله گر یا بازارگردان از اوراق بهادار و وجوهی که برای انجام معامله به وی سپرده شده به نفع خود یا دیگری برخلاف قانون استفاده نماید.
برخی دیگر از مصادیق جرایم بورسی ..
- جرم سوء استفاده از اطلاعات، اسناد و یا گزارش های خلاف واقع مربوط به اوراق بهادار
- جرم مبادرت به فعالیت های مستلزم اخذ مجوز یا معرفی خود تحت آن عناوین
- جرم افشای مستقیم یا غیر مستقیم اطلاعات نهانی توسط اعضای شورا ، سازمان ، مدیران و شرکای موسسه حسابرسی سازمان
- جرم عدم ارائه گزارش لازم به سازمان توسط کارگزاران ، معامله گران ، بازارگردانان ، مشاوران سرمایه گذاری و سایر تشکل های مشابه
- مبادرت به انجام فعالیت کارگزاری ، معامله گری ، بازارگردانی، مشاوره بدون اخذ مجوز
- جرم تخلف از مقررات در تهیه ، بررسی اظهارنظر و تصدیق اسناد و مدارک جهت ارائه به سازمان
- تخلف درتهیه گزارش های مورد نظر قانون بازار اوراق بهادار و عدم رعایت مقررات قانونی،استانداردهای حسابداری و گزارش دهی مالی،آیین نامه ها ودستورالعمل های اجرایی ابلاغی سازمان بورس و اوراق بهادار
مجازات کیفری و مدنی متخلفین در بازار اوراق بهادار
مجازات کیفری هر یک چطور در قیمت سهام دستکاری میشود؟ از جرایمی که ذکر شد به موجب بند 3 ماده 46 قانون بورس و اوراق بهادار مصوب آذرماه 1384 :
“3 ماه تا 1سال حبس تعزیری یا پرداخت جزای نقدی معادل دو تا پنج برابر سود بدست آمده یا زیان متحمل نشده یا هر دو مجازات پیش بینی شده است”.
در خصوص ضمانت اجرای مدنی یا حقوقی به موجب ذیل ماده 52 قانون بازار اوراق بهادار هم چنانچه در اثر جرایم مذکور ، ضرر و زیانی متوجه سایر اشخاص شود، شخص زیان دیده میتواند برای جبران آن به مراجع ذیصلاح قضایی مراجعه و وفق مقررات آئین دادرسی مدنی دادخواست ضرر و زیان تسلیم کند.
مراتب تعقیب جرایم بورسی
بنا به ماده ۵۲ قانون بازار اوراق بهادار ، سازمان بورس و اوراق بهادار مکلف است مستندات و مدارک مربوط به جرایم را حسب اعلام وصول گزارش و اخبار از فعالان مشمول قانون و یا سایر اشخاص و یا مقامات قضایی و انتظامی و اداری و معاونت حقوقی سازمان را گردآوری کرده و به مراجع قضایی ذی صلاح اعلام نموده و حسب موضوع مورد را به عنوان شاکی پیگیری نماید.چطور در قیمت سهام دستکاری میشود؟
تفاوت جرم با اختلاف در بورس اوراق بهادار
- جرم نقض قوانین کیفری موضوعه مجلس است در حالی که اختلاف از نقض قراردادهای طرفینی یا قوانین غیر کیفری همچون مدنی بازرگانی و مالیاتی شکل می گیرد
- ضمانت اجرایی که برای شخصی که مرتکب جرم در بازار بورس شود، مجازات کیفری در نظر گرفته می شود در حالی که ضمانت اجرا برای اختلاف جبران خسارت و ضرر زیان محکوم یا درنهایت رد دعوای خواهان است.
مرجع رسیدگی به جرایم و اتهامات دربازار بورس
مرجعی که صلاحیت رسیدگی به جرایم در این خصوص را دارد، مراجع قضایی اعم از دادسرا و دادگاه عمومی کیفری است حال آنکه اختلافات در حوزه بازار اوراق بهادار در مراجع اختصاصی غیر دادگستری چون هیات داوری حل و فصل می گردند مانند اختلافات بین کارگزاران و بازارگردانان و مشاوران سرمایه گذاری و ناشران و دیگر سرمایه گذاران و اشخاص ذی ربط در راستای فعالیت حرفه ای آنها که در صورت عدم سازش در کانون ها توسط هیات داوری رسیدگی می شود.بنابراین کاربران و اشخاصی که در اثر جرایم بورسی ضرر و زیان دیده باشند می توانند برای جبران خسارت به مراجع قضایی مراجعه نمایند و وفق مقررات دادخواست ضرو زیان تسلیم نمایند
بر این اساس به موجب ماده 32 قانون اصلاح موادی از قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی وفرهنگی همچنین اجرای سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی، قوه قضاییه مکلف گردید تا شعب ویژه ای به نام « شعبه اول بازپرسی دادسرای امور اقتصادی در مجتمع قضایی امور اقتصادی » برای رسیدگی نمودن به دعاوی و شکایات حاصل از تخلفات و جرایم در راستای اجرای قانون بازار اوراق بهادار تعیین نماید.
اما در خصوص اتهامات، علاوه بر مرحله تعقیب جرایم در دادسرای ویژه، به اتهامات نیز در « دادگاه بدوی و تجدیدنظر مجتمع قضایی امور اقتصادی » رسیدگی می گردد.
بسته حمایتی ۱۰بندی برای بازگشت بورس/ دماسنج اقتصاد سبزرنگ میشود؟
در پی ریزش مجدد و سنگین شاخص کل بورس و نارضایتی سهامداران از سوختشدن سرمایههای خود، مجید عشقی رئیس سازمان بورس جلسات متعددی با بازارگردانها و هیئتمدیره سازمان بورس برگزار کرد تا برای وضعیت وخیم دماسنج اقتصاد کشور چارهای بیندیشند.
به گزارش خبرنگار ایمنا، بیاعتمادی به بورس از دولت قبل آغاز شد و در پی آن، سهامداران ضررهای بسیار سنگین و غیرقابل بازگشتی را تجربه کردند. با نزدیک شدن به انتخاب ریاستجمهوری، تمام نامزدهای انتخابات برای ساماندهی به بورس بهعنوان یکی از اهداف اصلی خود، برنامه داشتند و با روی کار آمدن سیدابراهیم رئیسی، تلاشها برای بهبودی وضعیت بورس آغاز شد.
برای این کار، مسئولان دولت سیزدهم بارها برای بازار سرمایه بستههای حمایتی در نظر گرفتند اما دوام و تأثیر چندانی نداشت و پس از مدتی بورس به رنگ قرمز درمیآمد؛ البته در مقطعی کوتاه رنگ سبز به بورس بازگشت اما پایدار نبود، حتی برخی از این اقدامات نیز انجام نشد. این عوامل موجب شد تا سرمایهگذاران بیش از هر زمانی نسبت به بورس و تصمیمات سازمان بیاعتماد شوند.
همچنین برخی تصمیمات مانند تغییر چندباره دامنه نوسان موجب شد تا ریسک این بازار از هر زمانی بیشتر شود. برخی موارد دیگر مانند دخالتهای بیمورد و قیمتگذاری دستوری، به بیاعتمادی سهامداران دامن زده و سهامداران برخی صنایع را که از قیمتگذاری دستوری تأثیر پذیرفتهاند، به این صنایع و کلیت بازار بدبین کرده است، زیرا احتمال مجدد این اتفاق را میدهند و به همین دلیل محتاطتر عمل میکنند.
اما اخیراً در پی ریزش مجدد و سنگین شاخص کل بورس و نارضایتی سهامداران از سوخت شدن سرمایههای خود، مجید عشقی، رئیس سازمان بورس جلسات متعددی با بازارگردانان و هیئت مدیره سازمان بورس برگزار کرد تا برای وضعیت وخیم دماسنج اقتصاد کشور چارهای بیندیشند که در نهایت بسته حمایتی ده بندی برای تعادل بخشی به بورس تدوین شد که موارد آن به شرح زیر است:
۱. بیمه کردن سهام حاضر در پورتفوی اشخاص حقیقی تا سقف ۱۰۰ میلیون تومان برای هر نفر (که حدود ۹۶ درصد از تعداد کدهای حقیقی فعال حاضر در بازار را تشکیل میدهند) از طریق انتشار عمومی اوراق تبعی و خرید توسط سرمایهگذاران صورت میگیرد.
سررسید اعمال این اوراق یک ساله بوده و مبلغ تعهد خرید ۲۰ چطور در قیمت سهام دستکاری میشود؟ درصد بالاتر از ارزش ترکیب سبد افراد در آخرین روز معاملاتی چهارشنبه، چهارم آبان ۱۴۰۱ میباشد و بر اساس ترتیباتی که سازمان بورس اعلام مینماید اعمال و اجرایی خواهد شد.
۲. انتشار اوراق اختیار تبعی فروش بر روی سهام موجود در صندوقهای درآمد ثابت تا سقف ۴۰۰ هزار میلیارد ریال با تضمین اصل ارزش سبد سهام در ابتدای دوره براساس چطور در قیمت سهام دستکاری میشود؟ ترتیباتی که سازمان بورس اعلام میکند.
۳. تزریق منابع جدید توسط صندوقهای حاکمیتی برای خرید سهام در بازار سرمایه و بهمرور افزایش مبلغ مذکور
۴. واریز منابع مندرج در ردیف بودجه سال ۱۴۰۱ به صندوق تثبیت از روز شنبه جمعاً به مبلغ حدود ۵۰ هزار میلیارد ریال
۵. هماهنگی، نظارت و پایش مستقیم و مستمر فعالیت اشخاص حقوقی بازار سرمایه شامل شرکتها و نهادهای مالی شبهدولتی، صندوقهای بازنشستگی و نهادهای نظامی و حمایت این نهادها از سهام ناشران تحت مدیریت خود و توقف فروش تا زمان ثبات در بازار، انجام اقدامات حمایتی ازجمله خرید سهام و انتشار اوراق تبعی حمایتی
۶. همکاری مشترک بانک مرکزی و وزارت اقتصاد جهت مدیریت نرخ سود
همچنین با تصویب هیئت مدیره سازمان بورس نیز موارد ذیل اجرایی خواهد شد.
۷. افزایش سپردهگذاری مستقیم سازمان بورس نزد صندوق تثبیت
۸. محدود کردن بخش فروش بازارگردانها تا اطلاع ثانوی
۹. توقف پذیره نویسی اوراق بهادار و عرضههای اولیه تا زمان بازگشت ثبات به بازار سرمایه
۱۰. بازگشت زمان جلسه معاملاتی در فرابورس به روال سابق از ساعت ۱۳:۰۰ به ۱۲:۳۰.
حال باید دید که این بسته حمایتی کارساز خواهد بود یا مانند سایر اقدامات زودگذر و کوتاه مدت است؟
تکلیف سهامدارانی که کمتر از ۱۰۰ میلیون تومان سرمایه دارند چه میشود؟
فردین آقابزرگی، کارشناس بورس درخصوص بسته حمایتی جدید سازمان بورس به خبرنگار ایمنا میگوید: سازوکار اجرایی برای برخی از بندهایی که در این مصوبه قید شده از جمله بیمه کردن سرمایهگذاری سهامدارانی که کمتر از ۱۰۰ میلیون تومان سرمایه در بورس دارند، وجود ندارد و مشخص نیست با چه سازوکاری سازمان بورس میخواهد این سرمایهها را بیمه کند.
وی اضافه میکند: ایجاد محدودیت برای بازارگردانها یک رفتار آزمون و خطاست که میتوانست طی ماههای گذشته به آنها تکلیف شود و امروز شاهد نتیجه آن باشیم. با تصمیمی که اکنون گرفته شده است به نظر میرسد روند حمایت از بازار سرمایه همچنان در مدار آزمون و خطا میچرخد.
این کارشناس بورس خاطرنشان میکند: علاوه بر این درخصوص اقدام حمایتی برای انتشار اوراق بیمه یا اختیار فروش تبعی، همچنین هماهنگی بین بانک مرکزی، بازار پول و بازار سرمایه برای تثبیت نرخ مؤثر سود سپرده بانکی و نرخ مؤثر اوراق باید توجه کرد که در حالی این مورد به عنوان یکی از بندهای حمایتی از سازمان مطرح شده که هماکنون نرخ مؤثر اوراق بدهی نسبت به نرخ پیشین خود ۴۰ درصد رشد داشته و به آستانه ۳۰ درصد رسیده است. چطور انتظار داریم با یک کاغذ و اطلاعرسانی و ابلاغیه دغدغههای بازار سرمایه مرتفع شود!
آقابزرگی میگوید: بزرگتر کردن صندوق تثبیت نیز دردی از بورس دوا نمیکند؛ در سال ۱۴۰۰ نیز قرار بود ۵۰ هزار میلیارد تومان دارایی سهام به صندوق تثبیت تزریق شود که این کار نه تنها بیتأثیر بود بلکه حتی انجام هم نشد. برگشت ساعت معاملات به ساعت ۱۲:۳۰ که کمتر از یک ماه است اعمال شده، ریسکهای بازار و تردیدها در نظام معاملات را افزایش میدهد.
وی میگوید: اصلیترین دغدغههای فعالان بورسی قیمتگذاری دستوری، دخل و تصرف در ترکیب تولید و فروش شرکتها، قیمت گذاری بر مواد اولیه مورد نیاز، بهره مالکانه و یا تعرفه صادرات صنعت و تولید و حجم بی حد اوراق بدهی که از پیش در بازار منتشر شده، است.
این کارشناس بازار سرمایه تصریح میکند: تغییر ۳۰ دقیقهای ساعت فعالیت بازار تأثیر چندانی در نظام معاملاتی ندارد. در روز گذشته این موضوع منجر شد شاخص کل ۱۸۰ درجه اختلاف مدار با شاخص هم وزن داشته است. منفی بودن شاخص هموزن نشان میدهد اساس بازار منفی است. این مصوبات یک روند برای گفتاردرمانی و بستهای است که فقط در ظاهر اعلام شده و در اساس و عمق بازار تغییری ایجاد نمیکند.
مسئولان یکبار هم که شده تصمیمات خود را عملی کنند
مهدی ساسانی، کارشناس دیگر بازار سرمایه درخصوص تصمیمات جدید سازمان بورس به خبرنگار ایمنا میگوید: هر زمانی که صحبت از صدور ۱۰ فرمان برای حمایت از بورس میشود، فعالان بازار ناخودآگاه به یاد ۱۰ فرمانی که طی زمستان سال گذشته توسط هیئت دولت تصویب شد، میافتند. بسیاری از بندهای این مصوبه اجرا نشد و این موضوع مایه تأسف فعالان بازار است.
وی اضافه میکند: هدف آن نیست که این مصوبات را پیش از اجرا زیر سوال ببریم اما بهتر است مسئولان یکبار هم که شده، تصمیماتی را که اعلام میکنند، عملی سازند تا اعتماد فعالان بازار را مجدداً به خود جلب کنند.
این کارشناس بازار سرمایه میگوید: یکی از بندهای این مصوبات به بیمه سهامداران تا سقف ۱۰۰ میلیون تومان اشاره کرده است. این اقدام مثبت موجب میشود افرادی که ترس ریزش بیشتر سهام را دارند با اطمینان از اینکه سهامشان به علاوه ۲۰ درصد سود بیمه شده است، از فروش احساسی و هیجانی درست بردارند، این موضوع به کسانی که میخواهند سمت تقاضا را تقویت کنند نیز کمک میکند. هر قدر سمت فروش خلوتتر باشد دست خریداران بازتر بوده و بازار ریسک کمتری دارد.
ساسانی با اشاره به تزریق منابع جدید به صندوق تثبیت بازار میگوید: قرار است این منابع در راستای حمایت از بازار به این صندوق واریز شود که اگر اتفاق بیفتد، شرایط خوبی را برای ایفای نقش مثبت صندوق تثبیت بازار ایجاد میکند.
وی اضافه میکند: در این مصوبه اعلام شده بود که فروش بازارگردانها محدود میشود اما در دو روز کاری هفته جاری، شاهد آن بودیم که بازارگردانها کماکان سهام خود را میفروختند و مانع از رشد قیمت سهمها میشدند. اگر قرار است در آینده این اتفاق بیفتد، نباید در مصوبه به آن اشاره شود یا لازم است حتماً به بازارگردانها ابلاغ شود.
این کارشناس بورس تصریح میکند: علاوه بر این اشاره شده بود که با رباتها و الگوریتمهای مخرب برخورد میشود که متأسفانه در روزهای گذشته اجرایی نشده است. میتوان گفت دو مورد از بندهای مصوبه در همین روزهای ابتدایی هنوز اجرایی نشده است.
ساسانی میگوید: تغییر ساعت فعالیت بازار نیز تأثیر چندانی بر بورس ندارد. در مجموع به نظر میرسد فقط به شرطی که این مصوبات اجرایی شده و تأثیر آن روی تابلوی معاملات نمایان شود میتوان به بهبود بازار امیدوار بود زیرا مصوبات کاغذی بازار سرمایه را بهبود نمیبخشد.
سازمان بورس نمیتواند به فرآیند بازارگردانی ورود مستقیم داشته باشد
محمدهادی سلیمیزاده، مدیر روابط عمومی سازمان بورس و اوراق بهادار، در خصوص تصمیمات جدید سازمان بورس به خبرنگار ایمنا میگوید: در این تصمیمات به محدودیت فروش بازارگردانها اشاره شده بود. بازارگردانی آئین نامه و فرآیندی دارد که توسط هیئت مدیره و شورای عالی بورس به تصویب رسیده است. سازمان بورس نمیتواند به این موضوع ورود مستقیم داشته باشد زیرا داراییهای بازارگردانها بخشی از سرمایه بخش خصوصی است. اینکه بازارگردانها را مجبور کنیم چیزی به فروش نرسانند وظیفه سازمان بورس و اوراق بهادار نیست. در واقع شرکت بورس و فرابورس که واحد نظارت بر ناشران و بازارگردانها را در اختیار دارد باید این وظیفه را انجام دهد.
وی اضافه میکند: رایزنیها و تعامل با بازارگردانها در حال انجام است. باید توجه داشت بسیاری از داراییهای کنونی بازارگردانها از جنس سهام بوده و پول نقد نیست، ضمن اینکه اگر اکنون بخشی از این داراییها را در شرایط غیرعادی بازار بفروشند منجر به کاهش قیمت جدی داراییهای خودشان چطور در قیمت سهام دستکاری میشود؟ میشود، زیرا با فروش بخشی از دارایی در این شرایط، درصدی از کل دارایی آنها افت میکند.
با بازارگردانها صحبت شد تا در شرایط فعلی کمی صبوری کنند
مدیر روابط عمومی سازمان بورس اظهار میکند: این رفتار غیر عادی است و صحبتهایی با بازارگردانها انجام شده که کمی در شرایط فعلی صبوری کنند و تا زمان بازگشت بازار به شرایط عادی چطور در قیمت سهام دستکاری میشود؟ فروشهای خود را کنترل کرده و به تعویق بیندازند. همچنین قرار است منابعی برای بازارگردانها تجهیز شود تا ریسکهایی که با آن مواجه هستند مرتفع شود.
سلیمیزاده خاطرنشان میکند: برخی از فروشهای نامتعارف براساس گفته مدیر نظارت فرابورس در روز ابتدای هفته جاری ابطال شد. این موضوع نشان میدهد مصوبهها در حال اجرایی شدن است. قرار نیست یک مصوبه همه بار اصلاحی بازار را بر دوش بکشد.
وی اضافه میکند: سازمان بورس و اوراق بهادار در قالب برنامههای اقدام فوری و کوتاه مدت مدیریت و کنترل فروش، برنامه میان مدت مدیریت منابع و تجهیز ذینفعان از صندوق توسعه ملی، حمایت از بورس را دنبال میکند.
مدیر روابط عمومی سازمان بورس میگوید: تعیین تکلیف ماده ۹۰ اصل ۴۴، تعیین یک فرمول برای ۱۰ سال آینده نرخ خوراک توسط وزارت نفت، شفافیت مراودات شرکت نفت و پالایشگاهها برای تهاتر نفت و فرآوردههای نفتی و رفع مسئله قیمتگذاری دستوری که به ترتیب برای صنایع مختلف انجام میشود، از جمله مواردی است که در بلند مدت مشکلات بازار را به نحوی رفع میکند که نیازی به حمایت نداشته باشد.
با ابلاغ این بستههای حمایتی کوچک نمیتوان انتظار داشت همه مشکلات رفع شود
سلیمیزاده اظهار میکند: با ابلاغ این بستههای حمایتی کوچک نمیتوان انتظار داشت همه مشکلات رفع شود، اما باید توجه داشت در همان بسته حمایتی ۱۰ بندی سال گذشته نیز تعیین سقف نرخ خوراک به عملکرد بسیاری از شرکتهای بورسی کمک فراوانی کرد.
وی اضافه میکند: در این مدت، قیمت جهانی گاز تا پنج برابر افزایش یافت که منجر میشد قیمت گاز صنایع در برخی زمانها به ۱۱ هزار تومان هم برسد که ورشکستگی مطلق شرکتهای بورسی را به دنبال داشت و صنعت لاستیک، سیمان و پتروشیمی از این موضوع قطعاً متضرر میشدند.
مدیر روابط عمومی سازمان بورس میگوید: همچنین باید توجه داشت که بخشی از منابعی که از طریق صندوق تثبیت بازار سرمایه باید وارد میشد، به بازار تزریق شد و نمیتوان گفت هیچیک از بندهای مصوبات حمایتی عملی نشده است.
افت ۶۳ درصدی سود فولاد مبارکه به دنبال کاهش قیمتهای جهانی
سلیمیزاده تاکید میکند: در چهار ماه اخیر قیمت جهانی بسیاری از محصولات از جمله اسلب کاهش ۴۰ درصدی داشته و همین موضوع ضرردهی شرکتهای بزرگ بورسی همچون فولاد مبارکه را به دنبال داشته است. سود فولاد مبارکه زمستان سال گذشته ۳۰ همت بوده و در تابستان امسال به ۱۱ همت رسیده است. زمانی که سود شرکتها با این روند در حال کاهش است با هیچ سازوکاری نمیتوان از کاهش ارزش سهام آن جلوگیری کرد. بندهای این مصوبه تأثیرات متفاوتی از جمله کنترل شرایط، بهبود در کوتاه و بلند مدت است.
دیدگاه شما